Aleja Metalurhów, Zaporoże | |||||
| |||||
Państwo | Ukraina | ||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | zaporoski | ||||
Data założenia | 1770[1] | ||||
Prawa miejskie | 1806[1] | ||||
Burmistrz | Wołodymyr Burjak | ||||
Powierzchnia | 331[2] km² | ||||
Wysokość | 86 m n.p.m. | ||||
Populacja (1.01.2021) • liczba ludności • gęstość |
722 713[3] 2183 os./km² | ||||
Nr kierunkowy | (+380) 61(2) | ||||
Kod pocztowy | 690xx | ||||
Tablice rejestracyjne | 08, АР | ||||
Położenie na mapie obwodu zaporoskiego | |||||
Położenie na mapie Ukrainy | |||||
47°50′N 35°10′E/47,833333 35,166667 | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal Ukraina |
Zaporoże (ukr. Запоріжжя Zaporiżżia; do 1921 Aleksandrowsk) – miasto w południowo-wschodniej części Ukrainy, nad Dnieprem, stolica obwodu zaporoskiego. Miasto jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, działa w nim wielka huta Zaporiżstal i duża fabryka samochodów – AwtoZAZ. Na początku 2021 roku, z liczbą mieszkańców przekraczającą 722 tys., Zaporoże zajmowało szóste miejsce wśród najludniejszych ukraińskich miast[3].
Wraz z okolicznymi osadami tworzy aglomerację Zaporoże. Jest to jedno z największych centrów administracyjnych, przemysłowych i kulturalnych na południu Ukrainy z zaawansowaną inżynierią mechaniczną, metalurgią żelaza i metali nieżelaznych, przemysłem chemicznym i budowlanym, port rzeczny i ważny węzeł kolejowy tranzytowy[4].
Początek miastu dała rosyjska twierdza do obrony przed najazdami Tatarów krymskich oraz Turków, zbudowana w 1770 r. Twierdza Aleksandrowska – część linii dnieprowskiej. Twierdza Aleksandrowsk w 1806 r. uzyskała prawa miasta powiatowego[5], które stało się portem nad Dnieprem.
Na obrzeżach miasta znajdowały się liczne osiedla (kolonie) migrantów z Niemiec, którzy przybyli tam na zaproszenie Katarzyny II z 1787 roku. Byli to przeważnie mennonici, którzy uciekali przed prześladowaniami religijnymi we własnym kraju. Część mieszkańców takich kolonii mennonickich, jak Neuendorf, Einlage, Kronsweide, Osterwick, Rosental, Nieder-Chortitza czy Burwalde pochodziła z Prus Wschodnich, m.in. z okolic Gdańska, Grudziądza i Elbląga.
W Zaporożu do dzisiaj pozostały niektóre budynki mennonitów, jeden z najpiękniejszych to Mädchenschule, czyli Szkoła dla dziewcząt, budynek z elementami holenderskiego renesansu i późnego baroku[6], zbudowany w 1904 roku. Jego główna fasada jest bardzo podobna do budynków północnej Europy. Nauczyciel tej szkoły Piotr Buzuk w tym budynku w 1910 roku założył pierwszą w Imperium Rosyjskim organizację ekologiczną – Chortyckie Towarzystwo Ochrony Przyrody[7].
Od 1939 stolica obwodu, w latach 1941–1943 okupowane przez niemieckie wojska.
W maju 2010 dzięki staraniom działaczy lokalnych struktur Komunistycznej Partii Ukrainy w mieście odsłonięto pomnik Józefa Wissarionowicza Stalina. Był to pierwszy od 1953 pomnik tego radzieckiego przywódcy na Ukrainie[8][9].
Skład narodowościowy miasta na podstawie danych ze spisów powszechnych Imperium Rosyjskiego, Związku Radzieckiego i Ukrainy:
Miasto Zaporoże podzielone jest na 7 rejonów (dzielnic). W tabeli podano nazwy i liczbę ludności poszczególnych rejonów, według stanu na 1 listopada 2013[13].
Nr | Nazwa | Liczba ludności w tys. osób |
---|---|---|
1 | Oleksandriwskyj | 69,8 |
2 | Zawodśkyj | 51,9 |
3 | Kommunarśkyj | 135,9 |
4 | Dniprowskyj | 137,9 |
5 | Wozneseniwskyj | 102,3 |
6 | Chortyćkyj | 117 |
7 | Szewczenkiwśkyj | 153 |
W 1969 władze miasta Zaporoże nazwały jedną ze swoich ulic „Wrocławską”, władze Wrocławia uznały, że powinny uhonorować ukraińskie miasto w podobny sposób i fragment ulicy Sudeckiej – od Grabiszyńskiej do placu Powstańców Śląskich – przemianowały na ulicę Zaporoską. Liczy ona ok. 1,3 km długości.
Artykuł Zaporoże (miasto) w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:
Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2022-03-15 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=157868