Wombatowate

Wombatowate
Vombatidae[1]
Burnett, 1829[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – wombat tasmański (Vombatus ursinus)
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Gromada ssaki
Podgromada żyworodne
Infragromada ssaki niższe
Nadrząd torbacze
Rząd dwuprzodozębowce
Podrząd wombatokształtne
Rodzina wombatowate
Typ nomenklatoryczny

Vombatus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803

Synonimy
Rodzaje

zobacz opis w tekście

Wombatowate[4], wombaty[5] (Vombatidae) – rodzina ssaków z rzędu dwuprzodozębowców (Diprotodontia), prawdopodobnie blisko spokrewnionych z koalowatymi.

Zasięg występowania

Wombat tasmański zamieszkuje wschodnią część stanów Queensland i Nowa Południowa Walia oraz południową Australię[6][3]. Latem warunkiem występowania jest gęstość objętościowa gleby, a w zimie grubość pokrywy śnieżnej.

Wombatowiec szerokogłowy zamieszkuje południową Australię - siedliska o niskiej wilgotności i wysokiej temperaturze powietrza.

Wombatowiec szorstkowłosy, który jest gatunkiem krytycznie zagrożonym, żyje tylko w Epping Forest National Park, w środkowej części stanu Queensland. Należy do gatunków zagrożonych wyginięciem, przez dłuższy czas bowiem był poławiany dla zysku drogocennego futra. Do dziś[kiedy?] żyje ok. 70 osobników tego gatunku.

Opis

Wombaty to sporej wielkości roślinożerne zwierzęta o mocnej budowie i krótkich nogach. Osiągają długość 1,2 m i masę do 39 kg. Posiadają grubą, szeroką głowę oraz szczątkowy ogon. Mają torbę lęgową, która otwiera się ku tyłowi (młode wchodzi do torby od strony zadu matki). W torbie znajdują się dwa sutki. W uzębieniu brak kłów.

Wzór zębowy I C P M
24 = 1 0 1 4
1 0 1 4

Na wiosnę, po 20-21 dniach ciąży, rodzi się jedno młode, które pozostaje w dobrze rozwiniętej torbie przez 6-7 miesięcy[7] [8]. Są karmione mlekiem matki przez ok. 15 miesięcy. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 18 miesięcy[9].

Zwierzęta te prowadzą nocny tryb życia. Dają się łatwo oswajać. Mają układ trawienny przystosowany do spożywania twardej roślinności: prosty żołądek, szerokie, krótkie jelito ślepe i wyjątkowo wolny metabolizm; potrzebują 14 dni dla dopełnienia całkowitego cyklu trawiennego, dlatego też nie charakteryzują się ruchliwością.

Wombaty kopią w ziemi lub pod wapiennymi skałami systemy nor z wieloma wyjściami. Długość korytarzy może osiągać do 20 m. W razie potrzeby potrafią osiągać prędkość rzędu 40 km/h, którą mogą utrzymać przez 150 metrów.

Systematyka

Do wombatów zaliczane są dwa współcześnie występujące rodzaje[10][4]:

oraz rodzaje wymarłe:

Przypisy

  1. Vombatidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. G.T. Burnett. Illustrations of the Quadrupeda, or Quadrupeds, being the arrangement of the true four-footed Beasts indicated in outline. „Quarterly Journal of Science, Literature and the Arts”. July to December, 1829, s. 351, 1829 (ang.). 
  3. a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Family Vombatidae. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-24].
  4. a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 10–11. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
  5. K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 420, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
  6. R. Wells: Family Vombatidae (Wombats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 418. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.)
  7. Watson, A (1999). "Vombatus ursinus". Animal Diversity Web. University of Michigan Museum of Zoology.
  8. Green, E; Myers, P (2006). "Lasiorhinus latifrons". Animal Diversity Web. University of Michigan Museum of Zoology.
  9. McIlroy, John. Macdonald, D., ed. The Encyclopedia of Mammals. New York 1984, str. 876–877. ​ISBN 0-87196-871-1
  10. C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 76. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)
  11. R.A. Stirton, R.H. Tedford & M.O. Woodburne. A new Tertiary formation and fauna from the Tirari Desert, South Australia. „Records of the South Australian Museum”. 15, s. 454, 1967 (ang.). 
  12. R. Owen. On the Fossil Mammals of Australia. — Part VII. Genus Phascolomys: species exceeding the existing ones in size. „Philosophical transactions of the Royal Society of London”. 162, s. 251, 1872 (ang.). 
  13. J.H. Hope & H.E. Wilkinson. Warendja wakefieldi, a new genus of wombat (Maruspialia , Vombatidae) from Pleistocene sediments in McEacherns Cave, western Victoria. „Memoirs of the National Museum of Victoria”. 43 (1–2), s. 109, 1982 (ang.). 

Bibliografia

  1. Myers, P.: Vombatidae (ang.). (On-line), Animal Diversity Web, 2001. [dostęp 12 kwietnia 2008].
  2. D Hoyle, AB Horsup, CN Johnson, DG Crossman and H McCallum: Live-trapping of the northern hairy-nosed wombat (Lasiorhinus krefftii): population-size estimates and effects on individuals (ang.). Csiro Publishing, 1995.
  3. Alison Matthews, Peter G. Spooner, Daniel Lunney, Ken Green, Nicholas I. Klomp: The influences of snow cover, vegetation and topography on the upper range limit of common wombats Vombatus ursinus in the subalpine zone, Australia (ang.). Wiley Online Library, 2010. [dostęp 21 lutego 2010].
  4. G. A. Shimmin, J. Skinner, R. V. Baudinette: The warren architecture and environment of the southern hairy-nosed wombat (Lasiorhinus latifrons) (ang.). Journal of Zoology, 2002. [dostęp 13 listopada 2002].
  5. Paris, i inni.: Vombatus ursinus (ang.). (On-line), Encyclopedia of life, 2002. [dostęp 24 lutego 2012].
  6. Emanoil, M.: Lasiorhinus krefftii; northern hairy-nosed wombat (ang.). Encyclopedia of Endangered Species. Gale Research, Inc. Detroit, 1994.

Zobacz też

Informacja

Artykuł Wombatowate w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-12-15 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=41845