Wombatowate[4], wombaty[5] (Vombatidae) – rodzina ssaków z rzędu dwuprzodozębowców (Diprotodontia), prawdopodobnie blisko spokrewnionych z koalowatymi.
Zasięg występowania
Wombat tasmański zamieszkuje wschodnią część stanów Queensland i Nowa Południowa Walia oraz południową Australię[6][3]. Latem warunkiem występowania jest gęstość objętościowa gleby, a w zimie grubość pokrywy śnieżnej.
Wombatowiec szerokogłowy zamieszkuje południową Australię - siedliska o niskiej wilgotności i wysokiej temperaturze powietrza.
Wombatowiec szorstkowłosy, który jest gatunkiem krytycznie zagrożonym, żyje tylko w Epping Forest National Park, w środkowej części stanu Queensland. Należy do gatunków zagrożonych wyginięciem, przez dłuższy czas bowiem był poławiany dla zysku drogocennego futra. Do dziś[kiedy?] żyje ok. 70 osobników tego gatunku.
Opis
Wombaty to sporej wielkości roślinożerne zwierzęta o mocnej budowie i krótkich nogach. Osiągają długość 1,2 m i masę do 39 kg. Posiadają grubą, szeroką głowę oraz szczątkowy ogon. Mają torbę lęgową, która otwiera się ku tyłowi (młode wchodzi do torby od strony zadu matki). W torbie znajdują się dwa sutki. W uzębieniu brak kłów.
Na wiosnę, po 20-21 dniach ciąży, rodzi się jedno młode, które pozostaje w dobrze rozwiniętej torbie przez 6-7 miesięcy[7]
[8]. Są karmione mlekiem matki przez ok. 15 miesięcy. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 18 miesięcy[9].
Zwierzęta te prowadzą nocny tryb życia. Dają się łatwo oswajać. Mają układ trawienny przystosowany do spożywania twardej roślinności: prosty żołądek, szerokie, krótkie jelito ślepe i wyjątkowo wolny metabolizm; potrzebują 14 dni dla dopełnienia całkowitego cyklu trawiennego, dlatego też nie charakteryzują się ruchliwością.
Wombaty kopią w ziemi lub pod wapiennymi skałami systemy nor z wieloma wyjściami. Długość korytarzy może osiągać do 20 m. W razie potrzeby potrafią osiągać prędkość rzędu 40 km/h, którą mogą utrzymać przez 150 metrów.
Systematyka
Do wombatów zaliczane są dwa współcześnie występujące rodzaje[10][4]:
oraz rodzaje wymarłe:
Przypisy
- ↑ Vombatidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ G.T. Burnett. Illustrations of the Quadrupeda, or Quadrupeds, being the arrangement of the true four-footed Beasts indicated in outline. „Quarterly Journal of Science, Literature and the Arts”. July to December, 1829, s. 351, 1829 (ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (red.): Family Vombatidae. W: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-24].
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 10–11. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 420, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ R. Wells: Family Vombatidae (Wombats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 418. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.)
- ↑ Watson, A (1999). "Vombatus ursinus". Animal Diversity Web. University of Michigan Museum of Zoology.
- ↑ Green, E; Myers, P (2006). "Lasiorhinus latifrons". Animal Diversity Web. University of Michigan Museum of Zoology.
- ↑ McIlroy, John. Macdonald, D., ed. The Encyclopedia of Mammals. New York 1984, str. 876–877. ISBN 0-87196-871-1
- ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 76. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)
- ↑ R.A. Stirton, R.H. Tedford & M.O. Woodburne. A new Tertiary formation and fauna from the Tirari Desert, South Australia. „Records of the South Australian Museum”. 15, s. 454, 1967 (ang.).
- ↑ R. Owen. On the Fossil Mammals of Australia. — Part VII. Genus Phascolomys: species exceeding the existing ones in size. „Philosophical transactions of the Royal Society of London”. 162, s. 251, 1872 (ang.).
- ↑ J.H. Hope & H.E. Wilkinson. Warendja wakefieldi, a new genus of wombat (Maruspialia , Vombatidae) from Pleistocene sediments in McEacherns Cave, western Victoria. „Memoirs of the National Museum of Victoria”. 43 (1–2), s. 109, 1982 (ang.).
Bibliografia
- Myers, P.: Vombatidae (ang.). (On-line), Animal Diversity Web, 2001. [dostęp 12 kwietnia 2008].
- D Hoyle, AB Horsup, CN Johnson, DG Crossman and H McCallum: Live-trapping of the northern hairy-nosed wombat (Lasiorhinus krefftii): population-size estimates and effects on individuals (ang.). Csiro Publishing, 1995.
- Alison Matthews, Peter G. Spooner, Daniel Lunney, Ken Green, Nicholas I. Klomp: The influences of snow cover, vegetation and topography on the upper range limit of common wombats Vombatus ursinus in the subalpine zone, Australia (ang.). Wiley Online Library, 2010. [dostęp 21 lutego 2010].
- G. A. Shimmin, J. Skinner, R. V. Baudinette: The warren architecture and environment of the southern hairy-nosed wombat (Lasiorhinus latifrons) (ang.). Journal of Zoology, 2002. [dostęp 13 listopada 2002].
- Paris, i inni.: Vombatus ursinus (ang.). (On-line), Encyclopedia of life, 2002. [dostęp 24 lutego 2012].
- Emanoil, M.: Lasiorhinus krefftii; northern hairy-nosed wombat (ang.). Encyclopedia of Endangered Species. Gale Research, Inc. Detroit, 1994.
Zobacz też
Identyfikatory zewnętrzne: