Wojciech Roszkowski (2009) | |
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
20 czerwca 1947 |
Profesor nauk humanistycznych nauk humanistycznych | |
Specjalność: historia gospodarcza, historia najnowsza, nauki polityczne | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1978 |
Habilitacja |
1987 |
Profesura |
15 lutego 1996 |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia | |
Stanowisko |
prorektor (1990–1993) |
Instytut | |
Stanowisko |
dyrektor (1994–2000) |
Okres zatrudn. |
od 1990 |
Odznaczenia | |
Wojciech Stefan Roszkowski, ps. „Andrzej Albert” (ur. 20 czerwca 1947 w Warszawie) – polski ekonomista, historyk i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych (1996). Prorektor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie (1990–1993), poseł do Parlamentu Europejskiego VI kadencji (2004–2009). Autor publikacji poświęconych historii Polski w XX i XXI wieku, nagrodzonej książki Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej, a także podręczników szkolnych. Kawaler Orderu Orła Białego.
W 1965 ukończył VIII Liceum Ogólnokształcące im. Władysława IV w Warszawie, następnie w 1971 studia na Wydziale Handlu Zagranicznego Szkoły Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie. Pracował na tej uczelni w Katedrze Historii Gospodarczej, a następnie w Katedrze Studiów Politycznych. W 1978 obronił doktorat, a w 1987 uzyskał habilitację z nauk ekonomicznych w Katedrze Historii Gospodarczej SGPiS. Od 1990 do 1993 był prorektorem Szkoły Głównej Handlowej. W 1990 podjął też pracę naukową w Instytucie Studiów Politycznych PAN jako kierownik Zakładu Europy Środkowo-Wschodniej. Objął w tym instytucie stanowisko profesora[1]. W 1996 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych[1].
W latach 1994–2000 był dyrektorem Instytutu Studiów Politycznych PAN. W latach 1988–1989 był stypendystą Wilson Center w Waszyngtonie, a w latach 2000–2002 pełnił funkcję kierownika katedry studiów polskich na University of Virginia w Charlottesville[2]. Był nadto profesorem w Collegium Civitas w Warszawie[1].
W okresie PRL związany z Polskim Porozumieniem Niepodległościowym, był autorem podziemnych wydań najnowszej historii Polski pod pseudonimem „Andrzej Albert”. W latach 1997–1998 był członkiem Rady Inicjatyw Wydawniczych przy ministrze kultury, a w latach 1999–2001 członkiem Rady Instytutu Dziedzictwa Narodowego. Został też członkiem rady Centrum im. Adama Smitha, redaktorem naczelnym „Studiów Politycznych” i przewodniczącym rady Muzeum Historii Polski[2].
W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2004 uzyskał mandat eurodeputowanego z listy Prawa i Sprawiedliwości. Był członkiem Komisji Budżetu, Komisji Tymczasowej ds. Wyzwań Politycznych i Środków Budżetowych w Rozszerzonej Unii Europejskiej w latach 2007–2013 oraz Komisji Rozwoju Regionalnego[3]. W 2005 był członkiem honorowego komitetu poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich. W 2009 nie ubiegał się o reelekcję do Parlamentu Europejskiego. Wszedł w skład Komitetu Obrony Dobrego Imienia Polski i Polaków.
Był członkiem rady Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych i członkiem Collegium Invisibile[4]. W 2005 założył w Warszawie stowarzyszenie Instytut Jagielloński[2]. W 2011 został członkiem rady nadzorczej Telewizji Polskiej[5]. W 2015 wszedł w skład jury konkursu „Książka Historyczna Roku”[6]. Członek Rady Muzeum przy Muzeum Narodowym w Warszawie w kadencji 2020–2024[7].
Autor (początkowo pod pseudonimem Andrzej Albert) publikacji poświęconych historii Polski w XX i XXI wieku, wydawanych w wersjach jedno-, trzy- i siedmiotomowej. Jest również autorem książki Półwiecze, będącej syntezą historii politycznej świata po 1945 oraz cyklu podręczników do historii napisanych wspólnie z Anną Radziwiłł[2]. W 2016 ukazała się trzytomowa książka Świat Chrystusa, w której Wojciech Roszkowski zajął się czasami starożytnymi. Jak sam wskazał, praca nad tą publikacją zajęła mu blisko 50 lat[8].
W 2020 „Magazyn Literacki KSIĄŻKI” za publikację Roztrzaskane lustro. Upadek cywilizacji zachodniej przyznał Wojciechowi Roszkowskiemu oraz Wydawnictwu Biały Kruk nagrodę specjalną dla najlepszej publikacji dekady z zakresu nauk humanistycznych[9][10]. W tym samym roku autor za tę książkę został wyróżniony Nagrodą Literacką im. Józefa Mackiewicza[11] oraz nagrodą Feniks[12]. W książce dostrzegano wyraźne wpływy myśli politycznej Oswalda Spenglera[13] i niekiedy odczytywano ją jako „słabo kamuflowany atak na szeroko rozumianą lewicę i jej prawo do funkcjonowania w przestrzeni publicznej”[14], a jednocześnie wyraz „niechęci do zmiany konwencji i norm życia społecznego, którym zresztą cywilizacja Zachodu zawdzięcza swój rzeczywisty postęp gospodarczy i polityczny”[14]. Jos Stübner pisał, że nakreślona przez Roszkowskiego idea obrony cywilizacji zachodniej i religii chrześcijańskiej „to przede wszystkim porządek, u podstaw skazany na nierówność i oparty na wykluczeniu. Nierówność pod względem płci i orientacji seksualnej jest tu przedstawiana jako naturalna czy boska norma, której należy bronić przed upadkiem”[15].
Również w 2020 ukazała się kontynuacja tej publikacji zatytułowana Bunt barbarzyńców. 105 pytań o przyszłość naszej cywilizacji, w której autor skupił się na odpowiedzi na pytanie: „czy rozwój cywilizacji zachodniej zmierza nieuchronnie w złym kierunku”[16].
Jest też autorem wprowadzonego w 2022 roku do podstawy programowej szkół ponadpodstawowych podręcznika do historii i teraźniejszości, 1945–1979. Historia i teraźniejszość, będącego przeważnie krytyką zachodniej kultury popularnej[17]. W chwili wydania podręcznik wzbudził kontrowersje, spotykając się między innymi z zarzutami stygmatyzacji dzieci urodzonych metodą in vitro, zrównania feminizmu z nazizmem oraz eseistycznej, perswazyjnej formy przekazu[17][18][19].
Wśród wypromowanych przez niego doktorów znaleźli się: Jan Wendt (1996), Jarosław Gowin (2001), Andrzej Grajewski (2001), Rafał Matyja (2001), Agnieszka Orzelska-Stączek (2002), Paweł Ukielski (2006), Dominik Smyrgała (2010)[1].
W 2020 prezydent Andrzej Duda nadał Wojciechowi Roszkowskiemu Order Orła Białego, nadany w uznaniu znamienitych zasług w popularyzowaniu i upowszechnianiu wiedzy naukowej, za zaangażowanie na rzecz kształtowania społeczeństwa obywatelskiego i działalność publiczną[20][21]. Wręczając najwyższe polskie odznaczenie, prezydent uzasadniał jego przyznanie następująco[22]:
[…] Wojciech Roszkowski. To też walka o Polskę, o sprawiedliwość, wolność. Ale przede wszystkim o prawdę dla sobie współczesnych i dla kolejnych pokoleń, takich jak moje pokolenie […]. To także wielkie zamiłowanie do polskiej historii. I nie takiej właśnie, jaką wolno było badać i uprawiać, ale do historii prawdziwej, do szukania i zaglądania tam, gdzie w latach 70., 80. bardzo niechętnie widziano jakichkolwiek naukowców interesujących się tymi kwestiami […]. Pan Profesor nie bał się pisać o historii takiej, jaka ona była naprawdę.
W 2000 prezydent Aleksander Kwaśniewski, za wybitne osiągnięcia w pracy naukowej i dydaktycznej oraz w działalności organizacyjnej, odznaczył go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[23]. W 2005 został odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[24].
W 2018 został laureatem Nagrody im. Księdza Idziego Radziszewskiego za 2017, przyznawanej przez Towarzystwo Naukowe KUL[25]. W tym samym roku otrzymał tytuł honorowego obywatela m.st. Warszawy[26]. W 2020 minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński uhonorował go Doroczną Nagrodą MKiDN[27].
Artykuł Wojciech Roszkowski w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:
Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2022-08-18 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=93495