Wiesław Gołas
| ||
 Wiesław Gołas (2008) | ||
| Data i miejsce urodzenia | 9 października 1930 Kielce | |
| Data i miejsce śmierci | 9 września 2021 Warszawa | |
| Zawód | aktor filmowy i teatralny | |
| Współmałżonek |
Elżbieta Szczepańska | |
| Lata aktywności | 1953–2008 | |
| Odznaczenia | ||
      
| ||
Wiesław Gołas (ur. 9 października 1930 w Kielcach, zm. 9 września 2021 w Warszawie[1]) – polski aktor teatralny, filmowy i kabaretowy, wykonawca piosenki aktorskiej.
Życiorys
Jego ojciec, Teofil (1903 – ok. 1942)[2], był ogniomistrzem w 2. Pułku Artylerii Lekkiej Legionów. Po klęsce kampanii wrześniowej ukrywał się. Ostatecznie został schwytany przez Niemców i zamordowany na Majdanku[3].
Przed wybuchem II wojny światowej Wiesław Gołas uczęszczał do szkoły powszechnej na kieleckim Baranówku, a następnie do Gimnazjum im. Jana Śniadeckiego. W 1943 wstąpił do Szarych Szeregów[4]. Przybrał pseudonim Wilk. Brał udział w akcjach zdobywania broni, a także w rozstrzelaniu konfidenta. W grudniu 1944, podczas nieudanej akcji, został aresztowany przez gestapo. Trafił do celi, w której wcześniej więziony był jego ojciec[5].
Po wojnie studiował w warszawskiej Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej, kierowanej przez Aleksandra Zelwerowicza. Studia ukończył w 1954 roku[6]. Debiut w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze[7]. Aktor Teatru Dramatycznego w Warszawie (1955–1985), Teatru Polskiego w Warszawie (1985–1992). Twórca doskonałych kreacji komediowych, współtwórca Kabaretu Koń, członek Kabaretu Starszych Panów, członek Kabaretu Dudek, wykonawca piosenki W Polskę idziemy autorstwa Jerzego Wasowskiego i Wojciecha Młynarskiego. Występował również w Teatrze Polskim w Warszawie[8].
Życie prywatne
_01.jpg)
Był dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Elżbieta Szczepańska, a drugą – Maria Krawczyk-Gołas[9]. Z pierwszego małżeństwa miał córkę Agnieszkę[10][11].
W 2008 miał zawał mięśnia sercowego[12], z kolei w październiku 2020 i we wrześniu 2021 przeszedł udar mózgu, wskutek którego zmarł[12]. 14 września 2021 został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[13].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 2021)[13]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1978)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1963)
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1968)
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1975)
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009)[14].
- Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”[15]
- Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za całokształt twórczości (2020)[16]
Pozostałe nagrody
- 1966 – Srebrna Maska
- 1967 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki III stopnia;
- 1977 – Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
- 1996 – Nagroda (Opole – XXI OKT – wyróżnienie za role Filipa w Grubych rybach w Teatrze Polskim w Warszawie)
- 2002 – Statuetka Gwiazda Telewizji Polskiej wręczona z okazji 50-lecia TVP „za kreacje aktorskie w filmie i teatrze telewizji” (26.10)
- 2003 – SuperWiktor
- 2006 – Nagroda Honorowa za całokształt twórczości na XIII Ogólnopolskim Festiwalu Sztuki Filmowej Prowincjonalia we Wrześni)
Filmografia
- 1954: Pokolenie − jako żandarm niemiecki na patrolu
- 1956: Szkice węglem − jako Wawrzon Rzepa
- 1956: Cień − jako bojowiec z organizacji podziemnej
- 1958: Dezerter − jako Heinrich
- 1958: Miasteczko − jako Władek
- 1958: Rancho Texas − jako Marcyś
- 1959: Lotna − jako ułan kradnący kury
- 1959: Tysiąc talarów − jako prowadzący pokaz mody
- 1960: Zezowate szczęście − jako ubek
- 1960: Przygoda w terenie − jako Stasiek Pietrzak
- 1960: Szklana góra − jako kierowca autobusu
- 1960: Ostrożnie Yeti − jako gangster w czerni
- 1960: Mąż swojej żony − jako Ciapuła
- 1961: Dotknięcie nocy − jako kapitan Prokosz
- 1961: Ogniomistrz Kaleń − jako ogniomistrz Kaleń
- 1962: Jak być kochaną − jako podoficer
- 1962: Dom bez okien − jako Robert
- 1963: Przygoda noworoczna − jako sprzedawca baloników
- 1963: Naprawdę wczoraj − jako szyper
- 1963: Zacne grzechy − jako Trzaska
- 1963: Żona dla Australijczyka − jako Robert
- 1964: Prawo i pięść − jako Smółka
- 1964: Beata − jako okularnik
- 1964: Upał − jako Albin
- 1964: Rękopis znaleziony w Saragossie − jako gitarzysta w gospodzie
- 1965: Kapitan Sowa na tropie − jako kapitan Sowa
- 1965: Markiza de Pompadour − jako ogrodnik Winnykamień, narzeczony Krystyny (cykl Perły i dukaty, cz. 1)
- 1965: Wózek − jako jeniec radziecki
- 1965: Trzy kroki po ziemi − jako Szkudlarek (cz. 2)
- 1966: Chudy i inni − jako Chudy
- 1967: Cześć kapitanie − jako Mundek
- 1967: Kwestia sumienia − jako włóczęga Drame Brone
- 1967: Przeraźliwe łoże − jako Tom
- 1967: Zamrożone błyskawice − jako kolejarz Edward
- 1967: Czas może powrócić
- 1968-1970: Czterej pancerni i pies − jako Tomasz Czereśniak
- 1968: Lalka − jako baron Krzeszowski
- 1968: Gra − jako Franek
- 1969: Piąta rano − jako woźna, urzędniczka, urzędnik, naczelnik (4 role)
- 1969: Nowy − jako komendant straży pożarnej
- 1970: Dzięcioł − jako Stefan Waldek
- 1970: Hydrozagadka − jako taksówkarz
- 1970: Mały − jako Nijaki, współlokator Małego
- 1970: Dziura w ziemi − jako piekarz Kazio
- 1971: Kłopotliwy gość − jako komendant straży pożarnej
- 1971: Kareta − jako kowboj
- 1971: Niebieskie jak Morze Czarne
- 1972: Poszukiwany, poszukiwana − jako Karpiel
- 1973: Droga − jako kierowca Marian Szyguła
- 1974: Czterdziestolatek − jako Ziemia, dowódca plutonu SP (odc. 1)
- 1974: Potop − jako Stefan Czarniecki
- 1974: Nie ma róży bez ognia − jako Malinowski
- 1975: Kazimierz Wielki − jako Maćko Borkowic
- 1975: Dyrektorzy − jako brat Adama (odc. 2)
- 1976: Brunet wieczorową porą − jako Kazik
- 1976: Zaklęty dwór − jako Michał Horawa
- 1977: Wszyscy i nikt − jako Twardy, żołnierz LWP wracający z wojny
- 1978: Jarosławna, korolewa Francji − jako król Kazimierz
- 1978: Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy − jako Inspicjent
- 1979: Klincz − jako Król
- 1979: Ród Gąsieniców − jako Józuś Sabała
- 1980: Dzień Wisły − jako żołnierz
- 1980: Polonia Restituta − jako Józef Dowbor-Muśnicki
- 1980: Alicja − jako gangster
- 1981: Filip z konopi − jako fryzjer Czesław
- 1981: Miłość ci wszystko wybaczy − jako inspicjent
- 1981: Gdzie szukać szczęścia? − jako kataryniarz
- 1981: Kto ty jesteś? − jako homoseksualista, członek szajki
- 1982: Niech cię odleci mara − jako Zalewski
- 1982: Przygrywka − jako złodziej Bonanza (odc. 3)
- 1982: Noc poślubna w biały dzień − jako chłop Biernacki
- 1982: Latawiec − jako Stec
- 1982: Polonia Restituta − jako Józef Dowbór-Muśnicki (odc. 6)
- 1982: Oko proroka − jako Midopak
- 1983: Kasztelanka − jako rybak
- 1983: Tajemnica starego ogrodu − jako Mniszek
- 1983: Alternatywy 4 − jako Majewski
- 1984: Zabicie ciotki − jako oficer dyżurny
- 1984: Przeklęte oko proroka − jako kozak Midopak
- 1985: Oko proroka czyli Hanusz Bystry i jego przygody − jako kozak Midopak, wspólnik Semena
- 1985: Dłużnicy śmierci − jako Listwa
- 1989: Rififi po sześćdziesiątce − jako Wojciech Kukliński „Pulop"
- 1993: Czterdziestolatek. 20 lat później − jako mężczyzna przy budce telefonicznej (odc. 2)
- 1996: Szabla od komendanta − jako Ignatko
Dubbing
- 1951: Alicja w Krainie Czarów − zajączek
- 2000: Pompei: Legenda Wezuwiusza − Popidiusz
Przypisy
- ↑ Wiesław Gołas nie żyje. Aktor miał 90 lat. kultura.onet.pl. [dostęp 2021-09-09].
- ↑ Gołas Teofil. ompio.pl. [dostęp 2021-09-09].
- ↑ Jacek Cieślak. Tajemnica za uśmiechem. „Rzeczpospolita”, 10.09.2021.
- ↑ 85 lat temu urodził się Wiesław Gołas. dzieje.pl, 3 października 2015. [dostęp 2017-11-23].
- ↑ Trafił do tej samej celi co jego ojciec. film.wp.pl, 2015-03-06. [dostęp 2017-11-24].
- ↑ Wiesław Gołas w serwisie Culture.pl
- ↑ „Na Golasa” Agnieszka Gołas-Ners, s. 81.
- ↑ Wiesław Gołas wyznaje: Przestałem chodzić. se.pl, 2017-08-25. [dostęp 2018-01-13].
- ↑ Aleksandra Głowińska: Wiesław Gołas pierwszą żonę odbił w tańcu, w drugiej zakochał się „jak sztubak”. plejada.pl, 9 września 2021. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-12)].
- ↑ "Gołas" Agnieszka Gołas-Ners - wywiad. ksiazki.onet.pl, 2015-06-09. [dostęp 2017-11-23].
- ↑ Ukochany aktorki „M jak miłość" dostał rozwód z córką Gołasa. fakt.pl, 2016-06-06. [dostęp 2017-11-23].
- ↑ a b Agnieszka Święcicka: Wiesław Gołas w szpitalu. Miał drugi wylew. plejada.pl, 2021-09-04.
- ↑ a b Pogrzeb Wiesława Gołasa: na aktorskim firmamencie zgasła gwiazda. m.niedziela.pl, 2021-09-14. [dostęp 2021-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-14)].
- ↑ Glorie dla przedstawicieli świata rozrywki. mkidn.gov.pl, 20 maja 2009.
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, str. 337
- ↑ Łaniewska, Gołas, Dłużewska, Wencel, Lorenc i Roszkowski laureatami Nagrody Ministra 2020. gov.pl, 2020-11-25. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-26)].
Bibliografia
- Agnieszka Gołas-Ners, Na Gołasa, Wydawnictwo „Świat Książki”, Warszawa 2008. ISBN 978-83-247-0821-5
Linki zewnętrzne
- Wiesław Gołas w bazie IMDb (ang.)
- Wiesław Gołas w bazie Filmweb
- Wiesław Gołas w bazie filmpolski.pl
- Wiesław Gołas na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Wiesław Gołas w bazie Akademii Polskiego Filmu
- Wiesław Gołas o sobie, wirtualny album [dostęp 2019-10-08]
Informacja
Artykuł Wiesław Gołas w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:
- 1. miejsce 2021-09-10
- 18. miejsce 2021-09-11
- 41. miejsce 2021-09-12
- 48. miejsce 2021-09-13
- 7. miejsce 2021-09-14
- 27. miejsce 2021-09-15
- 48. miejsce 2021-09-16
- 19. miejsce 2021-09-17
- 91. miejsce 2021-09-18
O stronie
Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-09-20 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=92546