Urszula Dudziak

Ten artykuł dotyczy polskiej wokalistki. Zobacz też: Urszula Dudziak (teolog) – wykładowca akademicki.

Urszula Dudziak
Data i miejsce urodzenia	22 października 1943 Straconka
Gatunki	jazz
Zawód	wokalistka, kompozytor
Aktywność	od 1958
Wydawnictwo	Columbia Records, Arista Records, Inner City Records, Selles Records, Polonia Records, Kayax
Powiązania	Michał Urbaniak, Mika Urbaniak, Jerzy Kosiński
Zespoły
Vocal Summit
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Urszula Bogumiła Dudziak (ur. 22 października 1943 w Straconce) – polska wokalistka i kompozytorka jazzowa.

Kariera artystyczna

W dzieciństwie uczyła się gry na fortepianie. Jazzem zainteresowała się jeszcze podczas nauki w szkole średniej, do czego przyczyniło się słuchanie Elli Fitzgerald.

Dorastała w Zielonej Górze, gdzie współpracowała z kilkoma amatorskimi zespołami jazzowymi, śpiewając w nich standardy jazzowe. Profesjonalny debiut zaliczyła w 1958, gdy została solistką zespołu Krzysztofa Komedy. Potem współpracowała też z orkiestrą Edwarda Czernego, a od 1964 do końca lat 80. – z Michałem Urbaniakiem. Początkowo zajmowała się tradycyjną muzyką jazzową, występowała m.in. na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Jazzowej Jazz Jamboree (w latach 1969–1972). Następnie, w 1971 zafascynowała ją muzyka wykorzystująca przetworniki głosu. Sama użyła po raz pierwszy takiego urządzenia przy nagraniu płyty długogrającej pt. Newborn Light z 1972, zrealizowanej w duecie z Adamem Makowiczem. Album otrzymał w prestiżowym amerykańskim magazynie „Down Beat” maksymalną ocenę pięciu gwiazdek.

W 1973 wyjechała do Nowego Jorku, potem występowała z Michałem Urbaniakiem oraz solo (jako One Woman Show z użyciem aparatury elektronicznej) niemal w całych Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, m.in. podczas Newport Jazz Festival i w Carnegie Hall. „Los Angeles Times” mianował ją Śpiewaczką Roku w 1979. Nagrała około 50 płyt, dzieliła estradę z artystami, takimi jak: Bobby McFerrin, Herbie Hancock, Dizzy Gillespie, Clark Terry, Ron Carter, Wynton i Branford Marsalis, Gil Evans, Sting, Lionel Hampton. W 1981 związała się z grupą Vocal Summit. Również w latach 80. współpracowała z G. Evansem oraz A. Sheppem. Uczestniczyła w wielu imprezach muzycznych, w tym w prestiżowych festiwalach jazzowych, na wszystkich kontynentach. W repertuarze ma m.in. autobiograficzny program muzyczny Future Talk (przygotowany wraz z Jerzym Kosińskim), a także spektakl The Nature Is Leaving Us, którego jest kompozytorką.

Do Polski przyjechała po wieloletnim pobycie za granicą w 1985. Wystąpiła wtedy w duecie z Bobbym McFerrinem na MFMJ Jazz Jamboree w Warszawie. Od tej pory pojawia się w Polsce często. Dużo koncertuje, występuje na festiwalach jazzowych, przyjmuje zaproszenia do programów telewizyjnych. Współpracuje też z Grażyną Auguścik, z którą koncertuje w Polsce i w Stanach Zjednoczonych^[1].

Jej piosenka „Papaya” z 1976 stała się w 2007 hitem na Filipinach, w Azji i Ameryce Południowej, gdzie dodano do niej charakterystyczny taniec „papaya dance”^[2][3]. Utwór na nowo odkrył prezenter radiowy z Filipin. W 2008 o sukcesie „Papai” i tańca papaya informowała amerykańska stacja telewizyjna ABC w programie Good Morning America^[4]. Papayę tańczy m.in. armia filipińska podczas przerwy w musztrze.

W 2011 ukazała się autobiografia Urszuli Dudziak pt. Wyśpiewam wam wszystko (​ISBN 978-83-927811-5-8​).

17 sierpnia 2013 wystąpiła z zespołem na koncercie McFerrin+ w ramach projektu Solidarity of Arts. Wystąpiła w duecie z gospodarzem, Bobby McFerrinem. Tego dnia nastąpiło odsłonięcie odcisku jej dłoni w Alei Gwiazd w Gdańsku. Uczestniczyła również w poprzedniej edycji festiwalu – Stańko+, śpiewając utwór Krzysztofa Komedy Kołysanka Rosemary.

Była trenerką w programach rozrywkowych TVP2: pierwszej edycji Bitwy na głosy (2011), pierwszej edycji The Voice Senior (2019) i jedenastej edycji The Voice of Poland (2020)^[5].

Życie prywatne

Urodziła się w Straconce (obecnie dzielnica Bielska-Białej). Mając 4 lata, przeniosła się z rodzicami do Gubina. Następnie mieszkała w Nowej Soli i w Zielonej Górze. Jej brat Leszek był perkusistą jazzowym, znanym ze współpracy z pianistą Krzysztofem Komedą^[6].

Była żoną Michała Urbaniaka^[7], z którym ma dwie córki: Katarzynę i Mikę^[7]. Po rozwodzie przez cztery lata była związana z Jerzym Kosińskim. W 1993 wyszła za kapitana żeglugi Benghta Dahllofa^[7]. Ma domy na Manhattanie, w Szwecji i Warszawie^[8].

Odznaczenia i nagrody

• Śpiewaczka Roku według New York Times – 1976
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 2009^[9]
• Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – 2005^[1]
• Odznaka Honorowa za Zasługi dla Województwa Lubuskiego – 2007^[10]
• Nagroda Telewizji Polonia – „Artysta bez Granic” – 2007
• Perła Honorowa Polskiej Gospodarki w kategorii kultura – 2007^[11]
• 3. miejsce w plebiscycie "50 najlepszych wokalistek" miesięcznika "Machina" – 2010^[12]
• Nagroda UNESCO – „Artysta dla Pokoju” – 2014
• Wokalistka Roku „Jazz Top 2014” według Jazz Forum – 2015
• Fryderyk w kategorii Muzyka jazzowa (za całokształt twórczości) – 2017^[13]

Wybrana dyskografia

• Urbaniak's Orchestra – Urbaniak's Orchestra (1968, Atlas Records)^[14]
• Michał Urbaniak, Tomasz Stańko, Attila Zoller, Urszula Dudziak – We'll Remember Komeda (1973, MPS Records)^[15]
• Michał Urbaniak Constellation – In Concert (1973, Polskie Nagrania Muza)^[16]
• Urszula Dudziak – Newborn Light (1974, Columbia Records)^[17]
• Urszula Dudziak – Urszula (1975, Arista Records)^[18]
• Urszula Dudziak – Midnight Rain (1977, Arista Records)^[19]
• Michal Urbaniak's Fusion Feat. Urszula Dudziak – Heritage (1978, MPS Records)^[20]
• Urszula Dudziak – Future Talk (1979, Inner City Records)^[21]
• Urszula Dudziak – Ulla (1982, Pop Eye)^[22]
• Lauren Newton, Urszula Dudziak, Jeanne Lee, Jay Clayton, Bobby McFerrin – Sorrow Is Not Forever-Love Is Vocal Summit (1983, Moers Music)^[23]
• Urszula Dudziak – Sorrow Is Not Forever... But Love Is (1983, Keytone)^[24]
• Urszula Dudziak & Walk Away – Magic Lady (1989, Polskie Nagrania Muza)^[25]
• Walkaway With Urszula Dudziak – Live At Warsaw Jazz Festival 1991 (1993, Jazzmen)^[26]
• Urszula Dudziak & Grażyna Auguścik – Kolędy (1996, Voice Magic Records)^[27]
• Urszula Dudziak – Malowany ptak (1997, Polonia Records)^[28]
• Grażyna Auguścik & Urszula Dudziak – To I Hola (2000, Selles Records)^[29]
• Michał Urbaniak, Urszula Dudziak, Mika Urbaniak – Życie Pisane Na Orkiestrę (2001, UBX Records)^[30]
• Urszula Dudziak – Forever Green / Zawsze Zielona (2008, Green Town Of Jazz)^[31]
• Urszula Dudziak – Super Band Live At Jazz Cafe Live (2009, EMI)^[32] – złota płyta^[33]
• Agnieszka Szczepaniak Feat. Justyna Steczkowska & Urszula Dudziak – aleSZOPKA (2011, Polskie Radio)^[34]
• Michał Urbaniak, Urszula Dudziak – Smiles Ahead (2012, UBX Records)^[35]
• Urszula Dudziak – Wszystko Gra (2013, Kayax)^[36]

Filmografia

• 1980 – Papaya, czyli Skąd się biorą dziewczynki – bohaterka filmu, muzyka
• 1982 – Percussion Summit – udział w filmie
• 1983 – Vocal Summit – udział w filmie
• 1995 – Malowany chłopiec – muzyka
• 1985 – Urszula Dudziak – waga – bohaterka filmu
• 2000 – Ponad tęczą – muzyka
• 2001 – Eden – wykonanie muzyki (wokaliza)
• 2002 – Zielona karta – muzyka, wykonanie piosenek
• 2005 – Panna młoda – muzyka
• 2007 – Wiersz na Manhattanie – bohaterka filmu
• 2007 – Niania jako ona sama
• 2008 – Urszula Dudziak: Życie jest piękne – film dokumentalny o niej samej
• 2010 – Stacja jako ona sama
• 2020 – Jak zostać gwiazdą? jako ona sama

Przypisy

Bibliografia

• Urszula Dudziak: Wyśpiewam wam wszystko. Warszawa: Kayax, 2011. ISBN 978-83-927811-2-7.
• Piątkowski D., Encyklopedia Muzyki Popularnej – JAZZ, Copyright by Oficyna Wydawnicza Atena, 2000.
• Wolański R., Leksykon Polskiej Muzyki Rozrywkowej, Warszawa 1995, Agencja Wydawnicza MOREX, ​ISBN 83-86848-05-7​, tu hasło Dudziak Urszula, s. 42, 43.

Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna