Teresa Żylis-Gara

Teresa Żylis-Gara
ilustracja
Data i miejsce urodzenia 23 stycznia 1930
Landwarów
Data i miejsce śmierci 28 sierpnia 2021
Łódź
Typ głosu sopran liryczny
Gatunki muzyka operowa
muzyka poważna
Zawód śpiewaczka, profesor
Wydawnictwo EMI, Deutsche Grammophon, Harmonia Mundi, Erato, Polskie Nagrania „Muza”
Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Teresa Gerarda Żylis-Gara (ur. 23 stycznia 1930 w Landwarowie k. Wilna, zm. 28 sierpnia 2021[1] w Łodzi[2]) – polska śpiewaczka (sopran liryczny) światowej sławy.

Życiorys

Po II wojnie światowej razem z rodziną przeprowadziła się do Łodzi, gdzie uczyła się śpiewu, a od 1952 studiowała w WSM u Olgi Olginy. W 1953 zwyciężyła w Ogólnopolskim Konkursie Młodych Wokalistów w Warszawie. W 1956 zadebiutowała w Operze Krakowskiej jako Halka w Halce Stanisława Moniuszki. W 1960 otrzymała III nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Muzycznym w Monachium. Następnie śpiewała w teatrach operowych w Oberhausen, Dortmundzie i Düsseldorfie. Przełomem w jej karierze były występy w Paryżu w 1966 oraz na Festiwalu Mozartowskim w Salzburgu w 1968.

W 1968 występowała w londyńskiej Covent Garden, w 1969 została zaangażowana do nowojorskiej Metropolitan Opera, a w 1976 do mediolańskiej La Scali. Od 1980 mieszkała w Monako.

W 1999 otrzymała tytuł profesora sztuki[3]. Laureatka tytułów doktora honoris causa wrocławskiej Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego[4] oraz Akademii Muzycznej w Łodzi[5].

W jej repertuarze były wielkie role w operach Giuseppe Verdiego, Richarda Straussa, Giacomo Pucciniego i Wolfganga Amadeusa Mozarta. Występowała również w repertuarze pieśniarskim, m.in. popularyzowała utwory Karola Szymanowskiego[6]. Nagrywała dla renomowanych wytwórni płytowych, takich jak: Deutsche Grammophon, EMI, Harmonia Mundi, Erato czy Polskie Nagrania „Muza”[7].

Popiersie Teresy Żylis-Gary w parku w Radziejowicach

W 2005 otrzymała Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[8]. W 2011 została odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[9]. W 2012 otrzymała Order Oficerski Legii Honorowej Republiki Francuskiej[10]. Została też wyróżniona tytułem honorowej obywatelki Łodzi (2020)[11].

Zmarła 28 sierpnia 2021 w wieku 91 lat[12].

Dyskografia

  • Handel: Water & Fireworks Music; Coronation Anthems[13]
  • Essential Handel[14]
  • Bach: Oratorio De Noël; Oratorio De Pâques; Oratorio De L′Anscension; Messe En Si Mineur[15]
  • Gala Au Metropolitan Opera De New York[16]
  • Rossini: Mosč[17]
  • Mozart: Don Giovanni[18]
  • Massenet: Manon[19]
  • Berlioz: Benvenuto Cellini[20]
  • Mozart: Requiem K. 626; Exsultate, Jubilate, K. 165[21]
  • Metropolitan Opera Gala Honoring Sir Rudolf Bing[22]
  • Handel: Coronation Anthems; Dixit Dominus[23]
  • Handel: Water & Fireworks Music; Coronation Anthem[24]
  • Mahler: Symphony No.2 Resurrection[25]
  • 2010: Chausson: Le Roi Arthus[26]
  • 2010: Chopin: Masterworks II[27]
  • 2009: Arie operowe[28]
  • 2003: Requiem[29]
  • 1989: Teresa Żylis-Gara – Cilea, Mascagni, Moniuszko, Puccini, Verdi – The Gala Concert[30]
  • 1981: Teresa Zylis-Gara – Famous Polish Singers, vol. 3[31]
  • Teresa Żylis-Gara – Kolędy polskie[32]

Przypisy

  1. Daria Porycka, Agnieszka Ziemska: Zmarła śpiewaczka operowa Teresa Żylis-Gara. Występowała z takimi sławami, jak Luciano Pavarotti i Jose Carreras. Polska Agencja Prasowa. [dostęp 2021-08-28].
  2. Nekrolog. nekrologi.wyborcza.pl, 2021-08-31. [dostęp 2021-08-31].
  3. Prof. Teresa Żylis-Gara, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2020-05-23].
  4. Teresa Żylis-Gara (2003)
  5. Teresa Żylis-Gara (2016). [dostęp 2017-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-24)].
  6. Małgorzata Kosińska: Teresa Żylis-Gara. W: Culture.pl [on-line]. maj 2002. [dostęp 2021-08-31].
  7. Teresa Żylis-Gara w serwisie Culture.pl
  8. Lista laureatów medalu Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2021-08-28].
  9. Prezydent odznaczył ludzi kultury. prezydent.pl, 17 stycznia 2011. [dostęp 2011-03-03].
  10. Teresa Żylis-Gara. teatrwielki.pl. [dostęp 2021-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-28)].
  11. Nowi honorowi obywatele Łodzi. radiolodz.pl, 2020-11-18. [dostęp 2021-03-06].
  12. Żegnaj, Maestra.... teatrwielki.pl. [dostęp 2021-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-29)].
  13. Charles Mackerras Handel: Water & Fireworks Music; Coronation Anthems CD
  14. Essential Handel CD
  15. Bach: Oratorio De Noël; Oratorio De Pâques; Oratorio De L'Anscension; Messe En Si Mineur CD
  16. Arroyo / Bo / Caballe / Domingo / Nilsson / Resnik / Zyis-Gara Gala Au Metropolitan Opera De New York CD
  17. G Rossini Rossini: Mosè CD
  18. Bohm / Macurdy / Milnes / Mozart / Vopc / Vpo Mozart: Don Giovanni CD
  19. J Massenet Massenet: Manon CD
  20. Berlioz / Bonisolli / Brendel / Ozawa / Zylis-Gara Berlioz: Benvenuto Cellini CD
  21. Gonnenwein / Mozart Mozart: Requiem K. 626; Exsultate, Jubilate, K. 165 CD
  22. Metropolitan Opera Gala Honoring Sir Rudolf Bing CD
  23. Handel / Kcc / Ledger / Willcocks Handel: Coronation Anthems; Dixit Dominus CD
  24. Handel / Ledger / Lso / Mackerras / Willcocks Handel: Water & Fireworks Music; Coronation Anthems CD
  25. Gustav Mahler Mahler: Symphony No.2 Resurrection CD
  26. Teresa Zylis-Gara – Chausson: Le Roi Arthus
  27. Maria João Pires, Cyprien Katsaris, Elisabeth Leonskaja – Chopin: Masterworks II
  28. Teresa Żylis-Gara – Arie operowe
  29. Requiem – Choeur de Radio France
  30. Teresa Żylis-Gara – Cilea, Mascagni, Moniuszko, Puccini, Verdi – The Gala Concert
  31. Teresa Zylis-Gara* – Famous Polish Singers Vol. 3
  32. Teresa Żylis-Gara – Kolędy Polskie

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Informacja

Artykuł Teresa Żylis-Gara w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-09-06 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=789820