Teresa Gerarda Żylis-Gara (ur. 23 stycznia 1930 w Landwarowie k. Wilna, zm. 28 sierpnia 2021[1] w Łodzi[2]) – polska śpiewaczka (sopran liryczny) światowej sławy.
Życiorys
Po II wojnie światowej razem z rodziną przeprowadziła się do Łodzi, gdzie uczyła się śpiewu, a od 1952 studiowała w WSM u Olgi Olginy. W 1953 zwyciężyła w Ogólnopolskim Konkursie Młodych Wokalistów w Warszawie. W 1956 zadebiutowała w Operze Krakowskiej jako Halka w Halce Stanisława Moniuszki. W 1960 otrzymała III nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Muzycznym w Monachium. Następnie śpiewała w teatrach operowych w Oberhausen, Dortmundzie i Düsseldorfie. Przełomem w jej karierze były występy w Paryżu w 1966 oraz na Festiwalu Mozartowskim w Salzburgu w 1968.
W 1968 występowała w londyńskiej Covent Garden, w 1969 została zaangażowana do nowojorskiej Metropolitan Opera, a w 1976 do mediolańskiej La Scali. Od 1980 mieszkała w Monako.
W 1999 otrzymała tytuł profesora sztuki[3]. Laureatka tytułów doktora honoris causa wrocławskiej Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego[4] oraz Akademii Muzycznej w Łodzi[5].
W jej repertuarze były wielkie role w operach Giuseppe Verdiego, Richarda Straussa, Giacomo Pucciniego i Wolfganga Amadeusa Mozarta. Występowała również w repertuarze pieśniarskim, m.in. popularyzowała utwory Karola Szymanowskiego[6]. Nagrywała dla renomowanych wytwórni płytowych, takich jak: Deutsche Grammophon, EMI, Harmonia Mundi, Erato czy Polskie Nagrania „Muza”[7].
W 2005 otrzymała Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[8]. W 2011 została odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[9]. W 2012 otrzymała Order Oficerski Legii Honorowej Republiki Francuskiej[10]. Została też wyróżniona tytułem honorowej obywatelki Łodzi (2020)[11].
Zmarła 28 sierpnia 2021 w wieku 91 lat[12].
Dyskografia
- Handel: Water & Fireworks Music; Coronation Anthems[13]
- Essential Handel[14]
- Bach: Oratorio De Noël; Oratorio De Pâques; Oratorio De L′Anscension; Messe En Si Mineur[15]
- Gala Au Metropolitan Opera De New York[16]
- Rossini: Mosč[17]
- Mozart: Don Giovanni[18]
- Massenet: Manon[19]
- Berlioz: Benvenuto Cellini[20]
- Mozart: Requiem K. 626; Exsultate, Jubilate, K. 165[21]
- Metropolitan Opera Gala Honoring Sir Rudolf Bing[22]
- Handel: Coronation Anthems; Dixit Dominus[23]
- Handel: Water & Fireworks Music; Coronation Anthem[24]
- Mahler: Symphony No.2 Resurrection[25]
- 2010: Chausson: Le Roi Arthus[26]
- 2010: Chopin: Masterworks II[27]
- 2009: Arie operowe[28]
- 2003: Requiem[29]
- 1989: Teresa Żylis-Gara – Cilea, Mascagni, Moniuszko, Puccini, Verdi – The Gala Concert[30]
- 1981: Teresa Zylis-Gara – Famous Polish Singers, vol. 3[31]
- Teresa Żylis-Gara – Kolędy polskie[32]
Przypisy
- ↑ Daria Porycka, Agnieszka Ziemska: Zmarła śpiewaczka operowa Teresa Żylis-Gara. Występowała z takimi sławami, jak Luciano Pavarotti i Jose Carreras. Polska Agencja Prasowa. [dostęp 2021-08-28].
- ↑ Nekrolog. nekrologi.wyborcza.pl, 2021-08-31. [dostęp 2021-08-31].
- ↑ Prof. Teresa Żylis-Gara, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2020-05-23] .
- ↑ Teresa Żylis-Gara (2003)
- ↑ Teresa Żylis-Gara (2016). [dostęp 2017-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-24)].
- ↑ Małgorzata Kosińska: Teresa Żylis-Gara. W: Culture.pl [on-line]. maj 2002. [dostęp 2021-08-31].
- ↑ Teresa Żylis-Gara w serwisie Culture.pl
- ↑ Lista laureatów medalu Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2021-08-28].
- ↑ Prezydent odznaczył ludzi kultury. prezydent.pl, 17 stycznia 2011. [dostęp 2011-03-03].
- ↑ Teresa Żylis-Gara. teatrwielki.pl. [dostęp 2021-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-28)].
- ↑ Nowi honorowi obywatele Łodzi. radiolodz.pl, 2020-11-18. [dostęp 2021-03-06].
- ↑ Żegnaj, Maestra.... teatrwielki.pl. [dostęp 2021-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-29)].
- ↑ Charles Mackerras Handel: Water & Fireworks Music; Coronation Anthems CD
- ↑ Essential Handel CD
- ↑ Bach: Oratorio De Noël; Oratorio De Pâques; Oratorio De L'Anscension; Messe En Si Mineur CD
- ↑ Arroyo / Bo / Caballe / Domingo / Nilsson / Resnik / Zyis-Gara Gala Au Metropolitan Opera De New York CD
- ↑ G Rossini Rossini: Mosè CD
- ↑ Bohm / Macurdy / Milnes / Mozart / Vopc / Vpo Mozart: Don Giovanni CD
- ↑ J Massenet Massenet: Manon CD
- ↑ Berlioz / Bonisolli / Brendel / Ozawa / Zylis-Gara Berlioz: Benvenuto Cellini CD
- ↑ Gonnenwein / Mozart Mozart: Requiem K. 626; Exsultate, Jubilate, K. 165 CD
- ↑ Metropolitan Opera Gala Honoring Sir Rudolf Bing CD
- ↑ Handel / Kcc / Ledger / Willcocks Handel: Coronation Anthems; Dixit Dominus CD
- ↑ Handel / Ledger / Lso / Mackerras / Willcocks Handel: Water & Fireworks Music; Coronation Anthems CD
- ↑ Gustav Mahler Mahler: Symphony No.2 Resurrection CD
- ↑ Teresa Zylis-Gara – Chausson: Le Roi Arthus
- ↑ Maria João Pires, Cyprien Katsaris, Elisabeth Leonskaja – Chopin: Masterworks II
- ↑ Teresa Żylis-Gara – Arie operowe
- ↑ Requiem – Choeur de Radio France
- ↑ Teresa Żylis-Gara – Cilea, Mascagni, Moniuszko, Puccini, Verdi – The Gala Concert
- ↑ Teresa Zylis-Gara* – Famous Polish Singers Vol. 3
- ↑ Teresa Żylis-Gara – Kolędy Polskie
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Identyfikatory zewnętrzne: