Tadeusz Borowski (aktor)

Tadeusz Borowski
	; Tadeusz Borowski (2014), Teatr Syrena
Data i miejsce urodzenia	9 lipca 1941 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	4 marca 2022 ; Warszawa
Zawód	aktor
Lata aktywności	1962–2022
	Zespół artystyczny
	Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie
	Odznaczenia

Tadeusz Borowski (ur. 9 lipca 1941 w Warszawie, zm. 4 marca 2022 tamże^[1]) – polski aktor i lektor. Wieloletni członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich.

Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (1978), Odznaką „Zasłużony Działacz Kultury” (1988) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2003)^[2]^[3].

W 1971 otrzymał wyróżnienie na XII Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu za rolę Mefista w sztuce Jerzego S. Sito Pasja Doktora Fausta w reż. Tadeusza Minca w Teatrze Narodowym w Warszawie. W 1977 został uhonorowany Nagrodą Państwową RFSRR za rolę Eugeniusza Truszczyńskiego w filmie Zapamiętaj imię swoje (1974) w reż. Siergieja Kołosowa^[4].

Życiorys

Wczesne lata

Wychowywał się w warszawskim Powiślu^[5]. W dzieciństwie marzył, by być strażakiem, a matka chciała, żeby został księdzem^[5]. W młodości pływał, jeździł konno i trenował szermierkę. Przez dwa lata trenował boks i w wieku 16 lat został mistrzem Warszawy^[5]. Uczęszczał do XXVII Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Czackiego^[6]. W 1963 ukończył z wyróżnieniem studia na Wydziale Aktorskim stołecznej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej^[5], gdzie jego wykładowcami aktorstwa byli Aleksander Bardini i Jan Kreczmar. Jego rolą dyplomową w szkole był Malvolio w komedii szekspirowskiej Wieczór Trzech Króli^[6].

Kariera

W 1962 zadebiutował na scenie Teatru Narodowego jako dworzanin w komedii Aleksandra hr. Fredry Zemsta w reż. Ewy Bonackiej. W 1963 Ali Bunsch zaangażował go do Teatru Wybrzeże w Gdańsku^[7], gdzie w wieku 22 lat zastąpił Zenona Burzyńskiego w roli Ździebełka w sztuce Moliera Skąpiec w reż. Kazimierza Brauna^[8]. W latach 1963–1966 w gdańskim Teatrze Wybrzeże miał na koncie 28 ról, w tym połowa to były nagłe zastępstwa i był głównie obsadzany w rolach charakterystycznych w spektaklach Jerzego Golińskiego^[7].

W 1966 został zaangażowany przez Kazimierza Dejmka do warszawskiego Teatru Narodowego, gdzie został obsadzony w roli wieśniaka w komedii fredrowskiej Nowy Don Kiszot czyli sto szaleństw (1966) w reż. Józefa Wyszomirskiego, sztuce Tadeusza Różewicza Wyszedł z domu (1966) w reż. Wandy Laskowskiej, jako Akast w komedii Moliera Mizantrop (1967) w reż. Henryka Szletyńskiego, w roli młodzieńca w Kordianie Juliusza Słowackiego (1967) w reż. Dejmka, w roli młodzieńca na balu, diabła i Jana w Dziadach Adama Mickiewicza (1967) w reż. Dejmka, Lyzandera w komedii szekspirowskiej Sen nocy letniej (1968) w reż. Wandy Laskowskiej, w roli rzemieślnika w Nie-Boskiej komedii Zygmunta Krasińskiego (1969) w reż. Adama Hanuszkiewicza i Jegomościa w Świętej Joannie George’a Bernarda Shawa (1969) w reż. Hanuszkiewicza. W 1969 na znak buntu przeciwko odwołaniu z Narodowego Kazimierza Dejmka w rezultacie marcowej afery z mickiewiczowskimi Dziadami i w reakcji na powołanie na jego miejsce Hanuszkiewicza, w latach 1969-1970 związał się z Teatrem im. Juliusza Osterwy w Lublinie, gdzie zaproszenie dyrektora Kazimierza Brauna zagrał reżysera w Akcie przerwanym Tadeusza Różewicza (1970) i Lenina w Szóstym lipca Michała Szatrowa (1970). W latach 1970-1972 ponownie występował w Teatrze Narodowym w Warszawie. Od 1972 był związany z warszawskim Teatrem Ateneum im. Stefana Jaracza.

Występował również w Teatrze Telewizji, m.in. w Za kulisami Cypriana Kamila Norwida w reż. Kazimierza Brauna (1966), w Legendzie Stanisława Wyspiańskiego w reż. Lecha Wojciechowskiego (1967), w Śpiewie z pożogi Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w reż. Krystyny Sznerr (1968), w Braciach Karamazow Fiodora Dostojewskiego w reż. Jerzego Krasowskiego (1969), Dwóch teatrach Jerzego Szaniawskiego w reż. Kazimierza Brauna (1972), w spektaklu Romeo i Julia Williama Szekspira w reż. Jerzego Gruzy (1974) oraz w Balu manekinów Brunona Jasieńskiego w reż. Janusza Warmińskiego (1979), w Indyku Sławomira Mrożka w reż. Macieja Wojtyszki (1990) i w roli szefa Policji w Królu Edypie Sofoklesa w reż. Gustawa Holoubka (2005). Brał udział w realizacjach Teatru Telewizji TVP dla najmłodszych widzów w Bajkach pana Perrault w reż. Anette Olsen i Jerzego Sztwiertni (1974–1976) jako Kadet Rousselle.

W 1964 pojawił się po raz pierwszy na planie filmowym w epizodycznej roli uczestnika bójki na molo w dramacie psychologiczno–obyczajowym Zbigniewa Kuźmińskiego Banda. Pierwszą dużą i jednocześnie jedną z głównych ról doktora Adama Rawicza zagrał w dramacie psychologicznym Romana Załuskiego Kardiogram (1971). Był narratorem w polskiej wersji językowej radzieckiego serialu przygodowo-wojennego Siedemnaście mgnień wiosny (1974).

Filmografia

Banda (1964) – uczestnik bójki na molo
Kardiogram (1971) – doktor Adam Rawicz
Na przełaj (1971) – Rysiek, brat Grażyny
Zaraza (1971) – doktor Adam Rawicz
Ogłoszenie matrymonialne (1972) – inżynier
Z tamtej strony tęczy (1972) – lekarz, kolega Teresy
Zniszczyć pirata (1972)
Rozwód (Scheidungsprozess) (1973) – Janek
Śledztwo (1973) – Gregory, inspektor Scotland Yardu
Godzina za godziną (1974) – Paweł, przyjaciel Tadeusza, mąż Teresy
Zapamiętaj imię swoje (1974) – Eugeniusz Truszczyński
Dyrektorzy (serial telewizyjny) (1975) – Szymanek
Jarosław Dąbrowski (1975) – Teofil Dąbrowski
Znaki szczególne (1976) – inżynier Zdzisław Rudnik, zastępca kierownika zakładu prefabrykacji
Gdzie woda czysta i trawa zielona (1977) – sekretarz Kuriata
Znak orła (serial telewizyjny) (1977) – rycerz Wincenty, starosta wielkopolski
Pogrzeb świerszcza (1978) – Roman
Wściekły (1979) – inżynier Rudnik
Sekret Enigmy (1979) – Marian Rejewski
Tajemnica Enigmy (serial telewizyjny) (1979) – Marian Rejewski
Zielony ptak (Der Grüne Vogel) (1980)
Misja (serial telewizyjny) (1980)
Wielka majówka (1981) – inżynier wynalazca rozmawiający z Julkiem
Blisko, coraz bliżej (serial telewizyjny) (1982–1986) – Kazimierz Borucki, mąż Anny
Jeśli się odnajdziemy (1982) – Wojciech Brożyński, zastępca kierownika ośrodka
1944 (1984) (serial telewizyjny) (odc. 3. Jan)
Rycerze i rabusie (serial telewizyjny) (1984) – Mikołaj Tarnowski
Och, Karol (1985) – Tadek, kolega Karola
Przyłbice i kaptury (serial telewizyjny) (1985) – Kuno von Lichtenstein
Rajska jabłoń (1985) – lekarz Romana
Maskarada (1986) – „odpowiedzialny”
Brawo Mistrzu (1987); film TV
Modrzejewska (serial telewizyjny) (1989) – Siergiej S. Muchanow, mąż Marii Kalergis, prezes dyrekcji Warszawskich Teatrów Rządowych
Maria Curie (Marie Curie, une femme honorable) (1990) – lekarz na froncie
Koniec gry (1991) – psychoanalityk
Jan Lechoń (1991) – narrator
Kuchnia polska (serial telewizyjny) (1991–1993) – Stępiński, znajomy Biesiekierskich
Zespół adwokacki (1994) – przewodniczący składu orzekającego w sprawie Malaka w Sądzie Apelacyjnym w Łodzi
Młode wilki (1995) – inżynier Bukowski
Milles, Les (1995) – architekt Bernard Zippert
Ekstradycja 2 (serial telewizyjny) (1996) – bankowiec u „Bossa”
Klan (serial telewizyjny) (1997–2010) – Stanisław Szajkowski, dyrektor Banku Północnego (2000)
Królowa złodziei (1997) (Marion du faouet – chef de volerus) – Le Vicomte
Ostatnia misja (1999) – pracownik „rent a car”
M jak miłość (serial telewizyjny) (2001–2003, 2017) – 2 role: Doktor Siemasz, lekarz w szpitalu w Gródku (odc.32, 43, 44, 46, 48, 52, 61, 136), lekarz (odc.1285, 1289, 1290, 1291)
Chopin. Pragnienie miłości (2002) – doktor Sanchez
Przedwiośnie (2002) – Józef Haller
Samo życie (serial telewizyjny) (2002–2010) – Artur Kuźmiński, inspektor w Kuratorium Oświaty w Warszawie, przyjaciel Henryka Rowickiego
Sfora: Bez litości (2002) – członek Rady Polityki Pieniężnej
Sfora (serial telewizyjny) (2002) – członek Rady Polityki Pieniężnej
Czwarta władza (serial telewizyjny) (2004)
Dziupla Cezara (serial telewizyjny) (2004) – strażak
Fałszerze – powrót Sfory (serial telewizyjny) (2006) – Bartels, prezes nadzoru bankowego
Hania (2007) – ojciec Wojtka
Barwy szczęścia (serial telewizyjny) (2007–2012, 2014–2015, 2018) – Karol, ojciec Marty
Balladyna (The Bait) (2009) – doktor
Na dobre i na złe (2011) – Julian Zapała, ojciec Przemka (odc.448, 449)
Ojciec Mateusz (2012, 2020) 2 role: profesor Adam Kotoński (odc.103), January Sapalski (odc.300, 301)
Lekarze (2012–2014) – profesor Stanisław Mich
Aż po sufit! (2015) – Tadeusz Treder, ojciec Joanny
Ultraviolet (2017) – Karol Augustyn (odc.10)
Komisarz Alex (2017) – Lorenzo Testi (odc.129)
Blondynka (2018) – profesor Kubica (odc.79,88,90)

Dokumenty

„Widzę Ciebie Warszawo sprzed laty...” (2000) – lektor
Ułani, ułani... (1998) – lektor
Czy musieli zginąć... (1997) – narrator
Pierwszy ułan Drugiej Rzeczypospolitej (1994) – narrator
Tadeusz Komorowski „Bór” (1994) – lektor
Powrót Paderewskiego (1991) – narrator

Polski dubbing

* Mary Poppins powraca (2018) – Binokl

Piraci z Karaibów: Zemsta Salazara (2017) – kapitan Toms
Piękna i Bestia (2017)
Lwia Straż (2016-2020) –
- Zazu (dialogi),
- Mjomba (odc. 18)
Paddington (2015) – jeden z geografów
Biegiem przez las (2012) – Dziadek
Scooby Doo i miecz samuraja (2009)
Byli sobie podróżnicy (druga wersja dubbingowa, 2009)
Batman (2008) –
- ochroniarz (odc. 52),
- dr Matthew Thorne (odc. 53)
Scooby Doo i śnieżny stwór (2007) – profesor
Naruto (2007) –
- Sarutobi Trzeci Hokage,
- Manda,
- Senta,
- Hiashi Hyūga (odc. 79)
Za linią wroga II: Oś zła (2007) – Weylon Armitage
Ben 10 (wrzesien 2006) – Kraab (odc. 5)
Lassie (2006) – McBane
Było sobie życie (2006) –
- Szef z centrum chromosomów (odc. 1),
- jeden z neutrofilów (odc. 2),
- jeden z enzymów (odc. 2)
Jan Paweł II (2006)
Kim Kolwiek (2005-2007) – Dementor
Oliver Twist (2005)
Co nowego u Scooby’ego? (2004) – Starożytny (odc. 18)
Kaczor Dodgers (2004-2006) –
- prezydent Kosmosu (odc. 3b),
- mistrz Moloch (odc. 37a)
Król Lew III: Hakuna matata (2004) – Zazu
Looney Tunes znowu w akcji (2004) – reżyser filmu z Batmanem
Scooby Doo i meksykański potwór (2003) – duch Señora Otero
Country Miśki (2003) – Elton John
Nieustraszeni ratownicy (2002-2003) –
- Pierce (odc. 30b),
- dr Elder (odc. 31b)
Dragon Ball Z: Fuzja (2002) – Hoi
Dragon Ball Z: Atak smoka (2002) – Hoi
Atomówki (2001) –
- Piaskowy Dziadek (odc. 17a),
- Majstersztyk (odc. 27a),
- policjant z Citiesville (odc. 28a)
Scooby-Doo i oporny wilkołak (2000) –
- narrator,
- Dżyngis Kong
Przygody Mikołaja (2000)
Scooby i Scrappy Doo (2000) –
- jeden z braci Balton (odc. 22c),
- John Bitsy (odc. 25b),
- Mięśniak Melon (odc. 28b)
Timon i Pumba (2000) – Zazu
Muppety z kosmosu (1999) – lektor
Walter Melon (1999-2000)
Król Lew II: Czas Simby (1999) – Zazu
Dawno temu w trawie (1999) – Slim
Flintstonowie (trzecia wersja dubbingowa, 1998)
Trzy dni, aby wygrać (1998) – Teo
Droopy, superdetektyw (1998) –
- tata (odc. 9),
- Rockfor (odc. 12)
Conan – łowca przygód (1998) – narrator
Star Trek: Voyager (1997) –
- Dereth (odc. 5),
- Lord Burleigh (odc. 13)
Kot Billy (pierwsza wersja, 1997) – Pan Hubert
Pinokio (1997) – świerszcz Pepe
Freakazoid! (1997-1999) – narrator
Król i ptak (1997) – Król Karol V + III = VIII + VIII = XVI
101 Dalmatyńczyków (1997) –
- kapitan policji,
- reporter z TV
Tom i Jerry (1997) – król (odc. 111)
Szczenięce lata Toma i Jerry’ego (1997) – narrator (odc. 48a, 48c, 49a)
Richie milioner (1996) –
- dziennikarz,
- reporter
Wieczór z muppetami (1996-1997)
Opowieść wigilijna Myszki Miki (1996) –
- lektor,
- kwestujący na biednych #1 (Szczur z Przygód Ichaboda i Pana Ropucha)
Dzieciaki do wynajęcia (1996) – Larry Keyvey
Stinky i Jake przedstawiają (1996-1998) – Yves Karaluszak
Toy Story (1996) –
- robot,
- dowództwo z reklamy,
- komentator sportowy
Taz-Mania (pierwsza wersja dubbingowa, 1996) – Bull Aligator
Nowe przygody Madeline (1996, 2002-2003) – narrator
Objawienia w Fatimie (1996) – mer
Myszka Miki i przyjaciele (1996-1997) –
- lektor,
- duch #4 (odc. 25c),
- sąsiad (odc. 43c),
- burmistrz miasteczka terroryzowanego przez Pete’a (odc. 47a),
- narrator (odc. 48c, 64c)
- juror (odc. 59a),
- konferansjer (odc. 59a),
- fotograf (odc. 59a)
Mój sąsiad Totoro (pierwsza wersja dubbingowa, 1996) – lektor
Bombik (1995) – narrator
Aladyn (pierwsza wersja dubbingowa, 1995-1998) – lektor
Albert, piąty muszkieter (1995–1996) – kardynał Richelieu
Tex Avery przedstawia (1995) –
- narrator (odc. 4, 13),
- Kot, który nienawidził ludzi (odc. 30)
Mała syrenka (pierwsza wersja dubbingowa, 1995) – ryba, która nienawidziła śmiechu (odc. 19)
Przygody Myszki Miki i Kaczora Donalda (pierwsza wersja dubbingowa, 1994-1995) –
- lektor,
- narrator,
- wewnętrzny głos Donalda (odc. 5a)
Król Lew (1994) – Zazu
Beethoven 2 (1994) – lektor
Dzielny Agent Kaczor (pierwsza wersja dubbingowa, 1994) –
- lektor,
- Zakuty Dziób
Tajemnica trzynastego wagonu (1994) – Głos spikera na stacji kolejowej w Hanowerze
Tajna misja (1993-1994) – Neville Savage
Wędrówka do domu (1993) – lektor
Pan niania (1993) – lektor
Tom i Jerry – Ale kino! (1993, pierwsza wersja dubbingowa) – lektor
Kroniki młodego Indiany Jonesa (1993) –
- major Boucher (odc. 5),
- major Bilideau (odc. 8)
Nowe przygody Kubusia Puchatka (1992-1993) –
- lektor (odc. 1-29, 32a, 34-36, 38-42, 47-50),
- Mieszkaniec osady Prosiaczków (odc. 5)
Mahabharata (1992) – Wjasa
Łebski Harry (1991-1998) –
- lektor,
- hycel (odc. 2a),
- strażnik (odc. 9b),
- kierownik sali (odc. 11a)
Wesoła siódemka (1991-1992) – lektor
Leśna rodzina (1991) –
- lektor (odc. 1-3),
- Leśniczy (odc. 1-3)
Inspektor Gadżet (1991) – lektor (odc. 66-81)
Kacze opowieści. Poszukiwacze zaginionej lampy (1991) – dżin
Chip i Dale: Brygada RR (1991-1992) –
- lektor (odc. 7-15, 17-65),
- prezenter telewizyjny (odc. 22),
- prognostyk (odc. 52)
Kacze opowieści (1991-1993) –
- lektor (odc. 1-7, 9-13, 15-23, 25, 27-100),
- detektyw Shedlock Jones (odc. 25),
- król Mung Ho (odc. 67),
- Wesoły Jack (odc. 71),
- Pulpon, członek bractwa Złotej Gęsi (odc. 79, 80)
- reporter programu „Otwarte studio” (odc. 87)
Historie biblijne (pierwsza wersja dubbingowa, 1990)
Bajarz (1990) – król (odc. 6)
Wuzzle (1988) –
- lektor,
- narrator,
- Studnia Życzeń (odc. 8),
- konferansjer show Hipki (odc. 8)
Smerfy (1988, 1993-1994) –
- druid (pierwsza wersja odc. 74),
- lektor (odc. 117-144, 148-153, 175-187, 189-202, 205-222)
Tylko Manhattan (1988) – Cutter Amberville
Odyseja (1987) – narrator
Ostatnie dni Pompei (1987) – Arbaces
Pustelnia parmeńska (1985) – narrator
Lisek Vuk (1984) – narrator
Hotel Polanów i jego goście (1983) – doktor Gottschling
Krach operacji „Terror” (1983) –
- narrator,
- Saulski
Czarodziejski kleks (1982) – ojciec
Kasztany miłości (1974) – Luigi Vivarelli
Siedemnaście mgnień wiosny (1974) – narrator

Przypisy

↑ Żegnamy Tadeusza Borowskiego (pol.). Teatr Ateneum, 2022-03-04. [dostęp 2022-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-06)].
↑ M.P. z 2003 r. nr 34, poz. 445 – pkt 4.
↑ Odznaczenia dla zasłużonych pracowników Teatru Ateneum. prezydent.pl, 31 marca 2003.
↑ Nie żyje Tadeusz Borowski. Aktor miał 81 lat. Onet.pl, 2022-03-04.
↑ ^a ^b ^c ^d „Gazeta Olsztyńska”, Mateusz Przyborowski To jest rzeźnia, a nie szkółka, Nr 248/2016-10-22.
↑ ^a ^b „Trybuna”, Krzysztof Lubczyński, Dobry rycerz wszędzie straszny, Nr 67/2009-03-20
↑ ^a ^b Gabriela Pewińska: Tu mieszkał w latach 60. Tadeusz Borowski (pol.). „Nasze Miasto”, 2008-01-02. [dostęp 2022-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-06)].
↑ Jerzy Armata: Tadeusz Borowski – na scenie, na ekranie i w dubbingu (pol.). Stowarzyszenie Filmowców Polskich, 2021-07-09. [dostęp 2022-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-06)].

Linki zewnętrzne

Tadeusz Borowski w bazie IMDb (ang.)
Tadeusz Borowski w bazie Filmweb
Tadeusz Borowski w bazie filmpolski.pl
Tadeusz Borowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .
Tadeusz Borowski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[ateneum-1] Żegnamy Tadeusza Borowskiego (pol.). Teatr Ateneum, 2022-03-04. [dostęp 2022-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-06)].

[2] M.P. z 2003 r. nr 34, poz. 445 – pkt 4.

[3] Odznaczenia dla zasłużonych pracowników Teatru Ateneum. prezydent.pl, 31 marca 2003.

[4] Nie żyje Tadeusz Borowski. Aktor miał 81 lat. Onet.pl, 2022-03-04.

[go-5] „Gazeta Olsztyńska”, Mateusz Przyborowski To jest rzeźnia, a nie szkółka, Nr 248/2016-10-22.

[trybuna-6] „Trybuna”, Krzysztof Lubczyński, Dobry rycerz wszędzie straszny, Nr 67/2009-03-20

[gdansk-7] Gabriela Pewińska: Tu mieszkał w latach 60. Tadeusz Borowski (pol.). „Nasze Miasto”, 2008-01-02. [dostęp 2022-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-06)].

[sfp-8] Jerzy Armata: Tadeusz Borowski – na scenie, na ekranie i w dubbingu (pol.). Stowarzyszenie Filmowców Polskich, 2021-07-09. [dostęp 2022-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-06)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]