Sławomir Petelicki

Niektóre z zamieszczonych tu informacji od 2011-06 wymagają weryfikacji. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Sławomir Petelicki
Sławomir Petelicki jako pułkownik w 1997
generał brygady
Data i miejsce urodzenia	13 września 1946 Warszawa
Data i miejsce śmierci	16 czerwca 2012 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1969–1999
Siły zbrojne	– NJW – Siły Zbrojne RP
Jednostki	Departament I MSW; UOP; JW 2305 (GROM), PKW Haiti
Stanowiska	działania wywiadowcze SB MSW: Chiny, Szwecja, USA, Wietnam Szef Wydziału Ochrony Placówek MSZ Dowódca JW 2305
Główne wojny i bitwy	Operacja Uphold Democracy
Późniejsza praca	biznesmen
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Sławomir Jan Petelicki (ur. 13 września 1946 w Warszawie, zm. 16 czerwca 2012 tamże) – oficer wywiadu Departamentu I Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i III Rzeczypospolitej – generał brygady^[1][2] Wojska Polskiego, pomysłodawca i pierwszy dowódca Jednostki Wojskowej 2305 (GROM).

Życiorys

Syn Hanny (1925–2014) z domu Komosy i Mirosława Petelickiego (1922–2014). Jego matka pochodziła z Warszawy, w 1945 wstąpiła ochotniczo do Ludowego Wojska Polskiego, a następnie była sekretarką szefa Departamentu Uzbrojenia WP w MON, zaś ojciec pułkownikiem Sił Zbrojnych, pochodził z Nieświecza, w latach 1943–1944 członkiem komunistycznej partyzantki, od 1944 należał do Brygady PSzP „Grunwald”, a potem pracownikiem Oddziału Spraw Zagranicznych Sztabu Generalnego LWP^[3]. Sławomir miał młodszego brata, Janusza (ur. 1953).

Był absolwentem VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie^[4]. W 1969 ukończył studia na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskując tytuł magistra prawa (pracę magisterską obronił w lutym 1970, już po podjęciu pracy w MSW)^[5].

Od 1969 do 1990 funkcjonariusz Departamentu I MSW – wywiadu cywilnego PRL. Pełnił służbę za granicą w placówkach dyplomatycznych jako dyplomata PRL: w 1971 w Wietnamie Północnym, w 1972 w Chinach, od 1973 w Konsulacie Generalnym PRL w Nowym Jorku, gdzie pod przykryciem attaché konsularnego i wicekonsula PRL był rezydentem o ps. „Wan”. Prowadził tam działalność wywiadowczą, inwigilując głównie środowiska polonijne. W zainteresowaniu placówki wywiadu PRL w Nowym Jorku (kryptonim „Imperium”) były w tym czasie m.in. Polski Instytut Naukowy, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Studium Rosyjskie w Hunter College, Fundacja Kościuszkowska, Instytut Piłsudskiego. Do osób, które rozpracowywał Petelicki należeli m.in. Zbigniew Brzeziński, Jan Nowak-Jeziorański, Jerzy Mroczkowski, Bolesław Wierzbiański, Północno-Amerykańskie Studium Spraw Polskich, organizacja Wolna Polska^[5].

W 1976 Wydział XI Departamentu I MSW specjalizujący się w rozpracowywaniu emigrantów miał założyć sprawę o kryptonimie „Tyrmand”. Zamknięto ją w 1981^[6]. Po powrocie do kraju (w sierpniu 1978) pracował w Wydziale XI Departamentu I MSW, który zajmował się zwalczaniem „dywersji ideologicznej” i emigracji, co oznaczało zwalczanie ośrodków opozycyjnych w kraju i na emigracji. Od lutego 1980 był zastępcą naczelnika tego wydziału^[5]. Petelicki był m.in. zaangażowany w szkolenie agenta TW „Grey” i stworzenie planu jego wykorzystania. Zadania tego agenta „polegały na obserwacji środowiska polonijnego w Szwecji, ze szczególnym uwzględnieniem przedstawicielstw KPN i KSS KOR”^[7].

W 1983 został skierowany na placówkę wywiadu do Sztokholmu, gdzie kierował rezydenturą pod przykryciem I sekretarza Ambasady PRL. Zajmował się głównie inwigilacją emigracji pomarcowej i solidarnościowej (Biuro Informacyjne „Solidarności”, Kongres Polaków w Szwecji) oraz rozpracowaniem kanałów przerzutowych środków finansowych i materialnych dla opozycji w kraju. Petelicki powrócił do kraju w lipcu 1988. We wrześniu 1989 został zastępcą naczelnika Wydziału X (kontrwywiad zagraniczny) Departamentu I MSW, którym kierował w tym czasie Gromosław Czempiński^[5].

13 lipca 1990 z polecenia premiera Tadeusza Mazowieckiego, ministra spraw wewnętrznych Krzysztofa Kozłowskiego i po akceptacji przez prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego objął dowodzenie niejawną Grupą Reagowania Operacyjno-Manewrowego, funkcjonującą jako jednostka wojskowa 2305. Był specjalistą od dalekiego rozpoznania i dywersji. Brał udział w wielu tajnych operacjach zagranicznych.

Decyzją ministra spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza GROM w latach 1991–1992 nie został rozwiązany, a Petelicki pozostał na swoim stanowisku^[8]. Do 19 grudnia 1995 Petelicki był dowódcą pododdziału MSW, a od 14 maja do 13 czerwca 1996 – pełnomocnikiem premiera Włodzimierza Cimoszewicza do walki z przestępczością zorganizowaną. 6 grudnia 1997 ponownie objął stanowisko dowódcy JW 2305, które pełnił do 17 grudnia 1999. 15 sierpnia 1998 decyzją prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego został awansowany na stopień generała brygady^[1]. Od 1999 pobierał generalską emeryturę od MSW.

Po przejściu na emeryturę zajął się działalnością doradczą. Od 2001 pracował w polskim oddziale firmy doradczej Ernst & Young^[6]. Do lipca 2007 zasiadał w Radzie Nadzorczej Biotonu, a do 2009 – w Radzie Nadzorczej Pol-Aqua SA. Jego artykuł „Gra o najwyższą stawkę. Czego liderzy biznesu mogą nauczyć się od komandosów GROM-u” został wyróżniony jako „najlepszy tekst opublikowany w Harvard Business Review Polska w latach 2003–2006”.

Był honorowym członkiem 5th i 10th Special Forces Groups (US Army Special Forces) „zielonych beretów” Armii Stanów Zjednoczonych, wszechstronnie przeszkolonym na żołnierza działań specjalnych, także w tych oddziałach. Posiadał złotą odznakę GROM z wieńcem. Uzyskał m.in. uprawnienia skoczka spadochronowego wojsk powietrznodesantowych, strzelca wyborowego, płetwonurka, 5 dan w karate fudokan i uprawnienia kierowcy pojazdów wojskowych. Był specjalistą ds. desantu śmigłowcowego. W 2000 został wybrany „Gentlemanem Roku” przez czytelników miesięcznika „Gentleman”. Był pomysłodawcą powstania w 1997 Fundacji Byłych Żołnierzy Jednostek Specjalnych G.R.O.M.^[9] oraz jej członkiem^[10].

Był członkiem Zespołu Ekspertów Niezależnych (ZEN), który opracował raport „Dlaczego musiało dojść do Katastrofy Smoleńskiej” w sprawie katastrofy z 10 kwietnia 2010, przedstawiający „fakty i wskazania co należy zrobić, aby zacząć odbudowywać rozbity system bezpieczeństwa Polski”^[11]. Został członkiem Komitetu poparcia Marszu Niepodległości w 2011^[12].

Był właścicielem firmy S O G Consulting Sławomir Petelicki, zajmującej się usługami i doradztwem w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, interesów oraz zarządzania^[13].

Grób Sławomira Petelickiego na Wojskowych Powązkach

Zmarł 16 czerwca 2012 w wyniku rany postrzałowej. Został pochowany 26 czerwca 2012 w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach^[14] (kwatera A29-tuje-14)^[15]. Mszę pogrzebową w katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie koncelebrowali metropolita gdański i były biskup polowy WP abp Sławoj Leszek Głódź i bp polowy WP Józef Guzdek^[14].

W sprawie jego śmierci prokuratura i policja prowadziły czynności mające na celu wyjaśnienie okoliczności zgonu^[16]. Prokuratura Okręgowa w Warszawie ujawniła wstępne wyniki sekcji zwłok generała – potwierdzono postrzał głowy – ranę wlotową i wylotową; nie ujawniono innych obrażeń ciała^[17]. W czerwcu 2013 prokuratura umorzyła śledztwo. Według opinii biegłych Śledczy prowadzący sprawę nie stwierdzili cech przestępstwa. Jednocześnie z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że samobójcza śmierć w dniu 16 czerwca 2012 r. nie była szczegółowo zaplanowana^[18]. Sprawę śmierci Sławomira Petelickiego poruszyła Dorota Kania w rozdziale swojej książki pt. Cień tajnych służb z 2013^[19].

Jego żona, Agnieszka Petelicka, była m.in. producentką filmową^[20][21] (w 1996 została matką chrzestną Sztandaru Jednostki Wojskowej GROM^[22][23]).

Upamiętnienie

• W 2010 nakładem Wydawnictwa Literackiego ukazała się książka pt. GROM. Siła i honor, wywiad-rzeka ze Sławomirem Petelickim, autorstwa Michała Komara^[24], drugie wydanie ukazało się w 2013^[25]. Po śmierci generała w 2013 ukazały się książki: nakładem wydawnictwa Czarna Owca publikacja pt. Ostatni samuraj. Rozmowy o generale Petelickim (Triumf i dramat człowieka honoru) autorstwa Anity Czupryn i Doroty Kowalskiej^[26] i w czerwcu 2013 nakładem wydawnictwa Znak wydano książkę pt. Droga wojownika autorstwa Andrzeja Wojtasa^[27].
• Muzyk Paweł Kukiz zadedykował Sławomirowi Petelickiemu album pt. Siła i honor, wydany we wrześniu 2012^[28].
• W 67. rocznicę urodzin generała, 13 września 2013 zapoczątkowało działalność „Stowarzyszenie im. Generała Sławomira Petelickiego”, powstałe z inicjatywy żony generała Agnieszki Petelickiej, w zamierzeniu mające nieść pomoc i wsparcie byłym żołnierzom i oficerom jednostek specjalnych Wojska Polskiego, a także ich rodzinom oraz kultywować tradycje jednostek wojsk specjalnych, nauczać patriotyzmu, dbać o pamięć o osiągnięciach żołnierzy i oficerów jednostek specjalnych Wojska Polskiego, w szczególności Generała Sławomira Petelickiego; pierwszym Prezesem Stowarzyszenia został płk Tadeusz Sapierzyński, dowódca GROM w latach 2004–2006^{[29][30][31][32][33]}.
• W Warszawie od 2012 organizowany jest Rajd Pamięci Generała Petelickiego^[34].
• W dniach 13–14 września 2014 r. w Warszawie na Cyplu Czerniakowskim odbył się festyn patriotyczny „Tobie Ojczyzno”, którego głównym organizatorem było Stowarzyszenie im. Generała Sławomira Petelickiego. W ramach festynu zorganizowany został memoriał im. gen.Sławomira Petelickiego, w czasie którego Jednostka Wojskowa GROM wraz z funkcjonariuszami Biura Operacji Antyterrorystycznych Komendy Głównej Policji zaprezentowała pokaz działań specjalnych na Wiśle^[35].

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – 1995^[36]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 1993
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Zasługi za Dzielność – 1995^[37]
• Złoty Krzyż Zasługi
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Złota Odznaka GROM
• Odznaka pamiątkowa SG WP
• Oficer Legii Zasługi (Officer of the Legion of Merit) – Stany Zjednoczone
• Medal Pochwalny Sił Lądowych – Stany Zjednoczone
• Air Assault Badge(ang.) – Stany Zjednoczone
• Odznaka pamiątkowa Sił Specjalnych USA – Stany Zjednoczone
• Challenge coins (Stany Zjednoczone), m.in.:
  • Delta Force
  • 75th Ranger Regiment
  • Special Operations Combat Diver
  • Military Sniper
  • Military Free Fall

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Gen. bryg. Sławomir Petelicki – zdjęcie (1999). interia.pl. [dostęp 2012-06-18].
• Archiwalna strona „Stowarzyszenia im. Generała Sławomira Petelickiego”. [dostęp 2013-11-27].