Sławoj Leszek Głódź

Sławoj Leszek Głódź
Sławoj Leszek Głódź (2019)
Milito pro Christo Walczę dla Chrystusa
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	13 sierpnia 1945 Bobrówka
Arcybiskup metropolita gdański
Okres sprawowania	2008–2020
Biskup diecezjalny warszawsko-praski
Okres sprawowania	2004–2008
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	14 czerwca 1970
Nominacja biskupia	21 stycznia 1991
Sakra biskupia	23 lutego 1991
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Sławoj Leszek Głódź (1991)
generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	13 sierpnia 1945 Bobrówka
Przebieg służby
Lata służby	1966–1968, 1991–2004
Siły zbrojne	Ludowe Wojsko Polskie, Siły Zbrojne RP
Jednostki	32 Pułk Zmechanizowany, 5 Brygada Saperów
Stanowiska	saper pontonier, biskup polowy Wojska Polskiego

Sławoj Leszek Głódź (ur. 13 sierpnia 1945 w Bobrówce) – polski duchowny rzymskokatolicki, doktor prawa kanonicznego, generał dywizji Wojska Polskiego, biskup polowy Wojska Polskiego w latach 1991–2004, arcybiskup ad personam w latach 2004–2008, biskup diecezjalny warszawsko-praski w latach 2004–2008, arcybiskup metropolita gdański w latach 2008–2020, od 2020 arcybiskup senior archidiecezji gdańskiej.

W 1970 przyjął święcenia kapłańskie. Doktorat w zakresie wschodniego prawa kanonicznego uzyskał w Papieskim Instytucie Wschodnim. W latach 1981–1991 kierował sekcjami Kościoła obrządku bizantyjsko-ukraińskiego oraz Kościoła na Białorusi obrządku bizantyjsko-ruteńskiego w watykańskiej Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich. W 1991 został mianowany pierwszym biskupem polowym reaktywowanego Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego. Na tym stanowisku odtworzył struktury diecezjalne Ordynariatu, ustanawiając sieć parafii wojskowych w całej Polsce. W 2004 został wyniesiony do godności arcybiskupa ad personam. W tym samym roku otrzymał nominację na biskupa diecezjalnego warszawsko-praskiego, a w 2008 na arcybiskupa metropolitę gdańskiego. Zasiadał w licznych gremiach Konferencji Episkopatu Polski, a także w dykasteriach watykańskich. Wobec hierarchy formułowano zarzuty niepodejmowania działań na zgłoszenia o dopuszczeniu się czynów pedofilnych przez gdańskich księży i stosowanie mobbingu wobec podległych księży. Po ustąpieniu z urzędu Stolica Apostolska, w wyniku przeprowadzonego dochodzenia, podjęła wobec niego decyzje dyscyplinarne, m.in. nakazała zamieszkanie poza archidiecezją gdańską.

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Urodził się 13 sierpnia 1945 w Bobrówce^[1]. Jako uczeń Liceum Ogólnokształcącego w Sokółce wraz z kolegami w 1963 założył tajną organizację Białe Orły, która dokonała akcji dywersyjnej przed pochodem pierwszomajowym^[2]. Za udział w niej przez trzy miesiące przebywał w Centralnym Więzieniu Karno-Śledczym w Białymstoku^[3][4]. Został też wydalony ze szkoły z wilczym biletem. Maturę zdał w liceum dla pracujących^[2].

W 1964 wstąpił do seminarium duchownego w Białymstoku. Studia musiał przerwać na dwa lata ze względu na powołanie do odbycia zasadniczej służby wojskowej w kompaniach kleryckich^[1]. Pierwszy rok służył w 32 Budziszyńskim Pułku Zmechanizowanym w Kołobrzegu, natomiast drugi rok w Mazurskiej Brygadzie Saperów w Podjuchach koło Szczecina. W trakcie służby uzyskał specjalizację sapera pontoniera^[4]. 14 czerwca 1970 został wyświęcony na prezbitera przez biskupa Henryka Gulbinowicza, administratora apostolskiego w Białymstoku^[5]. Studia kontynuował na Wydziale Prawa Kanonicznego Instytutu Katolickiego w Paryżu, na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i w Papieskim Instytucie Wschodnim, gdzie w 1980 uzyskał doktorat w zakresie wschodniego prawa kanonicznego^[1][5].

Prezbiter

W latach 1970–1972 był wikariuszem w parafii św. Wincentego Ferreriusza w Szudziałowie^[6]. Następnie w latach 1972–1974, w trakcie studiów w Paryżu, był duszpasterzem wśród tamtejszej Polonii^[1][5].

W 1980 pracował na Synodzie Biskupów w Rzymie. Następnie był zatrudniony w Kurii Arcybiskupiej i Sądzie Arcybiskupim w Białymstoku. Pełnił funkcje dyrektora studium katechetycznego i kapelana „Solidarności” regionu Białystok^[1]. W latach 1981–1991 był zatrudniony w watykańskiej Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich jako kierownik sekcji Kościoła obrządku bizantyjsko-ukraińskiego oraz sekcji Kościoła na Białorusi obrządku bizantyjsko-ruteńskiego^[1][5]. Był duszpasterzem w obozie dla emigrantów z Polski w Pavonie oraz współpracownikiem sekcji polskiej Radia Watykańskiego. W 1984 otrzymał godność prałata^[1].

Podczas pracy w Watykanie był inwigilowany przez wywiad wojskowy PRL, który uważał go za swojego informatora, a uzyskane od niego informacje oceniał jako wartościowe^[7]. W tym czasie był też zarejestrowany jako współpracownik Służby Bezpieczeństwa PRL pod pseudonimem „Guastar” i miał przekazywać ważne informacje na temat polityki Watykanu wobec krajów Europy Środkowo-Wschodniej^[8]. Duchowny zaprzeczył współpracy z komunistycznymi służbami^[9].

Biskup

Przywracając 21 stycznia 1991 ordynariat polowy w Polsce, papież Jan Paweł II mianował go biskupem polowym Wojska Polskiego oraz biskupem tytularnym Bettonium^[1][5]. Święcenia biskupie przyjął 23 lutego 1991 w bazylice jasnogórskiej w Częstochowie^[1]. Udzielił mu ich kardynał Józef Glemp, prymas Polski, z towarzyszeniem kardynałów: Henryka Gulbinowicza, arcybiskupa metropolity wrocławskiego, i Franciszka Macharskiego, arcybiskupa metropolity krakowskiego^[10][11]. Następnego dnia odbył ingres do katedry polowej w Warszawie. Na swoje zawołanie biskupie przyjął słowa „Milito pro Christo” (Walczę dla Chrystusa)^[1]. Administrowanie duszpasterstwem wojskowym przejął od dziekana generalnego Wojska Polskiego ks. płk. Floriana Klewiady^[12]. 18 kwietnia 1991 został mianowany na stopień generała brygady, a 11 listopada 1993 na stopień generała dywizji^[5]. W trakcie sprawowania urzędu biskupa polowego odtworzył struktury diecezjalne Ordynariatu, ustanawiając sieć parafii wojskowych w całej Polsce^[13]. Ustanowił dwa wyróżnienia Ordynariatu: w 1995 dyplom „Benemerenti”, a w 2001 medal „Milito pro Christo”^[14]. 7 marca 1998 Jan Paweł II wydał Kongregacji ds. Biskupów upoważnienie do zmiany jego stolicy tytularnej z Bettonium na Ordynariat Polowy w Polsce^[15]. 17 lipca 2004 został wyniesiony do godności arcybiskupa ad personam^[16][1].

26 sierpnia 2004 papież Jan Paweł II mianował go biskupem diecezjalnym diecezji warszawsko-praskiej^[17][18]. 2 października 2004 odbył ingres do katedry praskiej i kanonicznie objął diecezję^[19]. Jako biskup diecezjalny powołał duszpasterstwo środowisk twórczych i sportu. Zainicjował koncerty w katedrze św. Floriana oraz Praskie Drogi Krzyżowe. Erygował 8 nowych parafii i ośrodków duszpasterskich^[13]. Przyczynił się do beatyfikacji Ignacego Kłopotowskiego, założyciela sióstr loretanek. Założył także katolicki tygodnik „Idziemy”^[20].

17 kwietnia 2008 papież Benedykt XVI mianował go arcybiskupem metropolitą gdańskim^[21][22]. Ingres do archikatedry Trójcy Świętej w Gdańsku-Oliwie, w trakcie którego kanonicznie objął urząd, odbył 26 kwietnia 2008^[13][23]. 29 czerwca 2008 w bazylice św. Piotra w Rzymie odebrał od papieża paliusz metropolitalny^[24]. 13 sierpnia 2020 papież Franciszek przyjął jego rezygnację z urzędu arcybiskupa metropolity gdańskiego^[25][26], złożoną zgodnie z wymogami prawa kanonicznego w związku z ukończeniem 75 lat^[27][28], jednocześnie mianując administratorem apostolskim sede vacante archidiecezji gdańskiej Jacka Jezierskiego, biskupa diecezjalnego elbląskiego^[25][26].

W ramach Konferencji Episkopatu Polski w latach 2002–2012^[5][29] i 2017–2020 zasiadał w Radzie Stałej^[30][31]. W latach 2001–2012 był przewodniczącym Rady ds. Środków Społecznego Przekazu^[5][32], a w latach 2002–2012 przewodniczącym Zespołu Biskupów ds. Duszpasterskiej Troski o Radio Maryja^[33][34]. W latach 1995–2005 pełnił funkcję delegata ds. opieki duszpasterskiej nad harcerstwem polskim^[5][35], a w latach 2001–2004 krajowego duszpasterza kombatantów^[5]. W 2006 został delegatem ds. Duszpasterstwa Strażaków^[36], a w 2012 delegatem ds. Telewizji Trwam^[37]. Wszedł w skład Rady Prawnej, Zespołu ds. Kontaktów z Konferencją Episkopatu Francji oraz Komisji ds. Polonii i Polaków za Granicą^[38]. Ponadto w latach 2007–2020 był współprzewodniczącym Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu RP i KEP^[39][40]. W 2014 został członkiem Rady Programowej Katolickiej Agencji Informacyjnej^[41]. Był członkiem Krajowego Komitetu Roku Jubileuszowego 2000, a w 2003 został powołany na 3-letnią kadencję do Rady Fundacji „Dzieło Nowego Tysiąclecia”^[15]. Objął funkcję członka Ogólnopolskiego Komitetu Organizacyjnego Obchodów 1050. Rocznicy Chrztu Polski w 2016^[38]. Został także honorowym naczelnym kapelanem Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce^[42].

W 1994 został konsultorem Kongregacji ds. Kościołów Wschodnich, a w 1998 członkiem Centralnego Biura do spraw koordynacji duszpasterskiej ordynariatów polowych w Kongregacji ds. Biskupów^[1].

Konsekrował biskupa pomocniczego pelplińskiego Wiesława Śmigla (2012) i biskupa pomocniczego gdańskiego Zbigniewa Zielińskiego (2015). Był współkonsekratorem podczas sakr: biskupa pomocniczego wrocławskiego Edwarda Janiaka (1996), biskupa polowego Wojska Polskiego Tadeusza Płoskiego (2004), biskupa diecezjalnego sandomierskiego Krzysztofa Nitkiewicza (2009), biskupa pomocniczego warszawsko-praskiego Marka Solarczyka (2011), nuncjusza apostolskiego w Liberii Mirosława Adamczyka (2013) i biskupa pomocniczego gdańskiego Wiesława Szlachetki (2014)^[10].

Krytyka i następstwa

Dwukrotnie, w marcu 2013 i w październiku 2019, zarzucono mu w mediach m.in. stosowanie mobbingu wobec podległych księży^[43][44]. W odpowiedzi na publikacje w obronie arcybiskupa stawali jego współpracownicy kurialni i księża dziekani, którzy w oświadczeniach oceniali materiały dziennikarskie jako zniesławiające hierarchę^[45][46]. Po artykule w tygodniku „Wprost” z 2013 do nuncjusza apostolskiego w Polsce z zarzutami wobec arcybiskupa zgłosił się ksiądz Adam Świeżyński^[47]. Natomiast po emisji reportażu TVN24 z 2019 szesnastu gdańskich księży w liście do nuncjusza apostolskiego zapewniło o prawdziwości wysuniętych oskarżeń^[48], zaś wierni w dwóch manifestacjach pod siedzibą kurii w Gdańsku protestowali m.in. przeciwko brakowi działań na zgłoszenia o dopuszczeniu się czynów pedofilnych przez gdańskich księży i przeciwko braku reakcji na skargi księży dotyczących czynności mobbingowych hierarchy^[49][50], a do papieża wystosowali list otwarty z apelem o odwołanie arcybiskupa^[49].

W listopadzie 2020 Nuncjatura Apostolska w Polsce poinformowała, że w oparciu o motu proprio Vos estis lux mundi do przeprowadzenia dochodzenia w sprawie zgłoszonych do Stolicy Apostolskiej skarg, w których zarzucano mu dopuszczenie się zaniedbań w prowadzeniu postępowań o nadużycia seksualne podległych mu duchownych archidiecezji gdańskiej wobec osób małoletnich, został wyznaczony kardynał Kazimierz Nycz, arcybiskup metropolita warszawski, a etap diecezjalny dochodzenia został zakończony^[51][52]. W komunikacie wydanym 29 marca 2021 Nuncjatura Apostolska w Polsce poinformowała, że po przeprowadzeniu dochodzenia dotyczącego zgłoszonych zaniedbań hierarchy i innych kwestii związanych z zarządzaniem przez niego archidiecezją gdańską Stolica Apostolska nakazała mu zamieszkanie poza archidiecezją, zakazała uczestniczenia w publicznych celebracjach i spotkaniach na jej terenie, a także zobowiązała go do dokonania wpłaty na rzecz Fundacji św. Józefa na przeciwdziałanie nadużyciom seksualnym i wsparcie ofiar^[53].

Odznaczenia i wyróżnienia

Postanowieniem prezydenta RP Lecha Wałęsy z 18 grudnia 1995 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[54], zaś postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z 2 listopada 1998 Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą tego orderu^[55]. Z nadania prezydenta RFN Horsta Köhlera w 2005 otrzymał Wielki Krzyż Zasługi Republiki Federalnej Niemiec^[56]. W 2000 został członkiem zakonu bożogrobców w randze komandora z gwiazdą, a także zakonu maltańskiego w randze kapelana konwentualnego ad honorem^[15].

W 2005 został nagrodzony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[57], a w 2018 Brązową Odznaką „Zasłużony dla Ochrony Przeciwpożarowej”^[58].

Otrzymał honorowe obywatelstwa: Hrubieszowa (1993)^[59], Białegostoku (1995^[60], odebrane w 2021^[61]), powiatu monieckiego (2005)^[62], Warszawy (2005^[63], odebrane w 2021^[64]), Radzymina (2006)^[65], gminy Sokółka (2006)^[66] i Wołomina (2007)^[67]. Został również uhonorowany Odznaką Honorową „Zasłużony dla Mazowsza” (2007)^[68].

W 2010 nadano mu tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego^[69].

Został wyróżniony Komandorią Missio Reconciliationis (1999)^[70], medalem „Milito Pro Christo” i dyplomem „Benemerenti” (2005)^[14], Medalem Honorowym im. Józefa Tuliszkowskiego (2007)^[71], Medalem Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej (2008)^[72], Złotym Krzyżem Związku Piłsudczyków RP (2009)^[73], Krzyżem „Golgota Wschodu” (2012)^[74]. Otrzymał nagrodę Instytutu Pamięci Narodowej „Świadek Historii” (2014)^[75]. Redakcja „Tygodnika Solidarność” przyznała mu tytuł Człowieka Roku 2009^[76].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Nota biograficzna Sławoja Leszka Głódzia na stronie archidiecezji gdańskiej [dostęp 2021-02-22]
• Nota biograficzna Sławoja Leszka Głódzia na stronie diecezji warszawsko-praskiej [dostęp 2010-11-14]
• Nota biograficzna Sławoja Leszka Głódzia na stronie Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego [dostęp 2018-01-01]
• Nota biograficzna Sławoja Leszka Głódzia na stronie katedry polowej Wojska Polskiego [dostęp 2020-04-24]
• Nota biograficzna Sławoja Leszka Głódzia w Encyklopedii Solidarności [dostęp 2016-08-24]
• Nota biograficzna Sławoja Leszka Głódzia w Encyklopedii Gdańska [dostęp 2020-04-28]
• Sławoj Leszek Głódź w katalogu Biblioteki Narodowej [dostęp 2019-08-03]
• Sławoj Leszek Głódź na stronie Konferencji Episkopatu Polski [dostęp 2016-10-09]
• Sławoj Leszek Głódź w bazie catholic-hierarchy.org (ang.) [dostęp 2010-11-14]