Stanisław Dygat

Stanisław Dygat
Ilustracja
Imię i nazwisko

Stanisław Ludwik Dygat

Data i miejsce urodzenia

5 grudnia 1914
Warszawa

Data i miejsce śmierci

29 stycznia 1978
Warszawa

Narodowość

polska

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Ważne dzieła
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi

Stanisław Ludwik Dygat (ur. 5 grudnia 1914 w Warszawie, zm. 29 stycznia 1978 tamże) – polski autor powieści i opowiadań, felietonista, dramaturg oraz scenarzysta filmowy.

W swojej twórczości polemizował z polską tradycją romantyczną. Jest w polskiej prozie powojennej jednym z przedstawicieli nurtu prześmiewczo-rozrachunkowego.

Życiorys

Był praprawnukiem Ludwika Mierosławskiego (jednego z najpopularniejszych Polaków w Europie połowy XIX w.)[1], wnukiem powstańca 1863 Ludwika Dygata i synem architekta Antoniego Dygata. Ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Reja[2]. Studiował architekturę i filozofię.

Współpracował z pismami: „Kuźnica”, „Twórczość” i „Przegląd Kulturalny”. Zadebiutował w 1946 powieścią Jezioro Bodeńskie, w której można odnaleźć autobiograficzną inspirację (w 1939 Dygat z uwagi na francuskie obywatelstwo został internowany w obozie dla cudzoziemców nad Jeziorem Bodeńskim), a stanowiącą swoisty rozrachunek z Polską przedwojenną. Powieść ta została w 1986 przeniesiona na ekran przez Janusza Zaorskiego. Sfilmowano również kolejną powieść Dygata, której tematem są przemiany ustrojowe w powojennej Polsce – wydane w 1948 Pożegnania (1958, reż. Wojciech Jerzy Has). W 1967 Janusz Morgenstern nakręcił film Jowita, ekranizację powieści Dygata pt. Disneyland.

Był kierownikiem literackim w gdańskim Teatrze Wybrzeże[3].

Zajmował się twórczością przekładową, przetłumaczył na język polski m.in. Wieczór Trzech Króli Szekspira oraz Króla Edypa Sofoklesa.

Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[4], z której wystąpił w listopadzie 1957 w proteście przeciwko odmówieniu przez władze zgody na wydawanie miesięcznika „Europa”. W styczniu 1976 był jednym z sygnatariuszy Memoriału 101, skierowanego do Komisji Sejmowej przeciwko planowanym zmianom w konstytucji[5].

Jeden z parków warszawskiego Mokotowa nosi od 2009 imię Stanisława Dygata (Park Stanisława Dygata w Warszawie). Imię Dygata nosi również jedna z ulic warszawskiego Żoliborza i jedna z ulic w Malborku.

Życie prywatne

Był w związku małżeńskim z Władysławą Nawrocką i Kaliną Jędrusik[6]. Z pierwszą żoną miał córkę Magdę[6], która napisała wspomnienia o ojcu w książce Rozstania. Jego siostra Maria Danuta Lutosławska (wcześniej Bogusławska), z domu Dygat, była żoną polskiego kompozytora Witolda Lutosławskiego.

Zmarł na atak serca[7][8]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (aleja zasłużonych, grób 100)[9].

Grób Stanisława Dygata i Kaliny Jędrusik na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Odznaczenia

Wybrana twórczość

Powieści

Opowiadania i felietony

  • 1949 – Pola elizejskie
  • 1957 – Słotne wieczory
  • 1958 – Różowy kajecik
  • 1959 – Rozmyślania przy goleniu
  • 1973 – W cieniu Brooklynu
  • 1979 – Kołonotatnik
  • 1983 – Gucin

Dramaty

Ekranizacje

 Z tym tematem związana jest kategoria: Filmowe adaptacje utworów Stanisława Dygata.

Przypisy

  1. Jacek Perzyński, Żeglarz i siłacz, Łódź: Księży Młyn Dom wydawniczy, 2016, s. 38.
  2. Kalendarz warszawski 1 X – 31 XII 1986 r.. „Kronika Warszawy”. 3–4 (71–72), s. 242, 1986. 
  3. Życie na Gorąco” 2010, nr 44, s. 30–31.
  4. Jarosław Iwaszkiewicz, Dzienniki, t. III 1964-1980, oprac. i przypisy Agnieszka i Robert Papiescy, Radosław Romaniuk, wstęp Andrzej Gronczewski, Warszawa 2011, s. 46.
  5. Errata do biografii. Stanisław Dygat. Rzeczpospolita, 2009-03-12. [dostęp 2015-05-07].
  6. a b Iwona Kienzler, Uwodzicielki, skandalistki i seksbomby PRL, Bellona SA, 2015, s. 53–54, ISBN 978-83-11-13845-2.
  7. Jacek Szczerba: Co ja, Jezus Chrystus jestem?. wysokieobcasy.pl, 2012-10-15. [dostęp 2015-05-07].
  8. Ryszarda L. Pelc: Magda Dygat o swoim ojcu Stanisławie i jego związku z Kaliną Jędrusik – jej macochą. [dostęp 2010-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-20)].
  9. Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW DYGAT, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-02].
  10. Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, T. 2, pod red. J. Czachowskiej, A. Szałagan. Warszawa: WSiP, 1994, s. 233. ISBN 83-02-05446-1.
  11. Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 13, 1939. 

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Informacja

Artykuł Stanisław Dygat w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2024-01-06 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=192860