SBB

Ten artykuł dotyczy polskiego zespołu rockowego. Zobacz też: inne znaczenia.

SBB
Zdjęcie z 2008. Od lewej: Józef Skrzek i Gábor Németh
Rok założenia	1971
Pochodzenie	Polska (Siemianowice Śląskie)
Gatunek	rock progresywny, blues rock, jazz-rock, hard rock, rock eksperymentalny, funk rock
Aktywność	1971–1980, 1991 1993–1994, 1998, od 2000
Wydawnictwo muzyczne	Jazz’N’Java Records, Wifon, Polskie Nagrania „Muza”, Metal Mind Productions, Agencja Muzyczna Polskiego Radia
Powiązania	Czesław Niemen, Kombi
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

SBB (najpierw Silesian Blues Band, później Szukaj, Burz, Buduj – Search, Break, Build)^[1] – polski zespół rockowy założony w 1971 w Siemianowicach Śląskich przez Józefa Skrzeka, multiinstrumentalistę i wokalistę grupy^[1]. SBB w całym okresie swojej działalności rozwijał kilka stylów muzycznych: blues rock^[2], jazz-rock^[2][3], czy wreszcie rock progresywny^[2].

Historia

Pierwsza połowa lat 70.

Pierwsza publiczna informacja o zespole pojawiła się w piśmie Sztandar Młodych, w numerze z 22-23 maja 1971. Jako członkowie zespołu wymienieni są tam basista i wokalista Józef Skrzek (wcześniej grający w Breakoucie, zagrał na płycie 70a), gitarzysta Apostolis Anthimos, perkusista Jerzy Piotrowski, a także akustyk zespołu Grzegorz Maniecki i kierownik organizacyjno-artystyczny Piotr Marzec. Oprócz nich, w pierwszych miesiącach działalności grupy grał w niej harmonijkarz Ireneusz Dudek. Zręby zespołu utworzyły się na przełomie 1969/1970, wówczas została amatorsko zarejestrowana wczesna wersja pierwszego utworu SBB - Memento z banalnym tryptykiem (utwór w innej wersji, nagranej w 1980 pojawi się na płycie o tym tytule). Pierwsze profesjonalne nagrania radiowe zespół zarejestrował w Warszawie, 13 lipca 1971. Były to piosenki Tylko ciebie stworzyć nie mogę (później znany jako Erotyk, pojawi się pod tytułem na pierwszej, eponimicznej płycie z 1974) i A ze mnie popiół (później znany jako Unterbrochene Erotik, pojawi się pod tytułem na wydanej w NRD, eponimicznej płycie z 1978, potocznie nazywanej Amigą, od nazwy wytwórni), oraz instrumentalny utwór Zawijas. Nagranie te nie zachowały się do dzisiaj. W wydanym w 2006 przez Metal Mind Productions boxie Lost Tapes, Vol. 2, na płycie Silesian Blues Band, można usłyszeć amatorskie nagrania koncertów z samego początku działalności zespołu^[4].

Grupa została dostrzeżona jesienią 1971 przez Czesława Niemena, który zaproponował jej muzykom współpracę. Trwała ona od grudnia 1971 do sierpnia 1973. Zespół składający się z SBB, Niemena, i przejściowo Helmuta Nadolskiego i Andrzeja Przybielskiego został ochrzczony przez publicystów mianem Grupy Niemen. Dwa utwory które znalazły się na albumie Ode to Venus - Fly Over The Fields Of Yellow Sunflowers (ze Skrzekiem na skrzypcach elektrycznych) i Rock for Mack, zostały nagrane tylko przez członków SBB, bez Niemena, więc są to de facto pierwsze zachowane utwory SBB. Drogi artystów rozeszły się, ale Skrzek pozostawał w przyjaźni z Niemenem aż do jego śmierci, próbując nawet pod koniec lat 90. XX w. powołać fundację wspierającą polskich artystów.

Po rozpadzie Grupy Niemen, Silesian Blues Bandem zainteresował się Franciszek Walicki, już wcześniej znający Skrzeka, który otoczył zespół opieką impresaryjną, zredukował nazwę zespołu do SBB (wcześniej istniejąca tylko jako skrót od Silesian Blues Band) i wymyślił motto grupy Szukaj, Burz, Buduj. Na przełomie 1973/1974 w zespole grał skrzypek Jan Błędowski, i właśnie w takim składzie grupa rejestruje nagrania radiowe Wicher w polu dmie i Lula, w grudniu 1973, w Warszawie - najstarsze zachowane do dzisiaj utwory, nagrane pod szyldem SBB (wydane na albumach kompilacyjnych, odpowiednio Wicher w polu dmie i Sikorki)^[5][6]. W nowej formule, już bez Błędowskiego, zespół debiutuje 4 lutego 1974 w krakowskiej hali Wisła.

Pierwsza płyta, SBB, nagrana na koncercie w warszawskiej Stodole 18 i 19 kwietnia 1974, rozeszła się błyskawicznie, osiągając na czarnym rynku cenę czterokrotnie wyższą od detalicznej^[1][7]. Muzyka znajdująca się na płycie, głównie bluesowo-jazzrockowa nawiązuje brzmieniem do Hendrixa i The Cream z silnym brzmieniem fortepianu i gitary basowej^[1][7]. Kolejna płyta Nowy Horyzont wkracza w brzmienia rocka progresywnego, które są obliczem zespołu do dzisiaj^[8]. Przykładem jest suita rockowa „Wolność z nami”, na której oprócz preparowanej gitary Apostolisa usłyszeć można wzniosłe partie fortepianu i włoski syntezator Davolisint^[9], oraz grę Piotrowskiego, inspirowaną Billym Cobhamem^[10], a także kontrasty: od fragmentów melodyjnych do kakofonicznych i od łagodnych do bardzo ostrych, heavymetalowych^[11].

Druga połowa lat 70.

Po Nowym Horyzoncie zespół wydał dwie kolejne płyty – Pamięć (1976) i Ze słowem biegnę do ciebie (1977)^[7], które są stopniowym przejściem w kierunku przemyślanych kompozycji progresywnych na miarę tamtych lat. W kompozycjach słychać organy Hammonda, syntezatory Mooga – głównie minimooga, które stały się swego rodzaju wizytówką zespołu^[8].

W latach 70. SBB odnosiło wielkie sukcesy nie tylko w Polsce, ale również za granicą, wiele koncertując w Czechosłowacji, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Szwajcarii, Holandii, Belgii, Austrii, Finlandii, Szwecji, Danii czy na Węgrzech^[1][7]. W Czechosłowacji wydano w 1978 album SBB (potocznie nazywany Wołanie o brzęk szkła, natomiast w 1979 w RFN jako Slovenian Girls), w NRD, w tym samym roku - również płytę o tytule SBB (potocznie nazywaną Amiga), wyraźnie inspirowaną funkiem. W Niemczech Zachodnich wydane zostają Follow My Dream (1978) i Welcome (1979), o wyraźnie zwartym, piosenkowym repertuarze. Zespół został rozwiązany w 1980 po nagraniu płyty Memento z banalnym tryptykiem (1981)^[7]. Przyczyną rozwiązania zespołu było przemęczenie nieustanną 10-letnią aktywnością na scenie^[1][8]. Józef Skrzek tak wspomina rok 1980 – Szarpaliśmy pomysłami i szukaliśmy dobrych rozwiązań. Brakowało nam spełnienia i prawidłowej gradacji – choćby finansowej. Ciągłe oczekiwanie na rezultaty komercyjne (...) Zaczęliśmy się frustrować do tego stopnia, że pamiętam przed wyjazdem na trasę do Beneluxów, jak kierowcy ciężarówek nie podejmowali się odpowiedzialności przewozu sprzętu, bo pękały opony na złych felgach^[8].

Po rozwiązaniu zespołu Józef Skrzek kontynuował karierę solową, wydając w 1980 roku album solowy pt. Józefina, zaś Apostolis Anthimos wyjechał do Grecji, aby tam pracować jako muzyk sesyjny, powracając do Polski jedynie na występy i nagrania z Tomaszem Stańko, Jerzy Piotrowski współpracuje z różnymi wykonawcami, między innymi z Kombi, Young Power czy Martyną Jakubowicz^[8].

Reaktywowanie

Zespół powracał kilkakrotnie w latach dziewięćdziesiątych – kolejno w 1991, 1993 i 1998 roku^[7]. Okazją do powrotu był m.in. koncert organizowany przez Franciszka Walickiego „Trzy dekady rocka w Polsce”^[1][7].

W latach 90. nie powstała żadna nowa płyta studyjna, natomiast zespół opublikował kilka płyt koncertowych^[7]. Spośród nich wyróżniała się SBB w filharmonii, planowana już od dawna przez Skrzeka. Projekt z orkiestrą symfoniczną miał powstać już przy okazji płyty Ze słowem biegnę do ciebie, jednak ówczesny wydawca, Polskie Nagrania, nie zdobył odpowiednich środków.

XXI wiek

Rok 2000 to kolejny powrót zespołu na scenę rockową^[7]. W 2004 wytwórnia Metal Mind Productions wydała reedycje wszystkich katalogowanych płyt zespołu, wzbogaconych o bonusy. Tym razem zespół skrócił formy muzyczne (suity) na rzecz przemyślanych utworów rockowych. Nadal wykorzystywany był minimoog, jednak brzmienie stało się ostrzejsze, o czym świadczył utwór „Skała” z albumu The Rock. Do przyjaźni Józefa Skrzeka z Czesławem Niemenem nawiązywał utwór „Pielgrzym” na podstawie wiersza Cypriana Kamila Norwida. Na płycie New Century zespół wspominał Boba Mooga stylową kompozycją „Duch Pokoleń” – jest to zamiłowanie zespołu do instrumentów Mooga, a jednocześnie hołd złożony kultowemu wynalazcy. W piosence „Zug a zene mindenhol” z The Rock wystąpił wokalista węgierskiego zespołu Locomotiv GT Tamás Somló.

Kolejnymi albumami zespołu SBB w XXI wieku są: Iron Curtain (2009)^[1][7], następnie Blue Trance (2010)^[7], oraz nagrany w duecie (bez perkusisty Gábora Németha) SBB (2012)^[7]. 13 kwietnia 2014 z okazji festiwalu Jazz Nad Odrą wystąpił reaktywowany oryginalny skład SBB z Jerzym Piotrowskim na perkusji^[7]. Zespół wykonał z towarzyszeniem muzyków NOSPR, Sławomira Piwowara i Marcina Pospieszalskiego najważniejsze kompozycje z lat 70., m.in. suitę Ze słowem biegnę do ciebie.

22 września 2016 roku po kilkakrotnie przekładanej premierze ukazał się pierwszy od 36 lat studyjny album SBB nagrany ponownie w składzie z Jerzym Piotrowskim. Płyta została zatytułowana Za Linią Horyzontu.

Muzycy

Obecny skład zespołu

• Józef Skrzek – śpiew, gitara basowa, banjo, harmonijka ustna, instrumenty klawiszowe, kontrabas, instrumenty perkusyjne (od 1971)
• Apostolis „Lakis” Anthimos – gitara, buzuki, perkusja, instrumenty perkusyjne, gitara basowa, instrumenty klawiszowe (od 1971)
• Jerzy „Keta” Piotrowski – perkusja, instrumenty perkusyjne (1971–1994, od 2014)

Byli członkowie zespołu

• Ireneusz Dudek – harmonijka ustna (1971-1972)^[12]
• Jan Błędowski – skrzypce elektryczne, gitara basowa^[13] (1973-1974)
• Sławomir Piwowar – gitara, instrumenty klawiszowe, kontrabas (1979–1980, 2006, 2014)
• Mirosław Muzykant – perkusja, instrumenty perkusyjne (1998–1999)
• Paul Wertico – perkusja, instrumenty perkusyjne, śpiew (2000–2007)
• Gábor Németh – perkusja, instrumenty perkusyjne (2007–2011)

Z zespołem występowali także gościnnie inni muzycy np. Tomasz Stańko, Tomasz Szukalski, Michał Urbaniak, Don Cherry, Bob Lenox, George Bishop, Jan Skrzek, Andrzej Urny, Colin Bass czy perkusiści: Michał Giercuszkiewicz (2002, 2003), Irek Głyk (2004, 2006, 2010, 2012), Krzysztof Dziedzic (2012) i Frank Parker (2013).

Dyskografia

Albumy studyjne

• Nowy horyzont (1975, Polskie Nagrania Muza)
• Pamięć (1976, Polskie Nagrania Muza)
• Ze słowem biegnę do ciebie (1977, Polskie Nagrania Muza)
• Jerzyk (1977, Wifon)
• SBB (1978, Supraphon) / Slovenian Girls (1979, Omnibus)
• Follow My Dream (1978, Spiegelei-Intercord)
• SBB (1978, Amiga)
• Welcome (1979, Wifon, Spiegelei-Intercord)
• Memento z banalnym tryptykiem (1981, Polskie Nagrania Muza)
• Nastroje (2002, Jazz’N’Java Records)
• New Century (2005, Metal Mind Productions)
• The Rock (2007, Metal Mind Productions)
• Iron Curtain (2009, Metal Mind Productions)
• Blue Trance (2010, Metal Mind Productions)^[14]
• SBB (2012, Metal Mind Productions)
• Za linią horyzontu (2016, Agencja Muzyczna Polskiego Radia)^[15]

Albumy koncertowe

• SBB (1974, LP/CD Polskie Nagrania Muza)
• Live 1993 (1994, 2 CD/2 MC Stuff)
• Live in America '94 (1994, Radio Katowice)
• Absolutely Live '98 (1999, CD Yesterday)
• SBB w filharmonii: akt 1 i 2 (1999, 2 CD Yesterday)
• Good Bye! (2000, CD, Moskito Records)
• Budai Ifjusagi Park 1977 (2001, CD KOCH International)
• Karlstad Live (2001, CD KOCH International)
• Trio – Live Tournee 2001 (2002, CD Silesia)
• Freedom – Live Sopot 1978 (2002, CD Silesia)
• 29.10.1977 Göttingen Alte Ziegelei (2004, CD Silesia)
• Odlot – Live 2004 (2005, CD Silesia)
• Live in Theatre 2005 (2005, CD)
• Live in Spodek 2006 (2006, CD Metal Mind Productions)
• Complete Tapes 1974 (2007, CD Metal Mind Productions)
• Live in Marburg 1980. The Final Concert (2007, CD e-silesia.info)
• Live in Neckargemünd 1978. From A Town Called N. (2008, CD e-silesia.info)
• Roskilde 1978 (2008, CD, Metal Mind Productions)
• Live in Köln 1979. In The Shadow Of The Dom (2009, CD e-silesia.info)
• Live in Opole 1974. Rock przez cały rok (2009, CD e-silesia.info)
• Live in Frankfurt 1977. Follow My Music (2009, CD e-silesia.info)
• Live in Sopot 1978. Extended Freedom (2009, CD e-silesia.info)
• Four Decades (2009, 2CD Metal Mind Productions)
• Behind The Iron Curtain (2009, 2CD Metal Mind Productions)
• Live In Czechoslovakia 1980. Three Quarters (2009, CD e-silesia.info)
• Live In Opole 1976. A Late Night Recital (2010, CD e-silesia.info)
• Live Jazz nad Odrą 1975 (2013, CD GAD Records)
• Koncerty 1978 – 1979 – 1994 (2014, 5 CD BOX Universal Music Polska)
• Warszawa 1980 – live in Sala Kongresowa (2014, CD GAD Records)
• Hofors 1975 (2016, CD GAD Records)
• SBB & Michał Urbaniak w Trójce (2015, CD Agencja Muzyczna Polskiego Radia)
• Live in Kuźnia – Tryptyk Bydgoski vol.3 (2017, 2 CD/4 vinyl Art Muza)
• Z miłości jestem – Live (2021, CD NOSPR)^[16]

Albumy kompilacyjne

• Gold (1997, KOCH International)
• Wizje (2003, CD Silesia)
• Wicher w polu dmie (2004, CD Metal Mind Productions, niepublikowane materiały z lat 1973–1975)
• Sikorki (2004, Metal Mind Productions, niepublikowane materiały z lat 1973–1975)
• Anthology 1974–2004 (2004, 22 CD Metal Mind Productions) – platynowa płyta^[17]
• Lost Tapes, Vol. 1 (2005, 9 CD Metal Mind Productions, niepublikowane materiały z lat 1974–1978)
• Lost Tapes, Vol. 2 (2006, 9 CD Metal Mind Productions, niepublikowane materiały z lat 1971–1979)
• Malczewski (2009, 3 CD, e-silesia.info, niepublikowane materiały z lat 1976–1979)
• Skrzek – SBB – Preisner (2012, CD Sony Music)
• SBB – płyta z serii Empik prezentuje (2017, CD Magic Records)
• Przebudzenie (2018, vinyl GAD Records – nagrania radiowe z lat 1975–1976)
• Porwanie Aldo Moro (2019, vinyl, GAD Records – nagrania radiowe z 1978 roku)
• FOS (2019, vinyl, GAD Records – nagrania radiowe z 1975 roku)
• Sekunda (2019, vinyl, GAD Records – nagrania radiowe z 1977 roku)

Inne

• Niemen – Strange Is This World (1972, CBS Records International)
• Niemen – Niemen Vol. 1 (1973, Polskie Nagrania Muza)
• Niemen – Niemen Vol. 2 (1973, Polskie Nagrania Muza)
• Niemen – Kattorna JJ72 (2009, Polskie Radio)
• Niemen – Ode to Venus (1973, CBS Records International)
• Halina Frąckowiak – Geira (1977, Polskie Nagrania Muza SX 1428)
• Bob Lenox – Call On Blue (1979, Omnibus)

Wideografia

• Szczęśliwi z miasta N. (2004, DVD, Silesia)
• Follow My Dream (2004, DVD, Metal Mind Productions)
• Live in Theatre 2005 (2005, DVD, Metal Mind Productions)
• Live in 1979 (2006, DVD, Metal Mind Productions)
• Four Decades (2007, DVD, Metal Mind Productions)
• Behind the Iron Curtain (2009, DVD, Metal Mind Productions)
• Welcome – 40th Anniversary 1978-2018 (2018, DVD, Radio Opole)

Książki o zespole

• SBB Wizje – autoryzowana historia zespołu, Śląska Witryna Muzyczna, Katowice 2003, ​ISBN 83-919431-0-0​.

Bibliografia

• SBB Wizje – autoryzowana historia zespołu, Śląska Witryna Muzyczna, Katowice 2003
• Trzysta tysięcy gitar nam gra - historia polskiej muzyki rozrywkowej, lata 1958-1973, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2014

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona oficjalna SBB (pol.)