Rada Języka Polskiego

Rada Języka Polskiego

Pałac Staszica, siedziba Rady
Państwo	Polska
Data założenia	1996
Dziedzina	instytucja opiniodawczo-doradcza
Przewodniczący	Katarzyna Kłosińska
Adres	ul. Nowy Świat 72 00-330 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy Rada Języka Polskiego
Położenie na mapie Polski Rada Języka Polskiego
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Rada Języka Polskiego
52°14′15,0″N 21°01′05,0″E/52,237500 21,018056
Strona internetowa

Winieta pierwszego numeru Komunikatów Rady Języka Polskiego

Rada Języka Polskiego (RJP) – instytucja opiniodawczo-doradcza w sprawach używania języka polskiego. RJP została powołana przez Prezydium Polskiej Akademii Nauk na mocy uchwały nr 17/96 z dnia 9 września 1996 roku^[1], formalnie stanowi komitet problemowy przy Prezydium PAN.

Siedziba Rady mieści się w Pałacu Staszica przy ul. Nowy Świat 72 w Warszawie.

Opis

Działalność Rady została znormalizowana przez ustawę o języku polskim z dnia 7 października 1999 roku, na mocy której RJP funkcjonuje od maja 2000 roku.

Pierwszym przewodniczącym RJP został Walery Pisarek, od 2000 roku zastąpił go Andrzej Markowski^[2]. W VII kadencji przewodniczącą została Katarzyna Kłosińska, wiceprzewodniczącymi Jerzy Bralczyk, Anna Dąbrowska i Tadeusz Zgółka, a sekretarzem naukowym Danuta Krzyżyk^[3]. W jej skład wchodzą znawcy następujących dziedzin: antropologii kultury, dziennikarstwa, historii, historii i kultury polskiej, informatyki, językoznawstwa, językoznawstwa angielskiego, literatury, medycyny, oświaty, prawa, publicystyki, semiotyki, teatru, teologii, teorii literatury, translatoryki^[4].

Do zadań RJP należy rozpowszechnianie wiedzy o języku polskim, zajęcie stanowiska wobec przepisów ortograficznych i interpunkcyjnych, opiniowanie w spornych sprawach, związanych z używaniem języka polskiego oraz o formie językowej tekstów z dziedziny komunikacji publicznej, a także w kwestiach nazw proponowanych dla nowych towarów lub usług, wskazanie rozwiązań w zakresie stosowania języka polskiego w różnych dziedzinach naukowych i technicznych, opieka nad kulturą języka polskiego w edukacji^[1].

Zgodnie z artykułem 12 ust. 2 ustawy o języku polskim Rada nie rzadziej niż co dwa lata przedstawia Sejmowi i Senatowi sprawozdanie o stanie ochrony języka polskiego. Sprawozdanie jest publikowane w postaci druku sejmowego (senackiego). W 1999 r. sprawozdanie (druk sejmowy nr 3322) zostało odrzucone przez Komisję Kultury i Środków Przekazu jako niespełniające przepisów ustawy^[5].

W latach 1997–2008 przyjęła 19 uchwał ortograficznych i wzięła udział w opracowaniu zasad pisowni słownictwa religijnego^[6].

W latach 1997–2005 co pół roku wydawała Komunikaty Rady Języka Polskiego^[7].

Członkowie

Lista członków RJP (data śmierci podana jest wtedy, gdy nastąpiła w trakcie członkostwa w Radzie)^[2][4][3][8]:

• prof. dr hab. Irena Bajerowa (językoznawstwo), kadencja I–III (1996–2006)
• prof. dr hab. Jerzy Bartmiński (językoznawstwo), kadencja II–V (1999–2014)
• prof. dr hab. Andrzej Jacek Blikle (informatyka), kadencja II–VII (1999–2022)
• sen. Krystyna Bochenek (publicystyka, Senat), kadencja IV (2007–2010), zginęła 2010 r.
• Jacek Bocheński (literatura), kadencja II–V (1999–2014)
• red. Teresa Bogucka (publicystyka), kadencja II–III (1999–2006)
• prof. dr hab. Jerzy Bralczyk (językoznawstwo), kadencja I–VII (1996–2022)
  • członek Prezydium w III kadencji (2003–2006)
  • wiceprzewodniczący od IV kadencji (od 2007)
• prof. dr hab. Marian Bugajski (językoznawstwo), kadencja VI–VII (2015–2022)
• red. Bartłomiej Chaciński (dziennikarstwo), kadencja VI–VII (2015–2022)
• prof. dr hab. Wojciech Chlebda (językoznawstwo), kadencja VII (2019–2022)
• dr hab. Agnieszka Choduń (prawo), kadencja V–VII (2011–2022)
  • członkini Prezydium w VII kadencji
• prof. dr hab. Stefan Chwin (historia i kultura polska XX w., literatura), kadencja IV–V (2007–2014)
• prof. dr hab. Aleksandra Cieślikowa (językoznawstwo), kadencja IV–VI (2007–2018)
• prof. dr hab. Anna Dąbrowska (językoznawstwo), kadencja III–VII (2003–2022)
  • członkini Prezydium w V kadencji (2011–2014)
  • wiceprzewodnicząca od VI kadencji (2015–2018)
• dr Antonina Doroszewska (socjologia), kadencja VI–VII (2015–2022)
• prof. dr hab. med. Jan Doroszewski (medycyna), kadencja I–V (1996–2014)
  • członek Prezydium w IV i V kadencji (2007–2014)
• prof. dr hab. Tadeusz Drewnowski (historia literatury), kadencja I–III (1996–2006)
• prof. dr hab. Stanisław Dubisz (językoznawstwo), kadencja V–VII (2011–2022)
• prof. dr hab. Bogusław Dunaj (językoznawstwo), kadencja III–VI (2003–2018)
• prof. dr hab. Jacek Fisiak (językoznawstwo angielskie), kadencja IV–VII (2007–2022), zmarł w 2019 r.
• prof. dr hab. Antoni Furdal (językoznawstwo), kadencja I–III (1996–2006)
• prof. dr hab. Stanisław Gajda (językoznawstwo), kadencja I–VII (1996–2022)
• prof. dr hab. Michał Głowiński (teoria literatury), kadencja IV–VII (2007–2022)
• prof. dr hab. Maciej Grochowski (językoznawstwo), kadencja V–VI (2011–2018)
• prof. dr hab. Andrzej Gwiżdż (prawo), kadencja I (1996–1998)
• dr hab. Dorota Jedynak (językoznawstwo), kadencja VII (2019–2022)
• dr hab. Katarzyna Kłosińska (Mosiołek-Kłosińska) (językoznawstwo), kadencja II–VII (1999–2022)
  • sekretarz Prezydium w III, IV, V i VI kadencji (2003–2018)
  • przewodnicząca od marca 2019
  • informacje dodatkowe:
    • autorka kilkuset porad językowych udzielonych w imieniu Rady
• prof. dr hab. Ewa Kołodziejek (językoznawstwo), kadencja V–VII (2011–2022)
  • członkini Prezydium od VI kadencji (2015–2018)
• Tadeusz Konwicki (literatura), kadencja II–III (1999–2006)
• Mirosława Konys (oświata), kadencja II (1999–2002)
• prof. dr hab. Julian Kornhauser (historia literatury), kadencja I–IV (1996–2010)
  • wiceprzewodniczący w II, III i IV kadencji (1999–2010)
• prof. dr hab. Bogusław Kreja (językoznawstwo), kadencja I–II (1996–2002), zmarł w 2002 r.
• dr hab. Danuta Krzyżyk (językoznawstwo), kadencja VI–VII (2015–2022)
  • sekretarz Prezydium od 2019
• prof. dr hab. Marian Kucała (językoznawstwo), kadencja I–III (1996–2006)
• prof. dr hab. med. Marek Kulus (medycyna), kadencja VI (2015–2018)
• prof. dr hab. Zenon Leszczyński (językoznawstwo), kadencja I–VII (1996–2022)
• prof. dr hab. Władysław Lubaś (językoznawstwo), kadencja III (2003–2006)
• dr hab. Marek Łaziński (językoznawstwo), kadencja VII (2019–2022)
• prof. dr hab. Jolanta Maćkiewicz (językoznawstwo), kadencja III (2003–2006)
• prof. dr hab. Andrzej Markowski (językoznawstwo), kadencja I–VI (1996–2018)
  • zastępca przewodniczącego w I kadencji (1996–1998)
  • przewodniczący w II, III, IV, V i VI kadencji (2000–2018)
  • honorowy przewodniczący od marca 2019
• prof. dr hab. Mirosława Marody (socjologia), kadencja III (2003–2006), VI–VII (2015–2022)
• prof. dr hab. Antoni Mazurkiewicz (informatyka) kadencja I (1996–1998)
  • zastępca przewodniczącego w I kadencji (1996–1998)
• prof. Danuta Michałowska (teatr), kadencja I–II (1996–2002)
• prof. dr hab. Jan Miodek (językoznawstwo), kadencja I–VII (1996–2022)
• prof. dr hab. Władysław Miodunka (językoznawstwo), kadencja V–VII (2011–2022)
• prof. dr hab. Bogusław Nowowiejski (językoznawstwo), kadencja VI (2015–2018), zmarł 26.09.2019 r.
• prof. dr hab. Kazimierz Ożóg (językoznawstwo), kadencja V (2011–2014)
• dr hab. Jolanta Panasiuk (językoznawstwo, logopedia), kadencja VII (2019–2022)
• Marek Pasieczny (teatr), kadencja V (2011–2014)
• prof. dr hab. Jerzy Pelc (semiotyka), kadencja I–V (1996–1998)
• Jerzy Pilch (literatura), kadencja I (1996–1998)
• prof. dr hab. Walery Pisarek (językoznawstwo), kadencja I–VI (1996–2018)
  • przewodniczący w I kadencji oraz na początku II kadencji (1996–2000)
  • honorowy przewodniczący od maja 2000
  • informacje dodatkowe:
    • autor kilkuset porad językowych udzielonych w imieniu Rady,
    • główny autor tezy, że istnienie języka polskiego jest zagrożone,
    • projektodawca ustawy o języku polskim i pomysłodawca Rady Języka Polskiego
• prof. dr hab. Krystyna Pisarkowa (językoznawstwo), kadencja III–IV (2003–2010), zmarła w 2010 r.
• prof. dr hab. Jerzy Podracki (językoznawstwo), kadencja III–VII (2003–2022)
• prof. dr hab. Edward Polański (językoznawstwo), kadencja I–V (1996–2014)
• prof. dr hab. Kazimierz Polański (językoznawstwo), kadencja I–IV (1996–2010), zmarł w 2009 r.
• prof. Anna Polony (teatr), kadencja III (2003–2006)
• prof. dr hab. Renata Przybylska (językoznawstwo), kadencja VII (2019–2022)
• ks. prof. dr hab. Wiesław Przyczyna (teologia), kadencja II–VII (1999–2022)
  • członek Prezydium od III kadencji (od 2003)
• prof. dr hab. Jadwiga Puzynina (językoznawstwo), kadencja I–VII (1996–2022)
• Jerzy Radziwiłowicz (teatr), kadencja IV–VII (2007–2022)
• dr hab. Michał Rusinek (literatura), kadencja VI–VII (2015–2022)
• prof. dr hab. Mariusz Rutkowski (językoznawstwo), kadencja VII (2019–2022)
• prof. dr hab. Halina Satkiewicz (językoznawstwo), kadencja I–IV (1996–2010)
• prof. dr hab. Krystyna Skarżyńska (psychologia), kadencja IV (2007–2010)
• dr hab. Barbara Sobczak (językoznawstwo), kadencja VII (2019–2022)
• red. Jerzy Sosnowski (publicystyka, literatura), kadencja V–VI (2011–2018)
• prof. dr hab. Roch Sulima (antropologia kultury), kadencja IV–VII (2007–2022)
• prof. dr hab. Helena Synowiec (językoznawstwo, oświata), kadencja III–VII (2003–2022)
• red. Adam Szostkiewicz (publicystyka), kadencja III (2003–2006)
• płk Tomasz Szulejko (wojskowość), kadencja VI–VII (2015–2022)
• prof. dr hab. Janusz Tazbir (historia), kadencja I–VI (1996–2018), zmarł w 2016 r.
• red. Małgorzata Tułowiecka (dziennikarstwo), kadencja V–VII (2011–2022)
• prof. dr hab. Stanisław Urbańczyk (językoznawstwo), kadencja I (1996–1998)
• prof. dr hab. Bogdan Walczak (językoznawstwo), kadencja VI (2015–2018)
• Piotr Wojciechowski (literatura), kadencja I–II (1996–2002)
  • sekretarz Prezydium w I kadencji (1996–1998)
• prof. dr hab. Jacek Woźniakowski (historia sztuki), kadencja I–II (1996–2002)
• red. Andrzej Ibis–Wróblewski (publicystyka), kadencja I–II (1996–2002), zmarł 2002 r.
• Jarosław Zaczykiewicz (językoznawstwo, translatoryka), kadencja V (2011–2014)
• prof. dr hab. Janusz Zakrzewski, czł. rzecz. PAN (fizyka), kadencja I–IV (1996–2010), zmarł 2008 r.
  • członek Prezydium w IV kadencji (2007–2010)
• prof. Zbigniew Zapasiewicz (teatr), kadencja III (2003–2006)
• prof. dr hab. Tadeusz Zgółka (językoznawstwo), kadencja III–VII (2003–2022)
  • członek Prezydium w V i VI kadencji (2011–2018)
  • wiceprzewodniczący od VII kadencji (od 2019)
• prof. dr hab. Maciej Zieliński (prawo), kadencja II–VII (1999–2022)
  • wiceprzewodniczący w V i VI kadencji (2011–2018)
  • członek Prezydium od VII kadencji (od 2019)
• prof. dr hab. Piotr Żmigrodzki (językoznawstwo), kadencja V–VII (2011–2022)

Struktura

W strukturach RJP działa 9 zespołów problemowych^[7][9]:

1. Zespół Dydaktyczny (przewodniczący Tadeusz Zgółka)
2. Zespół Języka Medycznego (przewodniczący Marek Kulus)
3. Zespół Języka Polskiego poza Granicami Kraju (przewodniczący Władysław Miodunka)
4. Zespół Języka Prawnego (przewodnicząca Agnieszka Choduń)
5. Zespół Języka Religijnego (przewodniczący Wiesław Przyczyna)
6. Zespół Ortograficzno-Onomastyczny (przewodnicząca Danuta Krzyżyk)
7. Zespół Retoryki i Komunikacji Publicznej (przewodnicząca Ewa Kołodziejek — obejmuje dawniej działające: Zespół Etyki Słowa. Zespół Języka w Mediach oraz Zespół Kultury Żywego Słowa)
8. Zespół Rozwoju i Zaburzeń Mowy (przewodnicząca Jolanta Panasiuk)
9. Zespół Terminologii Informatycznej (przewodniczący Andrzej Blikle)

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Rady Języka Polskiego
• Sprawozdanie Rady Języka Polskiego o stanie ochrony języka polskiego za lata 2015–2016 (druk sejmowy 1570)
• Przykład opinii Rady (żeńskie formy nazw i tytułów)