Prince

Zobacz też: inne znaczenia.

Prince
Prince (1990)
Imię i nazwisko	Prince Rogers Nelson
Data i miejsce urodzenia	7 czerwca 1958 Minneapolis
Data i miejsce śmierci	21 kwietnia 2016 Chanhassen
Instrumenty	gitara, gitara basowa, instrumenty perkusyjne, instrumenty klawiszowe
Gatunki	R&B[1], funk[1], soul[1], rock, pop[1], dance rock[1], dance-pop[1]
Zawód	muzyk, wokalista, kompozytor, producent muzyczny
Aktywność	1978-2016
Wydawnictwo	Universal, Arista, Paisley Park Records, NPG Records, Warner Bros. Records, Columbia
Powiązania	The Revolution, The New Power Generation, Madhouse, 3rdeyegirl
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Prince, właśc. Prince Rogers Nelson (ur. 7 czerwca 1958 w Minneapolis, zm. 21 kwietnia 2016 w Chanhassen) – amerykański muzyk, przedstawiciel wielu stylów, w tym R&B, funk, soul, rock i pop^[1]. Przez dziesięciolecia należał do najbardziej nowatorskich i ekscentrycznych postaci na amerykańskiej scenie pop. Był wyjątkowym kompozytorem, autorem tekstów, uważany za wirtuoza gitary elektrycznej. Grał także na instrumentach klawiszowych i perkusyjnych. Nazywany „Księciem Popu”, wpłynął znacząco na rozwój muzyki rozrywkowej i był jedną z głównych postaci sceny muzycznej, zwłaszcza w latach 90. XX wieku^[2].

Kiedy w późnych latach 70. rozpoczął karierę, był postrzegany jako jedna z najbardziej kontrowersyjnych postaci sceny muzycznej^[3]. Zaliczany został do największych ekscentryków rockowych. Jego zachowanie na scenie i ubiór początkowo były uważane za obsceniczne^[4].

W swojej muzyce łączył jazz, funk i disco. Został uznany za symbol seksu i artystę, który ukształtował swoją karierę, często walcząc z przyjętymi praktykami muzycznymi^[5]. Do jego największych przebojów należą: „Purple Rain”, „Kiss”, „Raspberry Beret”, „Little Red Corvette”, „When Doves Cry”, „Let’s Go Crazy” i „The Most Beautiful Girl in the World”^[5].

Od swojego debiutu w 1978 wydał ponad 47 albumów. Szacowana sprzedaż na całym świecie jego albumów wynosi ponad 100 milionów egzemplarzy^[6]. Zdobył siedem nagród Grammy, a w 2004 został włączony do Galerii Sław Rock&Rolla.

Zajmował się także produkcją muzyczną i aranżacją swoich utworów^[7]. Tworzył pod inspiracją muzyki Jimiego Hendrixa^[8].

W trakcie swojej kariery Prince miał okazję współpracować z innymi artystami. Występował na scenie m.in. z Eryką Badu, Alicią Keys i Steviem Wonderem. Był także producentem albumu Like a Prayer (1989) Madonny oraz współpracował przy tworzeniu płyty Kate Bush – The Red Shoes (1993). W swoich repertuarach utwory autorstwa Prince’a mieli m.in. Tom Jones oraz Sinéad O’Connor – „Nothing Compares 2 U”.

Wczesne lata

Prince, 1986

Urodził się w Minneapolis, w stanie Minnesota w rodzinie afroamerykańskiej z Luizjany. jako syn Mattie Shaw, piosenkarki jazzowej i pracownika opieki społecznej, oraz Johna L. Nelsona (zm. w sierpniu 2001)^[9], autora tekstów piosenek i pianisty^[10]. Jego matka była Amerykanką włoskiego pochodzenia, a ojciec czarnoskórym muzykiem jazzowym, grającym na fortepianie w trio The Prince Rogers Band^[11]. Miał siostrę Tikę Evene^[9].

Ojciec miał pewien wpływ na przyszłą twórczość Prince’a, który wykorzystywał używane przez niego sekwencje akordów, a w kilku piosenkach Amerykańskie Stowarzyszenie Kompozytorów, Autorów i Wydawców uznaje go za współautora. Jego rodzice rozstali się w 1966. Niespokojne relacje ze swoim ojczymem doprowadziły Prince’a do ucieczki z domu. Prince został adoptowany przez rodzinę Andersonów. Prince Anderson wkrótce zaprzyjaźnił się z synem Andersona, Andre Andersonem (Cymone) i wraz z Charlesem Smithem dołączył w wieku 14 lat do zespołu o nazwie Grand Central, przemianowanym później na Champagne^[12]. Następnie do roku 1978 nagrywał z zespołem 94 East, którego nie był oficjalnym członkiem^[13].

Kariera

Love symbol

Prince był samoukiem: w młodości samodzielnie opanował grę na fortepianie, gitarze i perkusji^[12]. W 1978, w wieku dziewiętnastu lat podpisał kontrakt z Warner Bros.^[12] i wydał swój pierwszy album For You^[14], sam komponując, aranżując i produkując właściwie cały materiał, mimo że do nagrania użyto 23 instrumentów. Pierwszy singiel, „Soft and Wet”, ukazał się 7 czerwca 1978^[14], trafił na dwunaste miejsce Hot R&B/Hip-Hop Songs i został po latach wykorzystany w scenie dreszczowca M. Nighta Shyamalana Niezniszczalny (2000)^[15] z Robin Wright i Bruce’em Willisem. W 1979 został wydany drugi studyjny album zatytułowany po prostu Prince, gdzie w nagraniach Prince’owi pomógł dodatkowy zespół muzyków, co okazało się dobrym pomysłem zarówno pod względem muzycznym, jak i komercyjnym. Płyta osiągnęła status platyny oraz wypromowała dwa przebojowe single „I Wanna Be Your Lover” i „Why You Wanna Treat Me So Bad?”. W 1980 na rynek płytowy trafił trzeci album Dirty Mind. Kompozycje okazały się mieszanką muzyki kreatywnej z rock and rollem, punkiem i ostrzejszymi rockowymi partiami gitarowymi, a teksty bywały kontrowersyjne, np. o seksie oralnym („Head”). Prince podczas koncertów zaczął też tworzyć bardzo zmysłowe show, stając się dla jednych symbolem seksu, a dla bardziej konserwatywnej publiczności celem ataków. Na jednym z występów w Los Angeles, ubrany w kobiecy strój, został nawet obrzucony śmieciami i zmuszony do zejścia ze sceny^[3]. W lutym 1981 po raz pierwszy gościł w Saturday Night Live, gdzie wykonał utwór „Partyup”.

14 października 1981 został wydany czwarty album Controversy, z którego pochodził pierwszy światowy przebój o tym samym tytule. Również w tym roku Prince wydał longplay z utworzoną przez siebie grupą The Time, którego wszystkie cztery płyty, The Time (1981), What Time Is It? (1982), Ice Cream Castle (1984) i Pandemonium (1990), weszły do notowań list przebojów. W 1982 Prince stał się rozpoznawalny, głównie dzięki promowanemu w MTV utworowi „Little Red Corvette” z dwupłytowego wydawnictwa 1999.

W 1984 Prince nagrał płytę Purple Rain do muzycznego filmu biograficznego Alberta Magnoliego o tym samym tytule Purpurowy deszcz, na podstawie biografii Prince’a^[16], gdzie zagrał główną rolę utalentowanego i wyobcowanego młodego muzyka Kida, rozpoczynającego swą estradową karierę w klubie muzycznym z formacją The Revolution^[17]. Utwór promujący produkcję „Purple Rain” stał się wielkim przebojem. Przez wielu krytyków płyta Purple Rain była drugim najlepszym longplayem lat 80., a ustępuje on tylko albumowi Thriller Michaela Jacksona^[18]. Dzięki płycie Prince dołączył do grona największych gwiazd amerykańskiej muzyki rozrywkowej i stał się jedną z ikon lat 80. Z kolei film o tym samym tytule przyniósł mu Oscara za najlepszą muzykę filmową^[19], NAACP Image Awards w kategorii „wybitny aktor pierwszoplanowy w filmie fabularnym” oraz nominację do Złotego Globu za najlepszą piosenkę – „When Doves Cry” (American Music Award w kategorii ulubiony czarny singiel) i Złotej Maliny za najgorszą piosenkę „Sex Shooter”. 22 kwietnia 1985 ukazał się kolejny album Around the World in a Day, który jednak nie powtórzył sukcesu poprzedniego. Po jej wydaniu Prince oświadczył, że zaprzestaje działalności koncertowej i wydawania teledysków, co związane było z dalszymi kontrowersjami dotyczącymi jego wyglądu i zachowania^[20].

5 lutego 1986 ukazał się singel „Kiss”, za który w 1988 Prince otrzymał statuetkę Grammy w kategorii najlepsze wykonanie r’n’b. Piosenka promowała płytę Parade. Był to kolejny album związany z komediodramatem muzycznym Zakazana miłość (Under the Cherry Moon, 1986) z Kristin Scott Thomas, Stevenem Berkoffem, Victorem Spinetti i Francescą Annis, który Prince wyreżyserował i w którym wystąpił w głównej roli jako żigolak Christopher Tracy^[21]. Produkcja okazała się klapą, film nie przypadł do gustu widzom oraz krytykom i otrzymał trzy Złotej Maliny dla najgorszego aktora, najgorszego reżysera i najgorszej piosenki „Love or Money”. Promocji dziewiątego albumu Sign o’ the Times (1987) towarzyszył film o tym samym tytule będący zapisem koncertu, na którym Prince zagrał utwory z płyty^[22].

Wydany 30 marca 1987 album Sign o’ the Times uzyskał jednogłośne uznanie krytyków i powszechnie uważany jest za najwybitniejsze dokonanie muzyka^[23]. Nagrany w 1987 roku The Black Album, a wydany 22 listopada 1994, był eksperymentalny nie tylko ze względu na swoją całkowicie czarną okładkę. Prince włączył do swojej muzyki więcej elementów funku i R&B, próbując także rapu. Jego premiera została wstrzymana przez artystę, ale wyprodukowane kopie i tak znalazły się w rękach fanów. Zamiast niego 10 maja 1988 wydał nagrany w krótkim czasie Lovesexy, pojawiając się nago na okładce. Był także producentem albumu Madonny Like a Prayer (1989), gdzie nagrał też duet „Love Song”.

W 1989 Prince stworzył także muzykę do filmu Batman, w reż. Tima Burtona^[24], za nagranie utworu „Partyman” otrzymał nagrodę Amerykańskiego Stowarzyszenia Kompozytorów, Autorów i Wydawców. Ścieżka dźwiękowa zajęła pierwsze miejsce listy Billboardu.

21 sierpnia 1990 na rynek płytowy trafił dwunasty album studyjny Graffiti Bridge, będący ścieżką dźwiękową sequelu Purple Rain - dramatu muzycznego Graffiti Bridge (1990) z Morrisem Dayem w reż. Prince’a^[25]. I choć za piosenkę „Thieves in the Temple” zdobył nagrodę Amerykańskiego Stowarzyszenia Kompozytorów, Autorów i Wydawców, był nominowany do Złote Maliny w trzech kategoriach: najgorszy aktor, najgorszy reżyser i najgorszy scenariusz^[26].

Artysta, po wywiązaniu się ze zobowiązań wobec Warner Bros., ponownie nagrywał jako Prince od 2001^[12]. W filmie telewizyjnym Hallmark Channel Zaklęty książę (Prince Charming, 2001) wg baśni Braci Grimm z Seanem Maguire, Martinem Shortem, Christiną Applegate, Andreą Martin, Bernadette Peters i Billym Connolly wystąpił jako Guru. Dwudziesty ósmy album Musicology (2004) potwierdził, że Prince był nadal w dobrej formie twórczej. W 2004 został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame^[27]. Kolejny album 3121 (2006) znalazł na pierwszym miejscu listy przebojów. W 2007 zaskoczył decydując się na wydanie najnowszej płyty Planet Earth jako bezpłatnego dodatku do niedzielnego wydania brytyjskiego dziennika „The Daily Mail”. Na początku 2009 Prince uruchomił nową stronę internetową, na której zamieszczał nowe utwory i inne materiały dla swoich fanów.

19 kwietnia 2018 niewydane wcześniej oryginalne nagranie „Nothing Compares 2 U” z 1984 zostało wydane jako singiel przez Warner Bros. Records^[28].

Zmiana pseudonimu

Na początku lat 90. konflikt z wytwórnią Warner Bros. (z którą wiązał Prince’a wieloletni, niekorzystny finansowo dla artysty kontrakt) spowodował zmianę artystycznego pseudonimu na The Artist Formerly Known as Prince (pl. artysta poprzednio znany jako Prince) – „TAFKAP” lub po prostu „The Artist”. Ten z czasem został zastąpiony przez specjalny znak graficzny, tzw. love symbol. Wyrazem protestu Prince’a wobec polityki wyzysku prowadzonej przez wielkie wytwórnie płytowe były także okładki jego płyt, na których fotografował się w łańcuchach lub z napisem slave (niewolnik) na policzku.

Prince tworzył pod pseudonimem O(+> (także jako Love Symbol #2). Podjął pracę w ramach stworzonej przez siebie grupy New Power Generation (NPG). W tym okresie związał się z niezależnymi firmami - Arista czy Redline, rozprowadzał swoje nagrania przez specjalnie do tego stworzoną stronę internetową. Osiągał także duże sukcesy, udane były zwłaszcza Diamonds and Pearls (1991) i The Gold Experience (1995). Nagrał też ścieżkę dźwiękową do komediodramatu Spike’a Lee Dziewczyna nr 6 (1986) – pt. Music From The Motion Picture „Girl 6”^[29].

Współpracownicy

Najdłużej współpracował z grupami The Revolution oraz The New Power Generation (występującą także pod nazwą NPG Orchestra) ale także z solowymi artystami^[30][31]. Niektórzy z nich to Stevie Nicks, Madonna, Alicia Keys, Erykah Badu, Nikka Costa, George Clinton, Chaka Khan, Candy Dulfer, Stevie Wonder (w utworze So What The Fuss z 2005)

Prince pisał też piosenki dla innych artystów, między innymi dla Sheeny Easton oraz grupy The Bangles. Covery piosenek Prince’a znalazły się w repertuarze między innymi Toma Jonesa, The Art of Noise, Sinéad O’Connor oraz Milesa Davisa (Give Me That Chocolate).

Religia

Larry Graham studiował z Princem Biblię^[32]. W roku 2001 Prince został Świadkiem Jehowy^[33] i uczestniczył w zebraniach w miejscowej Sali Królestwa. Od tego czasu jego płyty odróżnia przede wszystkim łagodniejsza warstwa tekstowa, w której daje się zauważyć odejście od typowego dla wcześniejszej twórczości języka ulicy^[12].

Życie prywatne

14 lutego 1996 ożenił się z Mayte Jannell Garcią^[34], która mając 17 lat dołączyła do jego zespołu jako tancerka^[35]. Mieli syna Boya Gregory’ego (ur. 16 października 1996, zm. w październiku 1996 na zespół Pfeiffera)^[9]. 14 lutego 1999 małżeństwo zostało anulowane. 31 grudnia 2001 poślubił Manuelę Testolini^[9]. Jednak 24 maja 2006 doszło do rozwodu^[36].

Prasa często spekulowała wokół orientacji seksualnej Prince’a. On sam w swoich piosenkach śpiewał: „Nie jestem kobietą, nie jestem mężczyzną / Jestem czymś, czego nigdy nie zrozumiesz” („I’m not a woman, I’m not a man / I am something that you’ll never understand”)^[37].

Śmierć

Zmarł 21 kwietnia 2016 z powodu przedawkowania silnego środka przeciwbólowego o nazwie fentanyl w swojej posiadłości Paisley Park^[38]. 23 kwietnia 2016 jego ciało poddano kremacji w czasie uroczystego prywatnego pogrzebu w Paisley Park w Chanhassen w stanie Minnesota^[38].

Dziedzictwo

Cztery z albumów Prince’a (Dirty Mind, 1999, Purple Rain, Sign o’ the Times) znalazły się na Liście 500 albumów wszech czasów według dwutygodnika „Rolling Stone”^[39]. Prezydent Stanów Zjednoczonych Barack Obama nazwał go „ikoną kreatywności”. Powiedział także, że: „on i jego żona dołączają się do milionów jego fanów z całego świata.”^[40].

Dyskografia

Gitara Yellow Cloud, na której grywał Prince. Zbudowana w 1989 roku przez manufakturę Knut-Koupee Enterprises z Minneapolis. Obecnie w zbiorach National Museum of American History^[41].

Prince, 2009

 Osobny artykuł: Dyskografia Prince’a.

Na wielu płytach powtarza się informacja Produced, arranged, composed and per4med by Prince (na niektórych słowo „Prince” zastępuje love symbol) uzupełniana czasem nazwą współpracującej grupy muzyków ...and The Revolution (do ok. 1986) i ...with The New Power Generation.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa artysty
• Dyskografia Prince w MusicBrainz (ang.)