Podział administracyjny Polski

Podział administracyjny Polski
Województwa
Mapa administracyjna Polski (stan na 1 stycznia 2020 r.) z zaznaczonymi województwami, powiatami, gminami i miastami w gminach miejsko-wiejskich.
LEGENDA:
czarne linie – granice województw
czerwone linie – granice powiatów
zielone linie – granice gmin
szare linie – granice miast w gminach miejsko-wiejskich
Powiaty, stan na 1 stycznia 2020 r.
Gminy
Porównanie podziałów administracyjnych sprzed i po reformie z 1999 r.
Geographylogo.svg
Siedziby władz wojewódzkich (od 1999 roku):
Red pog.svg - Siedziby wojewodów i sejmików wojewódzkich
Black pog.svg - Siedziby wojewodów
Yellow pog.svg - Siedziby sejmików wojewódzkich

Podział terytorialny Polski zmieniał się wielokrotnie, od II wojny światowej reformy miały miejsce w 1946, 1950, 1957 i 1975 oraz obecny trójstopniowy podział administracyjny obowiązujący od 1 stycznia 1999.

Stan na 1 stycznia 2020[1]:

  • jednostki I stopnia – 16 województw
  • jednostki II stopnia – 380 powiatów, w tym:
    • 66 miast na prawach powiatu – gminy o statusie miasta, wykonujące zadania powiatu, potocznie zwane „powiatami grodzkimi”,
    • 314 powiatów – skupiają od kilku do kilkunastu sąsiadujących ze sobą gmin, potocznie zwane „powiatami ziemskimi”; mogą mieć siedzibę w mieście na prawach powiatu, które nie leży na ich obszarze
  • jednostki III stopnia – 2477 gmin, w tym:

Dane statystyczne

Stan na 1 stycznia 2020 r.

Herb Flaga Województwo Siedziba władz Powierz
chnia
w km²
Ludność
(30 VI 2020[2])
Gęstość
zaludn.
na km²
Miasta II stopień adm. Gminy
powiaty m. na prawach powiatu ogółem miejskie wiejskie miejsko-wiejskie
POL województwo dolnośląskie COA.svg POL województwo dolnośląskie flag.svg dolnośląskie Wrocław 19 946,70 2 898 525 145,31 91 26 4 169 35 78 56
POL województwo kujawsko-pomorskie COA.svg POL województwo kujawsko-pomorskie flag.svg kujawsko-pomorskie BydgoszczToruń 17 971,34 2 069 273 115,14 52 19 4 144 17 92 35
POL województwo lubelskie COA.svg POL województwo lubelskie flag.svg lubelskie Lublin 25 122,46 2 103 342 83,72 48 20 4 213 20 165 28
POL województwo lubuskie COA.svg POL województwo lubuskie flag.svg lubuskie Gorzów WielkopolskiZielona Góra 13 987,93 1 010 177 72,22 43 12 2 82 9 39 34
POL województwo łódzkie COA.svg POL województwo łódzkie 1 flag.svg łódzkie Łódź 18 218,95 2 448 713 134,40 46 21 3 177 18 131 28
POL województwo małopolskie COA.svg POL województwo małopolskie flag.svg małopolskie Kraków 15 182,79 3 413 931 224,86 62 19 3 182 14 120 48
POL województwo mazowieckie COA.svg POL województwo mazowieckie flag.svg mazowieckie Warszawa 35 558,47 5 428 031 152,65 89 37 5 314 35 225 54
POL województwo opolskie COA.svg POL województwo opolskie flag.svg opolskie Opole 9 411,87 980 771 104,21 36 11 1 71 3 35 33
POL województwo podkarpackie COA.svg POL województwo podkarpackie flag.svg podkarpackie Rzeszów 17 845,76 2 125 901 119,13 51 21 4 160 16 109 35
POL województwo podlaskie COA.svg POL województwo podlaskie flag.svg podlaskie Białystok 20 187,02 1 176 576 58,28 40 14 3 118 13 78 27
POL województwo pomorskie COA.svg POL województwo pomorskie flag.svg pomorskie Gdańsk 18 323,68 2 346 717 128,07 42 16 4 123 22 81 20
POL województwo śląskie COA.svg POL województwo śląskie flag.svg śląskie Katowice 12 333,09 4 508 078 365,53 71 17 19 167 49 96 22
POL wojewodztwo świętokrzyskie COA.svg POL województwo świętokrzyskie flag.svg świętokrzyskie Kielce 11 710,50 1 230 044 105,03 44 13 1 102 5 58 39
Warminsko-mazurskie herb.svg POL województwo warmińsko-mazurskie flag.svg warmińsko-mazurskie Olsztyn 24 173,47 1 420 514 58,76 50 19 2 116 16 66 34
POL województwo wielkopolskie COA.svg POL województwo wielkopolskie flag.svg wielkopolskie Poznań 29 826,50 3 500 361 117,36 113 31 4 226 19 113 94
POL województwo zachodniopomorskie COA.svg POL województwo zachodniopomorskie flag.svg zachodniopomorskie Szczecin 22 904,72 1 693 219 73,92 66 18 3 113 11 47 55
Herb Polski.svg Flag of Poland.svg Polska Warszawa 312705,25 38 354 173 122,65 944 314 66 2477 302 1533 642

Oceny podziału administracyjnego

Bohdan Wyżnikiewicz (Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową) wskazuje, że różnice w wielkości i potencjale województw są znaczne i że wynika to z faktu, że tworzeniu nowych województw towarzyszyły przetargi polityczne w sprawie ich liczby. Przedstawia ponadto, że mniejsze i słabsze ekonomicznie województwa rozwijają się wolniej niż duże i silne ekonomicznie regiony[3].

W 2000 rząd Jerzego Buzka uznał potrzebę rozpoczęcia pilnych działań prowadzących do łączenia się miast na prawach powiatu i powiatów mających siedzibę swych władz w tych miastach, z uwagi na znaczące dysproporcje występujące w zakresie potencjału instytucjonalnego jednostek powiatowych. Analizy rządowe wskazywały na znacząco wyższy potencjał miast na prawach powiatu i szczególnie niski potencjał powiatów pozbawionych większych ośrodków miejskich. Dane wskazują, że powiaty pozbawione dużych miast mają znacząco mniejsze zasoby służące do wypełniania powiatowych zadań publicznych[4].

W 2001 Sejm i Senat zgodnie uznały nowy zasadniczy podział terytorialny państwa za poprawny i spełniający założenia reformy administracji publicznej. Senat wskazał na konieczność wspierania inicjatyw zmierzających do racjonalizacji podziału terytorialnego kraju na powiaty[5]. Sejm stwierdził, że część powiatów jest zbyt słaba ekonomicznie, a przez to mało sprawna i mało efektywna. Analiza potencjału rozwojowego jednostek powiatowych wskazuje na duże zróżnicowanie między miastami na prawach powiatu a powiatami pozbawionymi ośrodków miejskich. Za korzystne dla wykonywania funkcji publicznych Sejm uznał łączenie się miast na prawach powiatu i otaczających je powiatów mających siedziby w tych miastach[6].

Podział administracyjny Polski

Poniższa lista przedstawia podział administracyjny Polski na województwa. Najpierw wymienione jest miasto (lub miasta) wojewódzkie (wytłuszczoną czcionką) oraz pozostałe miasta na prawach powiatu. Dalej wszystkie powiaty wraz z miastami będącymi siedzibą władz powiatu. Podział powiatów na gminy przedstawiono na stronach „Dokładniejsze informacje”.

województwo dolnośląskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa dolnośląskiego.

województwo kujawsko-pomorskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa kujawsko-pomorskiego.

województwo lubelskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa lubelskiego.

województwo lubuskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa lubuskiego.

województwo łódzkie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa łódzkiego.

województwo małopolskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa małopolskiego.

województwo mazowieckie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa mazowieckiego.

województwo opolskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa opolskiego.

województwo podkarpackie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa podkarpackiego.

województwo podlaskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa podlaskiego.

województwo pomorskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa pomorskiego.

województwo śląskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa śląskiego.

województwo świętokrzyskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa świętokrzyskiego.

województwo warmińsko-mazurskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa warmińsko-mazurskiego.

województwo wielkopolskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa wielkopolskiego.

województwo zachodniopomorskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa zachodniopomorskiego.

Historyczny podział Polski

Zobacz też

Przypisy

  1. Podział administracyjny Polski 2019, eteryt.stat.gov.pl [dostęp 2019-01-06] (pol.).
  2. Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 30.06.2020), stat.gov.pl, 15 października 2020 [dostęp 2020-12-09].
  3. Bohdan Wyżnikiewicz: Mazowieckie ma silniejszą gospodarkę niż Słowacja i Bułgaria. Biznes.pl, 2012-06-13. [dostęp 2016-11-09].
  4. Zasadniczy, trójstopniowy podział terytorialny państwa. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, 2001-05-31. [dostęp 2012-07-15].
  5. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 stycznia 2001 w sprawie oceny nowego zasadniczego podziału terytorialnego państwa (M.P. z 2001 r. nr 2, poz. 24).
  6. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 maja 2001 w sprawie oceny funkcjonowania zasadniczego podziału terytorialnego państwa (M.P. z 2001 r. nr 16, poz. 249).

Linki zewnętrzne

Informacja

Artykuł Podział administracyjny Polski w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-06-13 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=9096