Norylsk
Норильск
Miasto zamknięte
Ilustracja
Ulica w mieście
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo  Rosja
Kraj  Krasnojarski
Data założenia 1935
Prawa miejskie 1953
Zarządzający Dimitrij Karasiew[1]
Powierzchnia 23,16[2] km²
Populacja (2020)
• liczba ludności
• gęstość

181 830[3]
7851,04 os./km²
Nr kierunkowy (+7) 3919
Kod pocztowy 663300–663341
Położenie na mapie Kraju Krasnojarskiego
Mapa konturowa Kraju Krasnojarskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Norylsk”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, w centrum znajduje się punkt z opisem „Norylsk”
Ziemia69°20′00″N 88°13′00″E/69,333333 88,216667
Strona internetowa
Portal Rosja

Norylsk (ros. Норильск, Norilsk) – miasto zamknięte w azjatyckiej części Rosji w Kraju Krasnojarskim, w Tajmyrskij Dołgano-Nienieckij rajonie. Norylsk jest jednym z najbardziej wysuniętych na północ miast na świecie.

W 2020 miasto liczyło 181 830 mieszkańców i podlega bezpośrednio władzy w Kraju Krasnojarskim. Zostało zbudowane w latach 30. XX wieku przez więźniów. W czasach ZSRR rejon wielu łagrów. Prawa miejskie uzyskało w 1953. Więźniowie oraz uwolnieni stanowili główną siłę roboczą do 1955 r.

Jest ośrodkiem hutnictwa i górnictwa metali nieżelaznych (niklu, kobaltu, platyny) oraz węgla kamiennego. Ma jedną uczelnię, jest siedzibą Instytutu Naukowo-Badawczego Rolnictwa Dalekiej Północy. Występuje tu przemysł spożywczy i budowlany. Miasto ma port lotniczy Ałykiele położony obok lokalnej zelektryfikowanej linii kolejowej łączącej go z portem Dudinką nad Jenisejem. Norylsk nie ma bezpośredniego połączenia drogowego z resztą Rosji, transport odbywa się drogą powietrzną i wodną (morską i rzeczną po Jeniseju).

Miasto jest siedzibą powstałej w 2014 eparchii norylskiej[4].

W mieście rozwinął się przemysł hutniczy, materiałów budowlanych oraz spożywczy[5].

Przyjazd do miasta wymaga zgody FSB (Federalnej Służby Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej)[6].

Historia

Region norylski jest nadzwyczaj obfity w bogactwa naturalne, szczególnie w rudy niklu, miedzi i platyny oraz w wysokowartościowy węgiel kamienny. W celu wykorzystania tych bogactw władze ZSRR postanowiły w roku 1935 założyć w Norylsku ośrodek przemysłowy zorganizowany jako obóz przymusowej pracy poprawczej. Kombinat niklu miał przetapiać rudy na miejscu i częściowo także poddawać je rafinacji.

W pierwszych dwóch dziesięcioleciach swego istnienia wszystkie budowle Norylska były wznoszone prawie wyłącznie przez więźniów. Także w kombinacie niklowym pracowali niemal wyłącznie więźniowie, którzy w okresie od 1935 do 1956 więzieni byli w tak zwanym Norylskim Obozie Poprawczym (skrót rosyjski: Norylłag). Liczba więźniów tego obozu wzrastała stale aż do śmierci Stalina w 1953 i osiągnęła we wczesnych latach pięćdziesiątych około 70 000 osób.

Między 1948 i 1954 rokiem istniał w Norylsku także „Obóz specjalny nr 2” („Obóz Górniczy” – „Gorłag”, „Gornyj łagier”), w którym umieszczono w szczególnie ciężkich warunkach więziennych około 20 000 (prawie wyłącznie politycznych) więźniów. Latem 1953, parę miesięcy po śmierci Stalina, wybuchło w obozie powstanie więźniów, które trwało wiele miesięcy.

W Norylsku znajduje się największy na świecie zakład wytopu metali ciężkich należący do spółki Nornikiel. Kompleks produkuje rocznie 500 tysięcy ton miedzi, tyle samo niklu, emitując 2 miliony ton dwutlenku siarki. Według raportu organizacji Blacksmith Institute[7] śnieg jest tam czarny, w powietrzu unosi się zapach siarki, a szacowana długość życia pracowników fabryki jest o 10 lat krótsza od średniej długości życia w Rosji. Raport zawierał też deklarację władz kombinatu o wysiłkach na rzecz poprawy sytuacji, m.in. przemieszczenia zakładów niklowych poza miasto i zredukowania corocznej emisji dwutlenku siarki do poziomu 400 tysięcy ton w 2015 r.

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. Глава города Норильска [dostęp 2021-04-15] (ros.).
  2. Город Норильск [dostęp 2021-04-15] (ros.).
  3. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года [dostęp 2021-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-08-22] (ros.).
  4. Oficjalna strona Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego – Eparchia norylska (ros.).
  5. Norylsk, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-08-02].
  6. Mróz, wieczna ciemność i czarny śnieg. Żeby wjechać do miasta, trzeba zgody FSB
  7. THE WORLD’S WORST POLLUTED PLACES. The Top Ten (of The Dirty Thirty), Blacksmith Institute, New York September 2007, dostępne w Internecie [dostęp 2010-02-20].

Informacja

Artykuł Norylsk w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-12-23 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=427736