Liga Mistrzów piłkarzy ręcznych

Liga Mistrzów EHF
	EHF Liga Mistrzów 2022/2023
Państwo	16 państw
Oficjalny skrót	ehfcl
Dyscyplina	Piłka ręczna
Organizator rozgrywek	EHF; (poprzez EHF Marketing GmbH)
Data założenia	1993
Założyciel	EHF
Poprzednia nazwa	Puchar Europy Mistrzów Krajowych; (1957–1993)
	Rozgrywki
Liczba drużyn	16 (faza grupowa)
	Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	Teka Santander
Obecny zwycięzca	SC Magdeburg
Najwięcej zwycięstw	FC Barcelona (11)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Liga Mistrzów piłkarzy ręcznych (ang. EHF Champions League) – międzynarodowe, klubowe rozgrywki piłki ręcznej, utworzone z inicjatywy Europejskiej Federacji Piłki Ręcznej (EHF) w 1993 i regularnie (co sezon) prowadzone przez tę organizację od edycji 1993/1994 w ramach europejskich pucharów, przeznaczone dla najlepszych męskich drużyn klubowych (zajmujących czołowe miejsca w europejskich ligach krajowych). Najważniejsze oraz najbardziej prestiżowe klubowe zmagania piłki ręcznej na „starym kontynencie”, które zastąpiły – rozgrywany od sezonu 1956/1957 do 1992/1993 – Puchar Europy Mistrzów Krajowych (PEMK).

Historia

Reorganizacja rozgrywek PEMK – która doprowadziła do utworzenia Ligi Mistrzów – stała się możliwa na początku lat 90. XX wieku, po założeniu EHF. Gruntowną reformę rozpoczęto w 1993 r. i od sezonu 1993/1994 impreza nosi nazwę Ligi Mistrzów. System rozgrywek oraz liczba uczestniczących w nich drużyn ulegała – na przestrzeni lat – kilku zmianom, jednak najważniejszą cechą pozostaje do dziś ich cykliczność. Wcześniej zdarzało się, że zmagania w ramach Pucharu Mistrzów były zawieszane na czas Mistrzostw Świata (w latach 1958, 1961 i 1964). PEMK nieobce były również zawirowania polityczne, bowiem w 1968 federacje odmówiły współzawodnictwa z powodu wydarzeń praskiej wiosny. W latach 1993–2003 w rozgrywkach o Ligę Mistrzów uczestniczyło 32 zespołów. Od sezonu 2003-2010 do rozgrywek przystępowało łącznie 40 drużyn, z których do fazy grupowej przystępowały 32 drużyny. Od sezonu 2009/2010 nastąpiła reorganizacja rozgrywek i w fazie grupowej uczestniczyły 24 drużyny. Od sezonu 2015/2016 nastąpiła kolejna reorganizacja rozgrywek i udział bierze maksymalnie 41 drużyn (29 z rankingu EHF oraz do 12 drużyn, którym przyznawane są dzikie karty), w fazie grupowej uczestniczyło 28 drużyn.

Od sezonu 2019/2020 nastąpiła kolejna reorganizacja rozgrywek w związku ze zmianą przydziału miejsc w poszczególnych rozgrywkach dla poszczególnych pozycji Rankingu EHF^[1]^[2]. Prawo wystawienia drużyny do gry w Lidze Mistrzów przysługiwało 27 krajom z czołówki rankingu oraz obrońcy tytułu. W przypadku rezygnacji mistrzów krajowych ze startów w Lidze Mistrzów na ich miejsce mogą zostać włączone drużyny, które otrzymały dzikie karty. EHF mogła również powiększać listę drużyn startujących w danej edycji Ligi Mistrzów wprowadzając formułę turniejów kwalifikacyjnych.

Od sezonu 2020/2021 nastąpi całkowita reorganizacja klubowych rozgrywek piłki ręcznej w Europie. W Lidze Mistrzów występować będzie 16 drużyn podzielonych na dwie grupy po 8 zespołów. Prawo gry uzyska pierwszych 9 drużyn z rankingu EHF, 10 drużyną będzie zwycięzca Ligi Europejskiej (zastępującej obecny Puchar EHF). Pozostałe 6 drużyn zostanie wskazanych przez EHF (odpowiednik obecnej "dzikiej karty")^[3].

Edycje

Edycja	Sezon	1. miejsce	2. miejsce	3. miejsce	4. miejsce
I.	1993/1994	Teka Santander	ABC Braga	SG Handball West Wien	USAM Nîmes Gard
II.	1994/1995	Elgorriaga Bidasoa	Badel 1862 Zagrzeb	THW Kiel	Teka Santander
III.	1995/1996	FC Barcelona	Elgorriaga Bidasoa	Pfadi Winterthur	THW Kiel
IV.	1996/1997	FC Barcelona	Badel 1862 Zagrzeb	Celje Pivovarna Laško	THW Kiel
V.	1997/1998	FC Barcelona	Badel 1862 Zagrzeb	TBV Lemgo	Celje Pivovarna Laško
VI.	1998/1999	FC Barcelona	Badel 1862 Zagrzeb	Celje Pivovarna Laško	Portland San Antonio
VII.	1999/2000	FC Barcelona	THW Kiel	Celje Pivovarna Laško	Badel 1862 Zagrzeb
VIII.	2000/2001	Portland San Antonio	FC Barcelona	Celje Pivovarna Laško	THW Kiel
IX.	2001/2002	SC Magdeburg	MKB Veszprém KC	KIF Kolding	Portland San Antonio
X.	2002/2003	Montpellier Handball	Portland San Antonio	Prule 67 Lublana	MKB Veszprém KC
XI.	2003/2004	Celje Pivovarna Laško	SG Flensburg-Handewitt	BM Ciudad Real	SC Magdeburg
XII.	2004/2005	FC Barcelona	BM Ciudad Real	Celje Pivovarna Laško	Montpellier Handball
XIII.	2005/2006	BM Ciudad Real	Portland San Antonio	SG Flensburg-Handewitt	MKB Veszprém KC
XIV.	2006/2007	THW Kiel	SG Flensburg-Handewitt	Portland San Antonio	BM Valladolid
XV.	2007/2008	BM Ciudad Real	THW Kiel	HSV Hamburg	FC Barcelona
XVI.	2008/2009	BM Ciudad Real	THW Kiel	HSV Hamburg	Rhein-Neckar Löwen
XVII.	2009/2010	THW Kiel	FC Barcelona	BM Ciudad Real	Czechowskije Miedwiedi
XVIII.	2010/2011	FC Barcelona	Renovalia Ciudad Real	HSV Hamburg	Rhein-Neckar Löwen
XIX.	2011/2012	THW Kiel	Atlético Madryt	AG Kopenhaga	Füchse Berlin
XX.	2012/2013	HSV Hamburg	FC Barcelona	Vive Targi Kielce	THW Kiel
XXI.	2013/2014	SG Flensburg-Handewitt	THW Kiel	FC Barcelona	MKB Veszprém KC
XXII.	2014/2015	FC Barcelona	MKB Veszprém KC	Vive Tauron Kielce	THW Kiel
XXIII.	2015/2016	Vive Tauron Kielce	MVM Veszprém KC	Paris SG Handball	THW Kiel
XXIV.	2016/2017	RK Wardar Skopje	Paris SG Handball	MVM Veszprém KC	FC Barcelona
XXV.	2017/2018	Montpellier Handball	HBC Nantes	Paris SG Handball	RK Wardar Skopje
XXVI.	2018/2019	RK Wardar Skopje	Telekom Veszprém	FC Barcelona	PGE Vive Kielce
XXVII.	2019/2020	THW Kiel	FC Barcelona	Paris SG Handball	Telekom Veszprém
XXVIII.	2020/2021	FC Barcelona	Aalborg Håndbold	Paris SG Handball	HBC Nantes
XXIX.	2021/2022	FC Barcelona	PGE Vive Kielce	THW Kiel	Telekom Veszprém
XXX.	2022/2023	SC Magdeburg	PGE Vive Kielce	FC Barcelona	Paris SG Handball

Osiągnięcia według klubów

Drużyna^[4]	Triumfator	Finalista	Lata wygranych finałów	Lata przegranych finałów
FC Barcelona	11	5	(1991, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2005, 2011, 2015, 2021, 2022)	(1990, 2001, 2010, 2013, 2020)
VfL Gummersbach	5	1	(1967, 1970, 1971, 1974, 1983)	(1972)
THW Kiel	4	4	(2007, 2010, 2012, 2020)	(2000, 2008, 2009, 2014)
SC Magdeburg	4	0	(1978, 1981, 2002, 2023)
HC Dukla Praga	3	2	(1957, 1963, 1984)	(1967, 1968)
BM Ciudad Real	3	2	(2006, 2008, 2009)	(2005, 2011)
SKA Mińsk	3	0	(1987, 1989, 1990)
RK Zagrzeb	2	4	(1992, 1993)	(1995, 1997, 1998, 1999)
CSA Steaua Bukareszt	2	2	(1968, 1977)	(1971, 1989)
Frisch Auf! Göppingen	2	1	(1960, 1962)	(1959)
RK Metaloplastika	2	1	(1985, 1986)	(1984)
TV Großwallstadt	2	0	(1979, 1980)
Montpellier Handball	2	0	(2003, 2018)
RK Wardar Skopje	2	0	(2017, 2019)
RK Bjelovar	1	2	(1972)	(1962, 1973)
Czechowskije Miedwiedi^[5]	1	2	(1988)	(1977, 1983)
SDC San Antonio	1	2	(2001)	(2003, 2006)
SG Flensburg-Handewitt	1	2	(2014)	(2004, 2007)
Vive Tauron Kielce	1	2	(2016)	(2022, 2023)
Dinamo Bukareszt	1	1	(1965)	(1963)
MAI Moskwa	1	1	(1973)	(1974)
RK Borac Banja Luka	1	1	(1976)	(1975)
Budapest Honvéd	1	1	(1982)	(1966)
Teka Cantabria	1	1	(1994)	(1992)
CD Bidasoa	1	1	(1995)	(1996)
Redbergslids IK	1	0	(1959)
SC Lipsk	1	0	(1966)
ASK Frankfurt nad Odrą	1	0	(1975)
Celje Pivovarna Laško	1	0	(2004)
HSV Hamburg	1	0	(2013)
MVM Veszprém KC	0	4		(2002, 2015, 2016, 2019)
Atlético Madryt	0	2		(1985, 2012)
Wybrzeże Gdańsk	0	2		(1986, 1987)
Aarhus Håndbold	0	1		(1960)
RK Medveščak Zagrzeb	0	1		(1965)
Dynamo Berlin	0	1		(1970)
Fredericia KFUM	0	1		(1976)
Śląsk Wrocław	0	1		(1978)
Empor Rostock	0	1		(1979)
Valur Reykjavík	0	1		(1980)
RD Slovan	0	1		(1981)
TSV St. Otmar St. Gallen	0	1		(1982)
TUSEM Essen	0	1		(1988)
RK Proleter Zrenjanin	0	1		(1991)
SG Wallau/Massenheim	0	1		(1993)
ABC Braga	0	1		(1994)
Paris SG Handball	0	1		(2017)
HBC Nantes	0	1		(2018)
Aalborg Håndbold	0	1		(2021)

Osiągnięcia według państw

Drużyna	Triumfator	Finalista	Liczba finałów
Hiszpania	17	13	30
Niemcy	17	10	27
ZSRR^[6]	5	3	8
Jugosławia^[7]	4	7	11
NRD	4	2	6
Rumunia	3	3	6
Czechosłowacja^[8]	3	2	5
Chorwacja	2	4	6
Francja	2	2	4
Macedonia Północna	2	0	2
Węgry	1	5	6
Polska	1	5	6
Szwecja	1	1	2
Słowenia	1	0	1
Dania	0	3	3
Islandia	0	1	1
Szwajcaria	0	1	1
Portugalia	0	1	1

Polskie kluby w finale PEMK/Ligi Mistrzów

Polskie drużyny sześciokrotnie występowały w finale rozgrywek, odnosząc jedno końcowe zwycięstwo:

1978 – Śląsk Wrocław przegrał z niemieckim SC Magdeburg 22:28
1986 – Wybrzeże Gdańsk przegrało w dwumeczu z jugosłowiańską Metaloplasticą Šabac 29:24 i 23:30 (52:54 w dwumeczu)
1987 – Wybrzeże Gdańsk przegrało w dwumeczu z radzieckim SKA Mińsk 24:32 i 25:30 (49:62 w dwumeczu)
2016 – Vive Tauron Kielce zdobyło tytuł pokonując węgierski MVM Veszprém KC po rzutach karnych 4:3, po dogrywce był remis 35:35. Tym samym Vive zostało pierwszym polskim zdobywcą Ligi Mistrzów piłkarzy ręcznych
2022 – PGE Vive Kielce przegrało z hiszpańską FC Barcelona po rzutach karnych 3:5, po dogrywce był remis 32:32
2023 – PGE Vive Kielce przegrało z niemieckim SC Magdeburg po dogrywce 30:29

Przypisy

↑ EHF decision: Only one guaranteed place in Champions League for Bundesliga and other federations, handball-world.news, 16 marca 2018 [dostęp 2019-05-07] .
↑ Vienna hosts EHF Executive Committee, eurohandball.com, 16 marca 2018 [dostęp 2019-05-07] .
↑ Club season 2020/21 decisions released, eurohandball.com, 28 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-30] .
↑ Od sezonu 1956/1957 zespoły występują pod aktualną (ostatnią) nazwą.
↑ Również jako CSKA Moskwa, którego są pełnoprawnym sukcesorem
↑ 3 razy wygrywały kluby z dzisiejszej Białorusi, 2 razy wygrywały i 3 razy zdobywały wicemistrzostwo kluby z dzisiejszej Rosji.
↑ 2 razy wygrywały i 2 razy zdobywały wicemistrzostwo kluby z dzisiejszej Serbii, 1 raz wygrywały i 3 razy zdobywały wicemistrzostwo kluby z dzisiejszej Chorwacji, 1 raz wygrywały i 1 raz zdobywały wicemistrzostwo kluby z dzisiejszej Bośni i Hercegowiny.
↑ Do rozpadu Czechosłowacji w 1993 r. 3 razy wygrywała i 2 razy zdobywała wicemistrzostwo HC Dukla Praga.

Linki zewnętrzne

[1] EHF decision: Only one guaranteed place in Champions League for Bundesliga and other federations, handball-world.news, 16 marca 2018 [dostęp 2019-05-07] .

[2] Vienna hosts EHF Executive Committee, eurohandball.com, 16 marca 2018 [dostęp 2019-05-07] .

[3] Club season 2020/21 decisions released, eurohandball.com, 28 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-30] .

[4] Od sezonu 1956/1957 zespoły występują pod aktualną (ostatnią) nazwą.

[5] Również jako CSKA Moskwa, którego są pełnoprawnym sukcesorem

[6] 3 razy wygrywały kluby z dzisiejszej Białorusi, 2 razy wygrywały i 3 razy zdobywały wicemistrzostwo kluby z dzisiejszej Rosji.

[7] 2 razy wygrywały i 2 razy zdobywały wicemistrzostwo kluby z dzisiejszej Serbii, 1 raz wygrywały i 3 razy zdobywały wicemistrzostwo kluby z dzisiejszej Chorwacji, 1 raz wygrywały i 1 raz zdobywały wicemistrzostwo kluby z dzisiejszej Bośni i Hercegowiny.

[8] Do rozpadu Czechosłowacji w 1993 r. 3 razy wygrywała i 2 razy zdobywała wicemistrzostwo HC Dukla Praga.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]