Liga Europy UEFA

Liga Europy UEFA
UEFA Europa League
Ilustracja
(2023/24)
Oficjalny skrót

ang. UEL, pol. LE

Dyscyplina

piłka nożna

Organizator rozgrywek

UEFA

Data założenia

1971 / 2009

Poprzednia nazwa

Puchar UEFA

Partner TV

Viaplay

Sponsor tytularny

FedEx
Heineken
Kia
Hankook
Enterprise Rent-A-Car

Rozgrywki
Liczba drużyn

194

Puchary

Superpuchar Europy UEFA

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Anglia Tottenham Hotspur (1972)

Obecny zwycięzca

Hiszpania Sevilla FC (2023)

Najwięcej zwycięstw

Hiszpania Sevilla FC (7 razy)

Strona internetowa

Liga Europy UEFA (ang. UEFA Europa League, wym. /juːˈeɪ̯fə jʊˈɹoʊ̯pə ˈliːg/) – międzynarodowy klubowy turniej piłki nożnej, organizowany przez Unię Europejskich Federacji Piłkarskich, w którym biorą udział zespoły zajmujące czołowe lokaty w narodowych rozgrywkach najwyższego szczebla, z wyłączeniem drużyn biorących udział w Lidze Mistrzów. Utworzony został w 2009 roku jako kontynuacja Pucharu UEFA (ang. UEFA Cup, /juːˈeɪ̯fə ˈkʌp/; 1971–2009). Obecny sezon rozgrywek to sezon 2023/2024.

Historia turnieju

 Osobny artykuł: Puchar Miast Targowych.

O Puchar UEFA rywalizowano po raz pierwszy w sezonie 1971/1972. Powszechnie uważa się, że jest on kontynuacją Pucharu Miast Targowych. UEFA nie uznaje jednak tego drugiego za swój oficjalny turniej[1].

Obowiązująca początkowo reguła „jedno miasto, jeden klub”, pochodząca jeszcze z Pucharu Miast Targowych, została zniesiona w sezonie 1975/1976, kiedy w rozgrywkach wzięły udział dwie drużyny z LiverpooluLiverpool F.C. i Everton F.C. Po reformach rozgrywek pucharowych w połowie lat 90 XX w. w Pucharze UEFA występowali także mistrzowie nisko notowanych federacji europejskich oraz dołączane są drużyny wyeliminowane z eliminacji i rozgrywek grupowych Ligi Mistrzów, a po likwidacji Pucharu Zdobywców Pucharów także zwycięzcy krajowych rozgrywek pucharowych (w Polsce – Puchar Polski).

W sezonie 2009/2010 puchar został przekształcony w Ligę Europy UEFA[2][3].

System turnieju

Puchar UEFA 1971–2004

Od pierwszego sezonu Pucharu UEFA kolejne rundy były rozgrywane systemem play-off w dwumeczach. W sezonie 1997/1998 po raz pierwszy dwumecz finałowy zastąpiono pojedynczym spotkaniem. Od sezonu 1994/1995 rozgrywano rundę kwalifikacyjną. W sezonie 1996/1997 po raz pierwszy w rozgrywkach brały udział drużyny, które odpadły w rundzie kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA tego samego roku, od sezonu 1999/2000 do turniejów o Puchar UEFA dołączały zespoły zajmujące 3. miejsce w rundzie grupowej Ligi Mistrzów w tym samym sezonie.

Puchar UEFA 2004–2009

Od sezonu 2004/2005 rozgrywki o Puchar UEFA przeprowadzane były systemem pucharowo-grupowym. Eliminacje oraz pierwszą, trzecią i każdą kolejną rundę rozgrywano w dwumeczach, których zwycięzcy awansowali dalej. Drugą rundą były rozgrywki grupowe, w których brało udział 40 zespołów podzielonych na 8 pięciozespołowych grup. Każda drużyna grała po jednym meczu z przeciwnymi drużynami – w sumie 2 mecze u siebie i 2 na wyjeździe. Do następnej rundy awansowały 32 zespoły:

  • 24 zespoły z drugiej rundy – po 3 z każdej grupy,
  • 8 zespołów, które zajęły 3 miejsca w grupach pierwszej rundy Ligi Mistrzów.

Rywalizowały one w dwumeczach (przegrywający odpada) – po każdej z nich pozostawało: 16, 8, 4 i 2 drużyny, które rozgrywają mecz finałowy na stadionie wybranym przed rozpoczęciem sezonu przez UEFA.

Liga Europy UEFA

W 2008 r. zostały ustalone zasady przeprowadzania rozgrywek Ligi Europy UEFA, które obowiązują od sezonu 2009/2010. Turniej składa się z fazy kwalifikacyjnej, grupowej i pucharowej.

Faza kwalifikacyjna

Kwalifikacje do Ligi Europa UEFA podzielone są na cztery rundy. Drużyny w nich startujące rozgrywają spotkania w parach, na zasadach dwumeczu. Ogółem w fazie kwalifikacyjnej mogą wziąć udział 174 drużyny.

W pierwszej rundzie bierze udział 50 drużyn:

  • 2 zdobywców pucharów z Andory i San Marino
  • 16 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 35–51 w rankingu UEFA[4],
  • 29 trzecich drużyn z krajów zajmujących miejsca 22–51 w rankingu UEFA[4],
  • 3 drużyny, które zwyciężyły rankingi fair-play w 3 pierwszych krajach rankingu fair-play UEFA.

W drugiej rundzie bierze udział 80 drużyn:

  • 25 zwycięzców dwumeczów pierwszej rundy,
  • 24 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 28–51 w rankingu UEFA,
  • 16 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 19–34 w rankingu UEFA,
  • 6 trzecich drużyn z krajów zajmujących miejsca 16–21 w rankingu UEFA,
  • 6 czwartych drużyn z krajów zajmujących miejsca 10–15 w rankingu UEFA,
  • 3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA.

W trzeciej rundzie bierze udział 70 drużyn:

  • 40 zwycięzców dwumeczów drugiej rundy,
  • 12 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 16–27 w rankingu UEFA,
  • 3 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 16–18 w rankingu UEFA,
  • 6 trzecich drużyn krajów zajmujących miejsca 10–15 w rankingu UEFA,
  • 3 czwarte drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA,
  • 3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 4–6 w rankingu UEFA,
  • 3 szóste drużyny krajów zajmujących miejsca 1–3 w rankingu UEFA.

W rundzie play-off (czwartej rundzie) biorą udział 74 drużyny:

  • 35 zwycięzców dwumeczów trzeciej rundy,
  • 15 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 1–15 w rankingu UEFA,
  • 3 trzecie drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA,
  • 3 czwarte drużyny krajów zajmujących miejsca 4–6 w rankingu UEFA,
  • 3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 1–3 w rankingu UEFA,
  • 15 drużyn, które odpadły w trzeciej rundzie kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA.

Faza grupowa

W rundzie grupowej bierze udział 48 drużyn:

  • 37 zwycięzców dwumeczów rundy play-off,
  • 10 drużyn, które odpadły w rundzie play-off kwalifikacji Ligi Mistrzów UEFA,
  • 1 drużyna, zwycięzca Ligi Konferencji Europy UEFA

Są one dzielone na 12 grup po 4 drużyny, w których wszystkie zespoły rozgrywają między sobą po dwa mecze.

  • od sezonu 2012/2013 decyzja Komitetu Centralnego UEFA zdobywcy krajowych pucharów 6 najsilniejszych federacji (o ile nie zapewnili sobie udziału w Lidze Mistrzów UEFA) kwalifikują się do fazy grupowej bez eliminacji. (Decyzja Komitetu Centralnego podczas posiedzenia w Mińsku, 5 października 2010).

Faza pucharowa

W pierwszej rundzie pucharowej biorą udział 32 drużyny:

  • 24 zdobywców dwóch pierwszych miejsc w każdej z grup fazy grupowej Ligi Europa UEFA,
  • 8 zdobywców trzecich miejsc w każdej z grup fazy grupowej Ligi Mistrzów UEFA.

Są one dzielone na 16 par, w których drużyny rozgrywają między sobą dwumecze. Zwycięzcy awansują do kolejnej rundy i konsekwentnie – przez ćwierćfinały i półfinały – do finału, rozgrywanego na wybranym przez UEFA stadionie.

Nagrody pieniężne

Za [5]

Podobnie jak w Lidze Mistrzów UEFA, nagrody pieniężne otrzymane przez kluby są podzielone na stałe płatności oparte na uczestnictwie i wynikach oraz kwoty zmienne, które zależą od wartości ich rynku telewizyjnego.

W sezonie 2021–22 udział w fazie grupowej w Lidze Europy zapewnił wygraną podstawową w wysokości 3 630 000 euro. Zwycięstwo w grupie to 630 000 euro, a remis 210 000 euro. Ponadto każdy zwycięzca grupy zarabia 1 100 000 EUR, a każdy zdobywca drugiego miejsca 550 000 EUR. Dotarcie do fazy pucharowej pociąga za sobą dodatkowe premie: 500 000 € za rundę 32, 1 200 000 € za rundę 16, 1 800 000 € za ćwierćfinały i 2 800 000 € za półfinały. Przegrani finaliści otrzymują 4 600 000 euro, a mistrzowie 8 600 000 euro.

  • Zakwalifikowany do fazy grupowej: 3 630 000 €
  • Wygrany mecz w fazie grupowej: 630 000 €
  • Mecz zremisowany w fazie grupowej: 210 000 €
  • 1. miejsce w fazie grupowej: 1 100 000 €
  • 2. miejsce w fazie grupowej: 550 000 €
  • Play-offy rundy pucharowej: 500 000 €
  • 1/8 finału: 1 200 000 €
  • Ćwierćfinał: 1 800 000 €
  • Półfinał: 2 800 000 €
  • Drugie miejsce: 4 600 000 €
  • Mistrz: 8 600 000 €

Mecze finałowe

Sezon Zwycięzca Pokonany Wynik Stadion
1971/1972 Anglia Tottenham Hotspur Anglia Wolverhampton Wanderers 2-1 (0-0); 1-1 (1-1)
1972/1973 Anglia Liverpool F.C. Niemcy Borussia Mönchengladbach 0-0[a], 3-0 (2-0); 0-2 (0-2)
1973/1974 Holandia Feyenoord Rotterdam Anglia Tottenham Hotspur 2-2 (1-1); 2-0 (1-0)
1974/1975 Niemcy Borussia Mönchengladbach Holandia Twente Enschede 0-0 (0-0); 5-1 (2-0)
1975/1976 Anglia Liverpool F.C. Belgia Club Brugge 3-2 (0-2); 1-1 (1-1)
1976/1977 Włochy Juventus Turyn Hiszpania Athletic Bilbao 1-0 (1-0); 1-2 (1-1) wyj.
1977/1978 Holandia PSV Eindhoven Francja SC Bastia 0-0(0-0); 3-0 (1-0)
1978/1979 Niemcy Borussia Mönchengladbach Crvena zvezda Belgrad 1-1 (0-1); 1-0 (1-0)
1979/1980 Niemcy Eintracht Frankfurt Niemcy Borussia Mönchengladbach 3-2 (1-1); 1-0 (0-0) wyj.
1980/1981 Anglia Ipswich Town F.C. Holandia AZ Alkmaar 3-0 (1-0); 2-4 (2-3)
1981/1982 Szwecja IFK Göteborg Niemcy Hamburger SV 1-0 (0-0); 3-0 (1-0)
1982/1983 Belgia RSC Anderlecht Portugalia Benfica Lizbona 1-0 (1-0); 1-1 (1-1)
1983/1984 Anglia Tottenham Hotspur Belgia RSC Anderlecht 1-1 (0-0); 1-1, k. 4-3 (1-1, 1-1, 0-0)
1984/1985 Hiszpania Real Madryt Węgry Videoton Székesfehérvár 3-0 (1-0); 0-1 (0-0)
1985/1986 Hiszpania Real Madryt Niemcy 1. FC Köln 5-1 (2-1); 0-2 (0-1)
1986/1987 Szwecja IFK Göteborg Szkocja Dundee United 1-0 (1-0); 1-1 (1-0)
1987/1988 Niemcy Bayer 04 Leverkusen Hiszpania Espanyol Barcelona 3-0 (0-1); 3-0, k. 3-2 (0-0, 3-0, 3-0)
1988/1989 Włochy SSC Napoli Niemcy VfB Stuttgart 2-1 (0-1); 3-3 (2-1)
1989/1990 Włochy Juventus Turyn Włochy ACF Fiorentina 3-1 (1-1); 0-0 (0-0)
1990/1991 Włochy Inter Mediolan Włochy AS Roma 2-0 (0-0); 0-1 (0-0)
1991/1992 Holandia Ajax Amsterdam Włochy Torino FC 2-2 (1-0); 0-0 (0-0) wyj.
1992/1993 Włochy Juventus Turyn Niemcy Borussia Dortmund 3-1 (2-1); 3-0 (2-0)
1993/1994 Włochy Inter Mediolan Austria Austria Casino Salzburg 1-0 (1-0); 1-0 (0-0)
1994/1995 Włochy AC Parma Włochy Juventus Turyn 1-0 (1-0); 1-1 (1-0)
1995/1996 Niemcy Bayern Monachium Francja Girondins Bordeaux 2-0 (1-0); 3-1 (0-0)
1996/1997 Niemcy Schalke 04 Gelsenkirchen Włochy Inter Mediolan 1-0 (0-0); 0-1, k. 4-1 (0-0, 0-1, 0-1)
1997/1998 Włochy Inter Mediolan Włochy Lazio Rzym 3-0 (1-0)[b] Francja Parc des Princes w Paryżu
1998/1999 Włochy AC Parma Francja Olympique Marsylia 3-0 (2-0) Rosja Stadion Łużniki w Moskwie
1999/2000 Turcja Galatasaray SK Anglia Arsenal F.C. 0-0, k. 4-1 (0-0, 0-0, 0-0) Dania Parken w Kopenhadze
2000/2001 Anglia Liverpool F.C. Hiszpania Deportivo Alavés 5-4 zg (3-1, 4-4, 4-4) Niemcy Westfalenstadion w Dortmundzie
2001/2002 Holandia Feyenoord Rotterdam Niemcy Borussia Dortmund 3-2 (2-0) Holandia Feijenoord Stadion w Rotterdamie
2002/2003 Portugalia FC Porto Szkocja Celtic F.C. 3-2 SG (1-0, 2-2, 2-2) Hiszpania Estadio La Cartuja w Sewilli
2003/2004 Hiszpania Valencia CF Francja Olympique Marsylia 2-0 (1-0) Szwecja Ullevi w Göteborgu
2004/2005 Rosja CSKA Moskwa Portugalia Sporting CP 3-1 (0-1) Portugalia Estádio José Alvalade w Lizbonie
2005/2006 Hiszpania Sevilla FC Anglia Middlesbrough F.C. 4-0 (1-0) Holandia Philips Stadion w Eindhoven
2006/2007 Hiszpania Sevilla FC Hiszpania Espanyol Barcelona 2-2, k. 3-1 (1-1, 1-1, 2-1) Szkocja Hampden Park w Glasgow
2007/2008 Rosja Zenit Petersburg Szkocja Rangers F.C. 2-0 (0-0) Anglia City of Manchester Stadium w Manchesterze
2008/2009 Ukraina Szachtar Donieck Niemcy Werder Brema 2-1 dogr. (1-1, 1-1, 2-1) Turcja Şükrü Saracoğlu Stadyumu w Stambule
2009/2010 Hiszpania Atlético Madryt Anglia Fulham F.C. 2:1 (1:1, 1:1, 1:1), po dogrywce Niemcy Volksparkstadion w Hamburgu
2010/2011 Portugalia FC Porto Portugalia SC Braga 1:0 (1:0) Irlandia Aviva Stadium w Dublinie
2011/2012 Hiszpania Atlético Madryt Hiszpania Athletic Bilbao 3:0 (2:0) Rumunia Arena Narodowa w Bukareszcie
2012/2013 Anglia Chelsea F.C. Portugalia Benfica Lizbona 2:1 (0:0) Holandia Amsterdam ArenA w Amsterdamie
2013/2014 Hiszpania Sevilla FC Portugalia Benfica Lizbona 0:0 (0:0, 0:0, 0:0), po dogrywce, karne 4:2 Włochy Juventus Stadium w Turynie
2014/2015 Hiszpania Sevilla FC Ukraina Dnipro Dniepropetrowsk 3:2 (2:2) Polska Stadion Narodowy w Warszawie
2015/2016 Hiszpania Sevilla FC Anglia Liverpool F.C. 3:1 (0:1) Szwajcaria St. Jakob-Park w Bazylei
2016/2017 Anglia Manchester United Holandia Ajax Amsterdam 2:0 (1:0) Szwecja Friends Arena w Solnie
2017/2018 Hiszpania Atlético Madryt Francja Olympique Marsylia 3:0 (1:0) Francja Parc OL w Décines-Charpieu
2018/2019 Anglia Chelsea F.C. Anglia Arsenal F.C. 4:1 (0:0) Azerbejdżan Stadion Olimpijski w Baku
2019/2020 Hiszpania Sevilla FC Włochy Inter Mediolan 3:2 (2:2) Niemcy RheinEnergieStadion w Kolonii
2020/2021 Hiszpania Villarreal CF Anglia Manchester United 1:1 (1:0, 1:1, 1:1), po dogrywce, karne 11:10 Polska Polsat Plus Arena w Gdańsku
2021/2022 Niemcy Eintracht Frankfurt Szkocja Rangers F.C. 1:1 (0:0, 1:1, 1:1), po dogrywce, karne 5:4 Hiszpania Estadio Ramón Sánchez Pizjuán w Sewilli
2022/2023 Hiszpania Sevilla FC Włochy AS Roma 1:1 (0:1, 1:1, 1:1), po dogrywce, karne 4:1 Węgry Puskás Aréna w Budapeszcie
2023/2024 Irlandia Aviva Stadium w Dublinie
2024/2025 Hiszpania San Mamés w Bilbao

Osiągnięcia według klubów

Drużyna Zwycięzca Finalista Zwycięzca (lata) Finalista (lata)
Hiszpania Sevilla FC 7 0 2006, 2007, 2014, 2015, 2016, 2020, 2023
Włochy Inter Mediolan 3 2 1991, 1994, 1998 1997, 2020
Anglia Liverpool F.C. 3 1 1973, 1976, 2001 2016
Włochy Juventus Turyn 3 1 1977, 1990, 1993 1995
Hiszpania Atlético Madryt 3 0 2010, 2012, 2018
Niemcy Borussia Mönchengladbach 2 2 1975, 1979 1973, 1980
Anglia Tottenham Hotspur 2 1 1972, 1984 1974
Holandia Feyenoord Rotterdam 2 0 1974, 2002
Niemcy Eintracht Frankfurt 2 0 1980, 2022
Szwecja IFK Göteborg 2 0 1982, 1987
Hiszpania Real Madryt 2 0 1985, 1986
Włochy AC Parma 2 0 1995, 1999
Portugalia FC Porto 2 0 2003, 2011
Anglia Chelsea F.C. 2 0 2013, 2019
Belgia RSC Anderlecht 1 1 1983 1984
Holandia Ajax Amsterdam 1 1 1992 2017
Anglia Manchester United 1 1 2017 2021
Holandia PSV Eindhoven 1 0 1978
Anglia Ipswich Town 1 0 1981
Niemcy Bayer 04 Leverkusen 1 0 1988
Włochy SSC Napoli 1 0 1989
Niemcy Bayern Monachium 1 0 1996
Niemcy Schalke 04 Gelsenkirchen 1 0 1997
Turcja Galatasaray SK 1 0 2000
Hiszpania Valencia CF 1 0 2004
Rosja CSKA Moskwa 1 0 2005
Rosja Zenit Petersburg 1 0 2008
Ukraina Szachtar Donieck 1 0 2009
Hiszpania Villarreal CF 1 0 2021
Portugalia Benfica Lizbona 0 3
1983, 2013, 2014
Francja Olympique Marsylia 0 3
1999, 2004, 2018
Hiszpania Athletic Bilbao 0 2
1977, 2012
Hiszpania Espanyol Barcelona 0 2
1988, 2007
Niemcy Borussia Dortmund 0 2
1993, 2002
Anglia Arsenal F.C. 0 2
2000, 2019
Szkocja Rangers F.C. 0 2
2008, 2022
Włochy AS Roma 0 2
1991, 2023
Anglia Wolverhampton Wanderers 0 1
1972
Holandia Twente Enschede 0 1
1975
Belgia Club Brugge 0 1
1976
Francja SC Bastia 0 1
1978
Crvena zvezda Belgrad 0 1
1979
Holandia AZ Alkmaar 0 1
1981
Niemcy Hamburger SV 0 1
1982
Węgry Videoton Székesfehérvár 0 1
1985
Niemcy 1. FC Köln 0 1
1986
Szkocja Dundee United 0 1
1987
Niemcy VfB Stuttgart 0 1
1989
Włochy ACF Fiorentina 0 1
1990
Włochy Torino FC 0 1
1992
Austria Red Bull Salzburg 0 1
1994
Francja Girondins Bordeaux 0 1
1996
Włochy Lazio Rzym 0 1
1998
Hiszpania Deportivo Alavés 0 1
2001
Szkocja Celtic 0 1
2003
Portugalia Sporting CP 0 1
2005
Anglia Middlesbrough F.C. 0 1
2006
Niemcy Werder Brema 0 1
2009
Anglia Fulham F.C. 0 1
2010
Portugalia SC Braga 0 1
2011
Ukraina Dnipro Dniepropetrowsk 0 1
2015

Osiągnięcia według państw

Lp. Kraj Zwycięzca Finalista
1.  Hiszpania 14 5
2.  Anglia 9 8
 Włochy 9 8
4.  Niemcy 7 9
5.  Holandia 4 3
6.  Portugalia 2 5
7.  Rosja 2 0
 Szwecja 2 0
9.  Belgia 1 2
10.  Ukraina 1 1
11.  Turcja 1 0
12.  Francja 0 5
13.  Szkocja 0 4
14.  Austria 0 1
 Jugosławia 0 1
 Węgry 0 1

Prawa telewizyjne w Polsce

Prawa telewizyjne do Ligi Europy w Polsce posiada jedynie platforma Viaplay[6]. W przypadku awansu polskich drużyn do rozgrywek, serwis udziela sublicencji TVP[7].

Zobacz też

Uwagi

  1. Pierwszy mecz finałowy został przerwany po 27 minutach i powtórzony następnego dnia.
  2. Od 1998 roku rozgrywano jeden mecz finałowy.

Przypisy

  1. UEFA Cup: All-time finals. UEFA, 2005-06-30. [dostęp 2009-05-24].
  2. Liga Europy UEFA zastąpi Puchar UEFA!. UEFA, 2008-09-26. [dostęp 2009-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-22)].
  3. UEFA: UEFA Cup to become UEFA Europa League. 2008-08-26. [dostęp 2010-05-25]. (ang.).
  4. a b Z wyjątkiem Andory, Liechtensteinu i San Marino.
  5. https://www.thesun.co.uk/sport/19815154/europa-league-prize-money/
  6. Liga Konferencji Europy mecze na żywo, transmisje online TV, live stream • Gdzie oglądać?, Mecze na żywo online, meczyki, sport live • Transmisje Online i TV | Mecz-live.pl [dostęp 2024-01-19] (pol.).
  7. Liga Europy mecze na żywo i transmisje online za darmo • Gdzie oglądać?, Piłkarski Świat.com [dostęp 2022-02-14] (pol.).

Bibliografia

  • Encyklopedia piłkarska FUJI, Katowice 1996-2003 (tom 18 Puchar UEFA; tom 23 Europejskie finały; tomy 26, 27, 29, 30 – Roczniki piłkarskie)

Linki zewnętrzne

Informacja

Artykuł Liga Europy UEFA w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2024-03-14 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=133391