Kuźnica (województwo podlaskie)

  1. Strona główna
  2. Polska Wikipedia
  3. Kuźnica (województwo podlaskie)
Artykuł 53°30′35″N 23°38′42″E
- błąd 38 m
WD 53°30'0.0"N, 23°37'59.9"E
- błąd 14 m
Odległość 1403 m
Kuźnica
— wieś —
Ilustracja
Stacja kolejowa Kuźnica Białostocka
Państwo  Polska
Województwo  podlaskie
Powiat sokólski
Gmina Kuźnica
Liczba ludności (2019) 1717[1]
Strefa numeracyjna 85
Kod pocztowy 16-123[2]
Tablice rejestracyjne BSK
SIMC 0033293[3]
Położenie na mapie gminy Kuźnica
Mapa konturowa gminy Kuźnica, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kuźnica”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Kuźnica”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kuźnica”
Położenie na mapie powiatu sokólskiego
Mapa konturowa powiatu sokólskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kuźnica”
Ziemia53°30′35″N 23°38′42″E/53,509722 23,645000
Multimedia w Wikimedia Commons

Kuźnica, dawniej Kuźnica Białostocka – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Kuźnica[3][4]. Leży przy drodze krajowej nr 19 oraz liniach kolejowych nr 6 i nr 57 . We wsi znajduje się kolejowe i drogowe przejście graniczne z Białorusią. Kuźnica uzyskała lokację miejską w 1536 roku, została zdegradowana w 1930 roku[5]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego. Jest siedzibą urzędu gminy Kuźnica. Dojazd pociągiem Przewozów Regionalnych jest możliwy z: Białegostoku, Sokółki, Małkini, Ełku i Grodna. W miejscowości działało Państwowe Gospodarstwo Rolne Kuźnica Białostocka[6]. Kuźnica położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie grodzieńskim województwa trockiego[7].

Historia

Początkiem wsi była rudnia – zakład wytopu żelaza z rud darniowych – założona nad rzeczką Łosośną[8][9] około 1504. Niebawem powstał książęcy dwór. Na polecenie królowej Bony w 1536 Jerzy Zielepucha założył miasto Kuźnica, które w 1546 otrzymało miejskie prawo magdeburskie. W 1545 Zygmunt August ufundował kościół katolicki. W 1679 miasto miało rynek i cztery ulice. Istniała tu bażantarnia królewska.

Po rozbiorach Kuźnica początkowo znajdowała się w zaborze pruskim, a potem w granicach cesarstwa rosyjskiego. Pomimo korzystnego położenia nad spławną rzeką i (od 1862) przy linii kolejowej Warszawa-Petersburg, miasteczko nie rozwinęło się w większy ośrodek.

Podczas wojny polsko-bolszewickiej 1919–1921 pod miastem toczyły się zacięte boje. W toku walk, przy małych stratach polskich, niemal całkowicie zniszczono broniącą tego odcinka 18. Brygadę Strzelców. Zniszczenia wojenne spowodowały w 1921 odebranie miejscowości praw miejskich. W Kuźnicy stacjonowała strażnica WOP.

Kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej

2 września 2021 Kuźnica została wraz z innymi miejscowościami znajdującymi się przy granicy Polski z Białorusią objęta stanem wyjątkowym[10], który został wprowadzony przez polski rząd ze względu na rozwijający się w ramach prowadzonej przez Białoruś wojny hybrydowej kryzys migracyjny, spowodowany zorganizowanym przerzutem imigrantów z krajów Bliskiego Wschodu oraz Afryki przez Białoruś na granicę z Unią Europejską.

8 listopada służby białoruskie skierowały na granicę polsko-białoruską, koło przejścia granicznego w Kuźnicy największą wówczas od momentu początku kryzysu grupę migrantów[11]. Została ona przez białoruskie służby skierowana do lasu, gdzie migranci założyli obozowisko. W związku z zaistniałą sytuacją rząd zwołał sztab kryzysowy. Doszło do zniszczenia zabezpieczeń wzniesionych na granicy i ataków na funkcjonariuszy Straży Granicznej, Policji oraz żołnierzy. Wobec osób forsujących zasieki został użyty gaz łzawiący. Migranci byli wyposażeni w narzędzia mające ułatwić im zniszczenie zasieków na granicy polsko-białoruskiej. W trakcie zajść na granicy, w rejonie Kuźnicy było 12 000 żołnierzy, 8000 funkcjonariuszy Straży Granicznej, 1000 policjantów. Na granicę skierowano także kontterrorystów. Rzecznik ministra-koordynatora służb specjalnych Stanisław Żaryn podał, iż szacowana liczba migrantów sprowadzonych w rejon granicy wynosi około 4000 osób. Z powodu poważnej sytuacji, ruch na przejściu granicznym w Kuźnicy został zawieszony do odwołania[12].

Współczesność

W Kuźnicy, przy ul. Sidrzańskiej, znajduje się parafialna cerkiew prawosławna Podwyższenia Krzyża Pańskiego. We wsi znajduje się cmentarz prawosławny założony w XIX wieku[13].

Obecnie wieś nie ma kresowego charakteru – zniknął rynek, a Kuźnica jest zwykłą ulicówką. 31 grudnia 2013 najmniej osób mieszkało przy ul. Jagiellońskiej, natomiast najwięcej przy ul. Nowodzielskiej

Co roku w miejscowości odbywa się festiwal poezji śpiewanej „Kuźnia”.

Zabytki

  • kościół parafialny pod wezwaniem Opatrzności Bożej, pl. Tysiąclecia 15, 1863–1864, nr rej.:A-124 z 2.11.1993
  • cmentarz przykościelny, dawniej grzebalny, XVI-XIX, nr rej.:A-124 z 2.11.1993
  • cmentarz żydowski, XVIII, nr rej.:846 z 28.09.1998[14].

Pomniki

  • Memoriał „Golgota Wschodu” na wzgórzu Szubienica[15].

Przypisy

  1. ↑ Raport o stanie gminy za rok 2019. Stan ludności 31.12.2019 str.9 [dostęp 2021-10-26]
  2. ↑ Poczta Polska. Wyszukiwarka kodów pocztowych
  3. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 44–45.
  6. ↑ Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 9 lipca 1990 r. w sprawie celów, zasad i trybu udzielania oraz wysokości stawek dotacji dla rolnictwa w 1990..., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-11-24] (pol.).
  7. ↑ Национальный атлас Беларуси, Mińsk 2002, s. 266–267.
  8. ↑ Agata Lewandowski, Łosośna – dolina nieznana…, „Znad Wilii”, nr 3 (79) z 2019 r., s. 58–64, http://www.znadwiliiwilno.lt/wp-content/uploads/2019/10/Znad-Wilii-3-79m-1.pdf, 2019.
  9. ↑ NUKAT | Prosto do informacji – katalog zbiorów polskich bibliotek naukowych, 193.0.118.54, 2019 [dostęp 2020-03-13] (ang.).
  10. ↑ Stan wyjątkowy w 183 miejscowościach. Lista, TVN24 [dostęp 2021-11-10] (pol.).
  11. ↑ Tomasz Molga, Kuźnica. Oczekiwanie na szturm na granicę. "Jest tylu mundurowych, że raczej sobie poradzą", wiadomosci.wp.pl, 8 listopada 2021 [dostęp 2021-11-10] (pol.).
  12. ↑ Kryzys na granicy z Białorusią. Ruch na przejściu w Kuźnicy zawieszony do odwołania, TVN24 Biznes [dostęp 2021-11-10] (pol.).
  13. ↑ Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 36.
  14. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie. 2020-09-30.
  15. ↑ Memoriał „Golgota Wschodu” góruje nad Kuźnicą. iSokolka.eu, 2013-10-13. [dostęp 2014-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-09)].

Linki zewnętrzne

Gmina Kuźnica
Wsie
Kolonia
Integralne
części wsi

Informacja

Artykuł Kuźnica (województwo podlaskie) w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

O stronie

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-11-15 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=66026