Kolegium Elektorów Stanów Zjednoczonych

Liczba głosów elektorskich przypadających na poszczególne stany oraz Dystrykt Kolumbii

Liczby podają, ilu elektorów wybierały poszczególne stany Skonfederowanych Stanów Ameryki. We wszystkich wygrał Jefferson Davis

Kolegium Elektorów Stanów Zjednoczonych (ang. United States Electoral College) – konstytucyjny organ państwowy dokonujący co cztery lata wyboru amerykańskiego prezydenta i wiceprezydenta. Od 1964 roku elektorów jest 538, czyli tylu, ilu kongresmenów plus trzech przedstawicieli Dystryktu Kolumbii. Liczba elektorów wystawianych przez dany stan jest równa liczbie jego senatorów i reprezentantów. W senacie każdy stan reprezentuje dwóch senatorów. Liczba reprezentantów jest zależna od liczby obywateli danego stanu (najludniejszy stan, Kalifornia, ma pięćdziesięciu pięciu elektorów, a najsłabiej zaludnione stany po trzech). Stołeczny Dystrykt Kolumbii, niebędący stanem, nie ma reprezentacji w kongresie, ale wybiera tylu elektorów, ilu mógłby, gdyby był stanem – czyli trzech.

Na elektora nie może być wybrany senator, reprezentant ani żadna osoba sprawująca w imieniu Stanów Zjednoczonych urząd powierniczy lub odpłatny. Elektorzy spotykają się jedynie w stanowych parlamentach i swoje głosy wysyłają do urzędującego przewodniczącego Senatu Stanów Zjednoczonych, który na wspólnym posiedzeniu obu izb Kongresu dokonuje otwarcia kopert i zlicza głosy.

Krótko istniejące Skonfederowane Stany Ameryki również miały własnego prezydenta i konstytucję. Ta także przewidywała wybór przez Kolegium Elektorów. Miało to miejsce tylko raz, w 1861, a prezydentem został Jefferson Davis.

Podstawa prawna

Kolegium Elektorów zostało ustanowione na mocy II Artykułu Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Procedura wyboru prezydenta i wiceprezydenta została uszczegółowiona i nieco zmodyfikowana po wejściu w życie 12. poprawki w 1804. Prawo głosu mieszkańcom Dystryktu Kolumbii przyznano dopiero na mocy 23. poprawki w 1961 r.

Liczba elektorów

Liczba elektorów w poszczególnych stanach^[1]:

Stan	Liczba głosów
Alabama	9
Alaska	3
Arizona	11
Arkansas	6
Connecticut	7
Dakota Południowa	3
Dakota Północna	3
Delaware	3
Dystrykt Kolumbii	3
Floryda	29
Georgia	16
Hawaje	4
Idaho	4
Illinois	20
Indiana	11
Iowa	6
Kalifornia	55
Kansas	6
Karolina Południowa	9
Karolina Północna	15
Kentucky	8
Kolorado	9
Luizjana	8
Maine	4
Maryland	10
Massachusetts	11
Michigan	16
Minnesota	10
Missisipi	6
Missouri	10
Montana	3
Nebraska	5
Nevada	6
New Hampshire	4
New Jersey	14
Nowy Jork	29
Nowy Meksyk	5
Ohio	18
Oklahoma	7
Oregon	7
Pensylwania	20
Rhode Island	4
Teksas	38
Tennessee	11
Utah	6
Vermont	3
Waszyngton	12
Wirginia	13
Wirginia Zachodnia	5
Wisconsin	10
Wyoming	3

Zasady wyboru elektorów

W prawie wszystkich stanach (z dwoma wyjątkami) oraz w Dystrykcie Columbia partia, która wygrywa w nim wybory elektorów, czyli w istocie wybory prezydenckie, otrzymuje wszystkie głosy elektorskie z tego stanu – bez względu na to, jaką większością wygrała. Wyjątkiem są stany Nebraska i Maine. W stanach tych dwa miejsca elektorskie (odpowiadające miejscom w Senacie) przypadają kandydatom tej partii, która wygrywa wybory prezydenckie w całym stanie, tak, jak w całym stanie wybiera się senatorów. Natomiast pozostałe mandaty elektorskie, odpowiadające miejscom w Kongresie, przydzielane są na zasadach wyborów do Kongresu, a więc miejsce zdobywa elektor – zwycięzca okręgu wyborczego. W Maine są dwa okręgi wyborcze, w Nebrasce trzy (tylu członków Kongresu wybierają te stany), zatem te miejsca mogą przypaść innym kandydatom niż wskazani przez partię, która wygrała w całym stanie.

Powyższe zasady wyboru elektorów sprawiają, że w wyborach prezydenckich w USA kandydat, który uzyskał najwięcej głosów, a nawet ponad połowę głosów w głosowaniu powszechnym, może nie uzyskać większości w kolegium elektorskim i nie zostać prezydentem. Takie sytuacje miały miejsce pięciokrotnie, mianowicie:

w 1824 r. – najwięcej głosów uzyskał Andrew Jackson (41,3%), prezydentem został John Quincy Adams (32,0%),
w 1876 r. – ponad połowę głosów uzyskał Samuel Tilden (51,1%), prezydentem został Rutherford Hayes (48,0%),
w 1888 r. – najwięcej głosów uzyskał urzędujący prezydent Grover Cleveland (48,6%), prezydentem został Benjamin Harrison (47,8%),
w 2000 r. – najwięcej głosów uzyskał Al Gore (48,38%), prezydentem został George W. Bush (47,9%),
w 2016 r. – najwięcej głosów uzyskała Hillary Clinton (48,18%), prezydentem został Donald Trump (46,09%).

Zobacz też

wiarołomny elektor

Przypisy

↑ Distribution of Electoral Votes (ang.). archives.gov. [dostęp 2016-11-03].

Linki zewnętrzne

Łukasz Żołądek Kolegium Elektorów w amerykańskich wyborach prezydenckich, „Infos” 14/2020, Biuro Analiz Sejmowych

[1] Distribution of Electoral Votes (ang.). archives.gov. [dostęp 2016-11-03].

[1]