Kobieta z torebką

Posąg autorstwa Susanny Arwin w kampusie w Växjö

Kobieta z torebką (szw. Kvinnan med handväskan) – fotografia wykonana 13 kwietnia 1985 przez Hansa Runessona w Växjö, w południowej Szwecji.

Opis

Fotografia przedstawia 38-letnią kobietę, uderzającą torebką skinheada, idącego z flagą w marszu zwolenników neonazistowskiej partii Nordiska rikspartiet (NRP). Fotografia została opublikowana następnego dnia w jednym z największych szwedzkich dzienników Dagens Nyheter, a następnie przedrukowana w kilku gazetach brytyjskich. Fotografii Runessona nadano w Szwecji tytuł zdjęcia roku 1985 (Årets Bild 1985), a później zdjęcia wieku przez magazyn Vi oraz Szwedzkie Stowarzyszenie Fotografii Historycznej[1].

Tło

Neonazistowska partia Nordiska rikspartiet otrzymała od policji pozwolenie na demonstrację o godzinie 12.00 na Stortorget w Växjö. Partia Lewicy złożyła wniosek i otrzymała pozwolenie ma demonstrację tego samego dnia, w tym samym miejscu, o godzinie 11:00[2]. Jeszcze przed rozpoczęciem demonstracji neonazistów 2500 mieszkańców Växjö, w tym kobieta z torbą, przegnało dziesięciu nazistów[2]. Jeden z protestujących Nordyckiej Partii Narodowej został skopany do nieprzytomności, ale dalsze bicie zostało powstrzymane przez interwencję lewicowego aktywisty[2].

Osoby na fotografii

Uderzonym mężczyzną miał być Seppo Seluska, który tego samego roku został skazany za zamordowanie homoseksualnego mężczyzny pochodzenia żydowskiego[3][4].

Kobieta na fotografii to Danuta Danielsson (nazwisko panieńskie Seń, ur. w Gorzowie Wielkopolskim 18 marca 1947[5], zm. w 1988 w Szwecji). Danielsson unikała wystąpień publicznych, w związku z czym niewiele jest informacji na jej temat. Wiadomo, że jej matka była w czasie II wojny światowej uwięziona w niemieckim obozie koncentracyjnym Majdanek[1][6]. Sama Danuta Danielsson miała poznać swojego przyszłego męża - Szweda Björna Danielssona - na festiwalu muzycznym w Polsce w 1980 roku. Wzięli ślub listopadzie tego roku w Gorzowie, a para przeniosła się do Szwecji w październiku 1982 roku[7].

Danielsson zdecydowała pozostać anonimowa po zdarzeniu, rzekomo z powodu obaw przed postępowaniem karnym i odwetem neonazistów[8]. Chociaż w czasie wydarzenia miała zaledwie 38 lat, Danielsson zaczęła być postrzegana przez opinię publiczną jako tant („stara dama”). Słowo symbolizuje również „przyziemną i nieuznaną mądrość, odwagę cywilną i moralne wyrównanie”. Danielsson miała problemy ze zdrowiem psychicznym i zmarła trzy lata po tym wydarzeniu przez samobójstwo po skoku z wieży ciśnień w Växjö w 1988 roku[3].

Upamiętnienie

W 2014 szwedzka rzeźbiarka, Susanna Arwin, wykonała miniaturowy posąg z brązu, wzorowany na fotografii[9]. Powstała inicjatywa stworzenia rzeźby o naturalnych rozmiarach i ustawienia jej na Stortorget w Växjö[10]. Projekt ten został 25 lutego 2015 jednogłośnie zablokowany przez lokalnych polityków argumentując, że postawienie monumentu Danuty Danielsson może być promocją przemocy na tle politycznym[11][12]. Powstaniu pomnika sprzeciwił się także jeden z jej bliskich krewnych oraz autor zdjęcia[13][14].

Decyzja radnych gminy Växjö wzbudziła dużo kontrowersji w Szwecji. W ramach protestu ludzie zaczęli zawieszać na pomnikach w całym kraju damskie torebki[15], a lokalni politycy m.in. w Göteborgu, Sigtunie i Uddevalli zadeklarowali, że chętnie ustawią posąg w swoich miastach[16].

Przypisy

  1. a b Anita Bengtsson, Berättelsen om det förra århundradets bästa foto, DN, 17 lutego 2015 [dostęp 2020-06-10] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-17] (szw.).
  2. a b c Simon Vinnardag, Nazistdemonstrationen 1985 – mer än bara kvinnan med handväskan, „SVT Nyheter”, 10 kwietnia 2018 [dostęp 2021-07-09] (szw.).
  3. a b Magdalena Pienszka, Kobieta z torebką atakuje skinheada. Za legendarnym zdjęciem stoi smutna historia, ksiazki.wp.pl, 13 kwietnia 2020 [dostęp 2020-06-10] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-10] (pol.).
  4. Hans Runesson: Woman hitting neo-Nazi with her handbag, 1985, Vox Populi, 21 grudnia 2016 [dostęp 2020-06-10] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-10] (ang.).
  5. Inwentarz Archiwalny (pol.). Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2015-02-20].
  6. Kerstin Haggren, Sonen: "Jag önskar att bilden aldrig funnits", Smålandsposten, 8 maja 2016 [dostęp 2020-02-01] (szw.).
  7. Redakcja, Danuta Daniellson przeszła do historii, atakując torebką neonazistę. Pochodziła z Gorzowa, Gorzów Wielkopolski Nasze Miasto, 11 maja 2018 [dostęp 2021-07-08] (pol.).
  8. Samuel Merrill, Following The Woman with the Handbag: Mnemonic Context Collapse and the Anti-Fascist Activist Appropriation of an Iconic Historical Photograph., ISBN 978-3-030-32827-6.
  9. ”Tanten med väskan ” blir staty i brons, DN.SE, 1 kwietnia 2014 [dostęp 2020-06-10] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-17] (szw.).
  10. Snart blir "Tanten med väskan" staty (szw.). SVT Nyheter, 2014-11-18. [dostęp 2015-01-18].
  11. Konstverk över „Tanten med väskan” uppförs inte (szw.). Växjö kommun, 2015-02-25. [dostęp 2015-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-26)].
  12. I dag avgörs frågan om tantstatyn (szw.). SVT Nyheter. Smålandsnytt, 2015-02-25. [dostęp 2015-02-26].
  13. Enhälligt nej till tantstatyn i Växjö (szw.). SVT Nyheter. Smålandsnytt, 2015-02-25. [dostęp 2015-02-26].
  14. Fotografen bakom bilden: Den slaktas (szw.). SVT Nyheter. Kultur, 2015-02-19. [dostęp 2015-02-26].
  15. Efter statystoppet – nu hängs det handväskor på andra statyer (szw.). Aftonbladet. [dostęp 2015-02-19].
  16. Efter 30 år väcker ”väsktanten” fortfarande känslor (szw.). SVT. [dostęp 2015-02-22].

Linki zewnętrzne

Informacja

Artykuł Kobieta z torebką w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2022-03-24 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=3377160