| ||
Kim Dzong Il w 2011 | ||
Data i miejsce urodzenia | 16 lutego 1941 Wiatskoje | |
Data i miejsce śmierci | 17 grudnia 2011 Pjongjang | |
Najwyższy Przywódca Korei Północnej | ||
Okres | od 8 lipca 1994 do 17 grudnia 2011 | |
Przynależność polityczna | Partia Pracy Korei | |
Poprzednik | Kim Ir Sen | |
Następca | Kim Dzong Un | |
Przewodniczący Komisji Obrony Narodowej KRLD | ||
Okres | od 9 kwietnia 1993[1] do 17 grudnia 2011[2] | |
Przynależność polityczna | Partia Pracy Korei | |
Poprzednik | urząd utworzony | |
Następca | Kim Dzong Un[3] | |
Sekretarz Generalny Partii Pracy Korei | ||
Okres | od 8 października 1997 do 17 grudnia 2011[4] | |
Poprzednik | Kim Ir Sen | |
Następca | Kim Dzong Un[5] | |
Naczelny Dowódca Koreańskiej Armii Ludowej | ||
Okres | od 24 grudnia 1991 do 17 grudnia 2011 | |
Poprzednik | Kim Ir Sen | |
Następca | Kim Dzong Un | |
Odznaczenia | ||
| ||
Generalissimus | ||
Data i miejsce urodzenia | 16 lutego 1941 Wiatskoje | |
Data i miejsce śmierci | 17 grudnia 2011 Pjongjang | |
Przebieg służby | ||
Lata służby | 1991–2011 | |
Siły zbrojne | Koreańska Armia Ludowa | |
Kim Dzong Il (IPA: [ɡ̊imd͜zɔŋil], kor. 김정일; ur. 16 lutego 1941 we Wiatskoje, zm. 17 grudnia 2011 w Pjongjangu) – przywódca Korei Północnej w latach 1994–2011. Był następcą swego ojca i założyciela KRLD, Kim Ir Sena po jego śmierci w 1994. Był również sekretarzem generalnym Partii Pracy Korei, przewodniczącym Narodowej Komisji Obrony, a także marszałkiem i dowódcą Koreańskiej Armii Ludowej[6].
Kim Dzong Il urodził się 16 lutego 1941 lub 1942 we wsi Wiatskoje k. Chabarowska w Związku Radzieckim, choć oficjalne biografie podają rok 1942 i lokalizują zdarzenie na górze Pektu-san w Korei Północnej[7][8]. Według państwowej propagandy w chwili jego urodzin, mimo iż była sroga zima, na górze „zakwitły kwiaty, a ptaki mówiły ludzkim głosem”. Prawdopodobnie zmiana daty rocznej wynikała z chęci dopasowania jej do 1912, gdy urodził się jego ojciec. W efekcie możliwe było równoczesne świętowanie okrągłych rocznic urodzin obu przywódców[9]. Podczas wojny koreańskiej został dla bezpieczeństwa wysłany przez ojca do Mandżurii. Dwa lata uczył się w szkole pilotów w NRD, a w 1963 ukończył studia na Uniwersytecie Kim Ir Sena. Zajmował wiele mniej znaczących stanowisk w Partii Pracy Korei, a następnie został sekretarzem swojego ojca, z którym blisko współpracował podczas czystki w szeregach partii (1967). We wrześniu 1973 mianowano go sekretarzem partyjnym ds. organizacji i agitacji politycznej. W październiku 1980 jego ojciec włączył Kim Dzong Ila do kultu własnej osoby i wyznaczył na swojego następcę. Od tej chwili występował jako Umiłowany Przywódca, w odróżnieniu od swojego ojca, Wielkiego Wodza. Kontynuował rozwijanie nakreślonych przez Kim Ir Sena idei Dżucze w licznych publikacjach o charakterze filozoficzno-ideologiczno-propagandowym. W latach 1990–1991 Kim był zwierzchnikiem koreańskich sił zbrojnych oraz sprawował najwyższe funkcje w Komitecie Centralnym, Biurze Politycznym i Sekretariacie partii.
| |||||||||||
Nazwa koreańska | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
W lipcu 1994 Kim Ir Sen zmarł na atak serca – Kim Dzong Il został faktycznym przywódcą Korei Północnej. Jednak fakt, że w kolejnych latach nie przyjął oficjalnych tytułów swojego ojca (który w 1998 został ogłoszony Wiecznym Prezydentem), mogło świadczyć o tym, że miał trudności w umocnieniu swojej władzy. Kim Dzong Il jeszcze w 1993 objął funkcję Przewodniczącego Narodowej Komisji Obrony stanowiącej (według Konstytucji z 1998) „najwyższe stanowisko w państwie”. Szefem Partii Pracy Korei został dopiero w październiku 1997. Po objęciu przez niego funkcji przewodniczącego partii rozpoczął się kurs zmian ideologicznych, a już w maju 1998 partyjna gazeta Rodong Sinmun po raz pierwszy poinformowała o doktrynie Songun[10], która trzy lata później została oficjalnie przyjęta jako doktryna partyjna[10].
W latach 90. XX wieku Kim Dzong Il musiał zmierzyć się z klęską głodu, która ogarnęła kraj w latach 1995–1999[11]. Kim po coraz większych problemach żywnościowych zwrócił się o pomoc do ONZ[12], która w 1998 przekazała Korei swoją pomoc, co w znacznej mierze przyczyniło się do zatrzymania klęski głodu[13]. W tym samym roku rząd przyjął też nową wersję konstytucji[14]. Kolejną konstytucję przyjęto w 2009. Nowa wersja konstytucji posiada sześć artykułów więcej niż wersja poprzednia z 1998. Sekcja 2 Rozdziału VI „Przewodniczący i Narodowa Komisja Obrony” jest całkowicie nowa, a w artykułach 29 i 40 (odpowiednio Ekonomia i Kultura) słowo „komunizm” zostało usunięte, co stanowi część północnokoreańskiej polityki wycofania się z odwołań do tej ideologii[15]. Kim w czasie swoich rządów w XXI wieku ograniczył własny kult jednostki (przy czym zachował kult osoby Kim Ir Sena)[16] i w nieznaczny sposób złagodził propagandę, podając prawdziwe informacje m.in. o katastrofach naturalnych i ich skutkach[17].
W XXI wieku rozpoczął mozolny proces modernizacji kraju. Uruchomił intranetową sieć Kwangmyong darmową dla mieszkańców kraju (dostęp do globalnego internetu otrzymali tylko rządzący[18]) i zarezerwował dla KRLD własną domenę internetową[19]. Jako że Korea objęta była zagranicznymi sankcjami, rząd Korei wprowadził własny system operacyjny komputerów, Red Star OS oparty na wcześniejszych wersjach Linuxa[20]. Kim choć w dalszym ciągu represjonował część wyznań religijnych to zezwolił na utworzenie w Korei pewnej liczby kościołów chrześcijańskich (religia ta była w różnych etapach istnienia Korei poddawana licznym represjom)[21].
Dużą inwestycją rządu Kim Dzong Ila był północnokoreański program kosmiczny, w ramach którego otworzono Kosmodrom Sohae, znajduje się w prowincji P’yŏngan Północny, nad brzegiem Morza Żółtego (w Korei zwanego Morzem Zachodnim). Budowa kosmodromu rozpoczęła się w latach 90., jednak nabrała przyspieszenia około 2008, a została ukończona w 2011[22]. Kosmodrom jest obecnie wykorzystywany przede wszystkim do startów orbitalnych rakiet typu Unha.
Znacznie rozwinął też program atomowy rozbudowując Ośrodek Badań Jądrowych w Jongbjon. W lutym 2007 doszło jednak do porozumienia na linii KRLD-ONZ. Ustalono wówczas, że za wpuszczenie do ośrodka Jongbjon inspektorów MAEA, Korea Północna miała otrzymać pomoc gospodarczą. W lipcu 2007 rząd wyłączył reaktor i od tego momentu rozpoczęła się denuklearyzacja KRLD w zamian za pomoc gospodarczą od Korei Południowej. 5 listopada 2007 amerykańscy wysłannicy rozpoczęli pracę nad wygaszaniem reaktora, a 27 czerwca 2008 20-metrowa chłodnia kominowa reaktora została wysadzona w powietrze w obecności licznej grupy dziennikarzy i dyplomatów[23]. Zniszczenie charakterystycznej budowli było symbolem zakończenia rozmów nad przerwaniem koreańskiego programu zbrojeń nuklearnych.
Klęska z lat 90. przyczyniła się do polepszenia stosunków dyplomatycznych z Koreą Południową[12], co rozpoczęło etap nieznacznej liberalizacji gospodarki. Korea Południowa w latach 90. wsparła Północ pomocą w zakresie dostaw żywności[24]. W 2000 Kim Dzong Il spotkał się w stolicy KRLD z prezydentem Korei Południowej Kim Dae-jungiem, w trakcie spotkania podpisano deklarację przewidującą rozwój współpracy; dzięki tej deklaracji zapoczątkowano m.in. spotkania rozłączonych przez wojnę koreańską rodzin. W 2002 rząd obu Korei utworzył wspólny Obszar Przemysłowy Kaesŏng[25].
Po objęciu w Stanach Zjednoczonych rządów przez George’a Busha i ogłoszeniu przez niego rewizji polityki względem Korei Północnej doszło też do pogorszenia stosunków między obiema Koreami, m.in. zaczęły występować przerwy w kontaktach dyplomatycznych, a w połowie 2002 miało miejsce poważne starcie okrętów obu Korei. Pomimo problemów starano się utrzymać dobre stosunki, kontynuując dotychczasowe inicjatywy[24]. Dotychczasową politykę względem Północy kontynuował także po 2002 nowy prezydent Południa, Roh Moo-hyun. Pod koniec 2007 odbyło się spotkanie przywódców obu krajów, na którym zapowiedziano zwołanie konferencji pokojowej mającej oficjalnie zakończyć stan wojny między nimi. Przed pogłębieniem kryzysu w relacjach z Koreą Południową planowano uruchomienie zmodernizowanej gorącej linii, która miała ułatwić komunikację na granicy między obu państwami (formalnie pozostającymi w stanie wojny) oraz przekraczanie jej przez urzędników i pracowników z Południa zatrudnionych we wspólnym centrum przemysłowym na Północy. Dwa miesiące wcześniej Korea Południowa dostarczyła Północy sprzęt komunikacyjny i inne materiały, aby pomóc jej w modernizacji gorącej linii. Nowe światłowody zostały położone w pobliżu dziewięciu przestarzałych kabli miedzianych. Część z nich Północ odłączyła w 2008 ze względu na problemy techniczne[26].
Kim rozwijał założoną przez jego ojca Kim Ir Sena Specjalną Strefę Ekonomiczną Rajin-Sonbong, która według jego rządu miała od 1996 przyciągnąć inwestycje o wartości ponad 300 mln USD i stanowić dogodne miejsce lokacji kapitału[27]. Strefa przyciągnęła głównie inwestorów chińskich[28]. W celu rozwoju handlu z Chinami Kim w 2010 wyremontował graniczny most na rzece Tuman[29], a w maju 2011 podjął decyzję o budowie nowoczesnych dróg mających połączyć ją z chińskim Hunchun[30]. W tym samym czasie władze północnokoreańskie zezwoliły na stałe wjazdy chińskich turystów do strefy Rajin-Sonbong[31]. W sierpniu 2011 w Korei odbyły się czterodniowe targi międzynarodowe, które miały skłonić zagranicznych inwestorów do inwestycji na terenie tego państwa[32]. Kim otworzył się na ograniczone relacje handlowe z Południem, które objęły utworzenie w 2010 pierwszej firmy typu joint-venture z udziałem kapitału południowokoreańskiego (wcześniej przedsiębiorstwa z Korei Południowej poza Obszarem Przemysłowym Kaesŏng nie mogły inwestować w KRLD)[33], a już parę lat wcześniej rozpoczął eksport produktów żywnościowych na Południe[34], które produkowane były z użyciem zakupionych na zachodzie technologii[35].
W grudniu 2009 dokonał denominacji wona północnokoreańskiego w stosunku 1:100, co miało zapobiec inflacji i możliwemu rozwojowi czarnego rynku[36][37]. Denominacja spowodowała protesty antyrządowe, co było pierwszym od lat takim wydarzeniem w KRLD[38][39].
15 czerwca 2000 ówczesny prezydent Republiki Korei Kim Dae-jung i przywódca Korei Północnej Kim Dzong Il podpisali wspólną deklarację (zwaną „porozumieniem 15 czerwca”). Obie strony zapowiedziały w treści porozumienia dążenie do pokojowego zjednoczenia Półwyspu Koreańskiego[40]. W czasie swych rządów złożył kilka wizyt zagranicznych: w Rosji we wrześniu 2001 spotkał się z prezydentem Władimirem Putinem, a w sierpniu 2011 podczas kolejnej wizyty w Rosji rozmawiał z Dmitrijem Miedwiediewem[41]. W maju 2010 rozmawiał z przywódcami chińskimi, w tym z przewodniczącym ChRL Hu Jintao[42], do jego ponownej wizyty w Chinach doszło w sierpniu tego samego roku, gdy odwiedził on kraj wraz z synem Kim Dzong Unem[43]. Ostatnią wizytę w Chinach złożył w maju 2011 w rocznicę podpisania traktatu o przyjaźni między KRLD a ChRL[44].
Kim Dzong Il nawiązał bliższe relacje z szeregiem państw kontynentu. Korea Północna według części informacji wysłała swój personel do Syrii, gdzie wsparł on budowę syryjskiego programu atomowego[45]. Kim wsparł też rząd Syrii w trakcie wojny domowej w tym kraju[46]. Kim prowadził zbliżoną politykę odnośnie do Pakistanu, któremu to licznie eksportował broń (co przyczyniło się do pogorszenia relacji z Indiami, z którymi niegdyś KRLD utrzymywała dobre relacje)[47]. Przywódca kontynuował też zapoczątkowaną już w latach 80. XX wieku ścisłą współpracę z Iranem[48].
Szczególnie w ostatnim etapie rządów Kim Dzong Ila doszło do kilku poważnych incydentów militarnych z południowym sąsiadem. Sytuacja była o tyle niebezpieczna, że oba kraje w przeszłości prowadziły ze sobą wojnę, a sama Korea Północna jest obecnie najbardziej zmilitaryzowanym państwem na świecie i posiada 5. co do liczebności armię na świecie, liczącą 690 tys. personelu[49]. Pod koniec lat 90. i w 2002 doszło do bitwy morskiej o kontrolę nad kilkoma spornymi wyspami[50]. Do 2009 sytuacja pozostawała stabilna. W 2009 doszło do kolejnej bitwy morskiej przy wyspie Daecheong, która doprowadziła do oskarżenia północnokoreańskiego okrętu podwodnego o zatopienie południowokoreańskiej korwety Cheonan przy wyspie Baengnyeong[51][52]. Gdy 23 listopada 2010 Korea Południowa przeprowadziła ćwiczenia marynarki wojennej, około godz. 14:34 czasu koreańskiego, Korea Północna ostrzelała pozycje południowokoreańskie pociskami artyleryjskimi, na wyspie Yeonpyeong. Na ostrzał, który obejmował bazę wojskową Korei Południowej, wojska Korei Południowej odpowiedziały ogniem artylerii[53][54].
29 maja 2008 podano w mediach[55] informację, jakoby Kim Dzong Il mógł zostać zastrzelony 26 maja 2008 między 7 a 8 rano czasu lokalnego, podczas „spotkania z robotnikami” w jednym z południowych rejonów kraju (Hamgyŏng Południowy). Północnokoreańskie źródła rządowe zaprzeczały tym doniesieniom, jak i nie potwierdzało ich Ministerstwo ds. Zjednoczenia w Korei Południowej. Pogłoski potwierdzać miały rzekomo źródła chińskie[56]. 7 września 2008 niektóre gazety podały informację[57], że Kim Dzong Il nie żyje od 2003, a od tamtej pory jego rolę przejął sobowtór.
Przywódca zmarł 17 grudnia 2011[58]. Dwa dni później media północnokoreańskie oficjalnie ogłosiły śmierć Kim Dzong Ila 19 grudnia 2011[59]. Spikerka telewizyjna Ri Chun Hi poinformowała, że powodem śmierci było fizyczne i psychiczne wyczerpanie organizmu. Poinformowano również, że zgon nastąpił dwa dni wcześniej podczas jazdy pociągiem, gdzie przywódca Korei Północnej miał rozległy zawał serca[60]. 19 grudnia 2011 „Wielkim Następcą” zmarłego Kim Dzong Ila został ogłoszony Kim Dzong Un, który stanął również na czele komitetu pogrzebowego liczącego 232 osoby[61][62]. Kondolencje Korei Północnej przesłała Korea Południowa, a konkretnie południowokoreański minister ds. zjednoczenia[63]. Swoje kondolencje złożyła duża liczba państw Afryki i Azji. Były to m.in. Armenia[64] Azerbejdżan[65], Bahrajn[66], Bangladesz[67], Białoruś[68], Chiny[69], Erytrea[70], Filipiny, Ghana[71], Gwinea, Indonezja[72], Katar, Kambodża[73], Kongo[74], Kuba, Kuwejt[75], Laos[76], Mongolia, Mozambik[77] czy Gwinea Równikowa[78]. Swoje kondolencje przesłały też niektóre państwa zachodnie (Hiszpania i Chorwacja)[79].
W propagandzie państwowej Kim Dzong Il jest przedstawiany jako wybitny generał, ale – w przeciwieństwie do swojego ojca – nie jako niedościgniony mistrz wszystkich sfer życia publicznego. Takie rozwiązanie było konieczne z uwagi na panujący w kraju kryzys gospodarczy i głód, które dało się wytłumaczyć wyłącznie konfrontacją ze Stanami Zjednoczonymi i koniecznością skupienia przez Kim Dzong Ila wszystkich wysiłków na obronie państwa. Zdaniem B.R. Myersa, amerykańskiego specjalisty od ideologii północnokoreańskiej, kryzys jądrowy wyposażył go w jego własny mit o ocaleniu narodu[80]. Zarazem jednak w propagandzie „Drogi przywódca” jawi się jako bardziej ludzki i podatny na zranienie niż Kim Ir Sen, a więc stanowi bardziej przekonujące ucieleśnienie „rasy koreańskiej”[81].
Był żonaty z Kim Yŏng Suk. Z Sŏng Hye Rim miał syna Kim Dzong Nama (1971-2017). Z tancerką Ko Yŏng Hŭi Kim Dzong Il miał dwóch synów: Kim Dzong Czola (ur. 1981) i Kim Dzong Una (ur. 1984). Miał dwóch braci: Kim P'yŏng Ila i Kim Man Ila oraz siostrę Kim Kyŏng Hŭi.
Według „The Sunday Telegraph” Kim Dzong Il miał zgromadzone 4 mld dolarów w depozycie w bankach europejskich, na wypadek konieczności ucieczki z Korei Północnej. Magazyn poinformował również, że większość tych banków znajduje się w Luksemburgu[82].
Artykuł Kim Dzong Il w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:
Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-06-13 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=58590