Janusz Anderman

Janusz Anderman (ur. 7 kwietnia 1949 we Włoszczowie) – polski pisarz, prozaik, tłumacz literatury czeskiej, reżyser, autor scenariuszy filmowych, sztuk teatralnych i słuchowisk radiowych.

Życiorys

Jest absolwentem filologii słowiańskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1980–1988 był redaktorem niezależnego kwartalnika „Puls”, pracował ponadto w redakcji „Studenta” w Krakowie, współpracował z Radiem Wolna Europa. W latach 1980–1981 wchodził w skład Komisji ds. Współpracy z „Solidarnością” Związku Literatów Polskich, w grudniu 1981 uczestniczył w powołaniu Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i Ich Rodzinom. 5 stycznia 1982 sam został internowany i do 24 lipca tegoż roku przebywał w więzieniu na warszawskiej Białołęce^[1].

Jako prozaik debiutował w 1970 na łamach prasy. Uznanie zyskały jego powieści środowiskowe: debiutancka Zabawa w głuchy telefon (1976), a także Gra na zwłokę (1979), zbiory opowiadań: Brak tchu (kilka wydań bezdebitowych 1983–1988, wydanie poszerzone 1990), Kraj świata (Paryż 1988), Tymczasem (1998). Jego prozę tłumaczono na jedenaście języków, edycje książkowe ukazywały się m.in. w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Szwajcarii i Niemczech. Za powieść Cały czas uzyskał w 2007 nominację do Nagrody Literackiej Nike^[2], w 2009 na jej motywach powstał film Mniejsze zło w reżyserii Janusza Morgensterna. Został ponadto felietonistą „Gazety Wyborczej”. Członek Polskiej Akademii Filmowej i PEN Clubu^[3]. Do sierpnia 2020 był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich^[4].

Był członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010 i w 2015^[7]^[8].

Jego żoną była aktorka Joanna Trzepiecińska, z którą ma dwóch synów – Wiktora i Karola.

2011 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[9]
2010 – Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Dyplom Honorowy za film Co ja tu robię? Tadeusz Konwicki
2010 – Nominacja do Złotego Lajkonika za film Co ja tu robię? Tadeusz Konwicki^[10]
2009 – Srebrny Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis^[11]
2009 – Nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” za To wszystko
2008 – Nominacja do Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” za Nowe fotografie
2007 – Nominacja do Nagrody Literackiej Nike za Cały czas
1999 – Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
1988 – Nagroda Fundacji Singlerów w Australii
1981 – Nagroda Fundacji im. Kościelskich za Grę na zwłokę
1980 – Nagroda niezależnego kwartalnika literackiego „Zapis”, ufundowana przez Tadeusza Konwickiego, za Grę na zwłokę
1976 – Nagroda im. Wilhelma Macha za najlepszy debiut powieściowy roku za Zabawę w głuchy telefon

Grzegorz Majchrzak: Janusz Anderman. W: Jan Skórzyński (red.): Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956–89. T. 2. Warszawa: Ośrodek Karta, 2002, s. 18–19.