| ||
| Data i miejsce urodzenia | 1993 Grodno | |
| Zawód, zajęcie | artystka, aktywistka | |
| Narodowość | polsko-białoruska | |
| Alma Mater | ASP w Krakowie (licencjat), ASP w Warszawie (magister) | |
Jana Szostak (biał. Яна Шостак; ur. 1993 w Grodnie, Białoruś) – polsko-białoruska aktywistka, artystka intermedialna, finalistka Miss Polonii Wielkopolski[1], wicemiss województwa zachodniopomorskiego[2]. W 2015 ustanowiła jeden z Polskich Rekordów Guinnessa[3]. W swojej działalności artystycznej łączy wiele mediów, porusza się m.in. w obszarach performance'u, sztuki wideo, sztuki internetu. Tworzy sztukę społecznie zaangażowaną. Promuje używanie feminatywów[2].
Jej rodzina pochodzi z Grodna i mieszka w Grodnie. Nauczyła się polskiego od swojej babci. Przyjechała do Polski w 2010[2]. W 2013 ukończyła studia licencjackie na Wydziale Intermediów Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, zaczynając następnie studia magisterskie na Wydziale Sztuki Mediów na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. 9 września 2015 w Poznaniu, wraz Dorotą Tylką, Łukaszem Stylcem, Moniką Kaczmarczyk i Iwonem Rachwałem[4], brała udział w ustanowieniu nowego polskiego Rekordu Guinnessa, tworząc najdłuższy utwór audio z tagów miejskich. Wynosił on 7 minut i 59 sekund oraz 647 słów[3].
W 2016 wraz z Marią Olbrychtowicz brała udział w Manifesta 11 w Zurychu[5]. W tym samym roku, jako grupa Diakonessy, zdobyły Grand Prix za najlepszy dyplom na festiwalu Młode Wilki[6]. Jako wolontariuszki brały również udział w Światowych Dniach Młodzieży 2016 w Krakowie, gdzie podmieniły jeden z oficjalnych bannerów na podobiznę papieża Franciszka[7]. Podczas samego spotkania papieża z wolontariuszami Szostak wywiesiła banner z napisem „Papa call me” i swoim numerem telefonu, co zostało uwiecznione przez telewizje na całym świecie[8]. Jej celem było zwrócenie uwagi papieża na problem pedofilii w polskim Kościele katolickim[9].
W maju 2017 brała udział w Biennale Sztuki Mediów WRO 2017 – Draft Systems[10]. 20 czerwca obroniła pracę magisterską w Pracowni Działań Przestrzennych Mirosława Bałki[11]. Opierała się ona na wprowadzeniu słowa nowak (homonim jednego z najpopularniejszych w Polsce nazwisk) do przestrzeni publicznej, jako słowa zamiennego do określenia „uchodźca“. Obrona odbyła się w salonie sklepu Saturn w Złotych Tarasach w Warszawie na 67 telewizorach. Projekt był konsultowany z językoznawcami i uzyskał wsparcie m.in. prof. Jana Miodka[12]. Artystka propaguje słowo także przez inne media, jak radio, blogi czy program Słownik polsko@polski. Popularność określenia rejestrowana jest na specjalnym profilu społecznościowym[13]. W tym samym roku Szostak była laureatką międzynarodowej nagrody Startpoint Prize w Pradze[14]. Rozpoczęła również studia doktoranckie na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu[potrzebny przypis].
Od 2018 wraz z Jakubem Jasiukiewiczem tworzy film Miss Polonia, będący połączeniem dokumentu, komedii i eseju wizualnego, pokazujący uczestnictwo artystki w licznych konkursach piękności w Polsce, m.in. Miss Polonii Wielkopolski, gdzie dostała się do finału[1]. Film ma mieć premierę w 2021 na stulecie ustanowienia pierwszych konkursów piękności[2].
W 2020 zaangażowała się w protesty na Białorusi. Na początku sierpnia zorganizowała akcję „Minuta krzyku dla Białorusi”[15]. Krytykowała pomoc polskiego rządu dla protestujących przeciwko Alaksandrowi Łukaszence Białorusinów, oceniając ją jako powierzchowną. Mimo zapewnień premiera Mateusza Morawieckiego wielu uciekinierów politycznych nie mogło przekroczyć polskiej granicy z powodu trwającej pandemii COVID-19. Szostak próbowała działać, kontaktując się z polskimi politykami, którzy odwiedzali białoruskich protestujących na miejscu, m.in. z Robertem Biedroniem czy Michałem Szczerbą, a także z Helsińską Fundacją Praw Człowieka[16].
8 września na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, po spotkaniu Mateusza Morawieckiego ze Swiatłaną Cichanouską, liderką białoruskich opozycjonistów, „nakrzyczała” w obecności kamer na polskiego premiera, zwracając uwagę na kwestię problemów z przekraczaniem granicy. Na jej działanie bezpośrednio zwrócił uwagę szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Michał Dworczyk[2]. Po dwóch dniach zadzwonił do artystki, potwierdzając nieprawidłowości we wdrażaniu rozporządzenia premiera na granicy. Od 17 września 2020 przywrócono wydawanie wiz turystycznych Białorusinom[16].
Artykuł Jana Szostak w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:
Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-06-13 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=4698667