Jan Marcin Szancer

Jan Marcin Szancer
Data i miejsce urodzenia	12 listopada 1902 Kraków
Data i miejsce śmierci	21 marca 1973 Warszawa
Zawód, zajęcie	grafik, ilustrator
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Figurka krasnala w Suwałkach wzorowana na ilustracji Szancera do baśni O krasnoludkach i o sierotce Marysi

Jan Marcin Szancer (ur. 12 listopada 1902 w Krakowie, zm. 21 marca 1973 w Warszawie) – polski grafik, ilustrator książek dla dzieci, przyjaciel i współpracownik Jana Brzechwy.

Życiorys

Urodzony w żydowskiej rodzinie^[1]. Był najmłodszym dzieckiem w rodzinie. Wcześnie pobierał naukę rysunku od Leonarda Stroynowskiego, który jako sublokator jego rodziców w ten sposób spłacał zaległy czynsz. Mimo oporu rodziców późniejszy ilustrator podjął studia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Pogłębiał wiedzę we Włoszech i Francji. Od 1 maja 1945, kiedy to ukazał się pierwszy numer pisma „Świerszczyk”, był jego kierownikiem artystycznym i twórcą ilustracji z okładek. Współpracował z „Płomykiem”, także jako fotograf. Zasłynął jako autor ilustracji do ponad 200 książek, m.in. do Akademii Pana Kleksa, O Janku, co psom szył buty, Pinokio, Pan kotek był chory, O krasnoludkach i o sierotce Marysi, Brzechwa dzieciom, Lokomotywa, Rzepka, Ptasie radio, Dziadek do Orzechów, Baśni Andersena; dla dorosłych ilustrował Bajki i Satyry Krasickiego, Pana Tadeusza Mickiewicza, Trylogię Sienkiewicza, książki Amicisa, Carlo Collodiego, Cervantesa, Haška, Edith Nesbit, Puszkina, Swifta, Twaina. Stworzył również wspólnie z Brzechwą cykl trzech książek o charakterze komiksu z Panem Soczewką w roli głównego bohatera: Pan Soczewka w puszczy, Pan Soczewka na dnie oceanu oraz Pan Soczewka na księżycu.

Najstarsza ze zilustrowanych przez niego książek to Nasze miasto – czytanka polska dla uczniów II klasy szkół powszechnych, wydana we Lwowie w roku 1935. Kolejna książka z okładką Szancera to Krysia i karabin Jadwigi Gorzyckiej z roku 1935. Według katalogu w Muzeum, przez Szancera został zilustrowany również tytuł Telewizja, czyli jak człowiek nauczył się widzieć na odległość z roku 1936. Nie ma jej jednak w księgozbiorze, prawdopodobnie zaginęła. W 1939 roku zilustrował Pokój na poddaszu Wandy Wasilewskiej. Sygnatura jms pojawiła się po raz pierwszy w 1944 w książce Koziołeczek. Odtąd była stale obecna na wszystkich jego rysunkach^[2].

Jan Szancer również pisał bajki i felietony. Zaistniał jako scenarzysta i reżyser w filmie Teatr mój widzę ogromny z roku 1946. Zajmował się też tworzeniem scenografii teatralnych i filmowych. Był pierwszym kierownikiem artystycznym polskiej TV.

Projektował kostiumy do pierwszego programu Zespołu Pieśni i Tańca Budowlanych Warszawy „Starówka” w roku 1953^[3][4].

Od 1951 był profesorem ASP w Warszawie^[5].

Upamiętnienia

Jego imię noszą trzy szkoły w Polsce: Szkoła Podstawowa nr 24 w Częstochowie przy ulicy Bronisława Hubermana 7, Szkoła Podstawowa nr 342 w Warszawie przy ulicy Strumykowej 21a i Szkoła Podstawowa nr 285 w Warszawie przy ulicy Turmonckiej 20. Imieniem Szancera nazwano również ulicę w Łodzi w dzielnicy Widzew, w Warszawie w dzielnicy Ursus oraz w Bydgoszczy w dzielnicy Fordon.

Życie prywatne

Jego drugą żoną była aktorka Zofia Sykulska-Szancerowa^[6]. Miał córkę Małgorzatę, aktorkę. Ze związku z Zofią Szancerową pochodził syn, grafik i malarz, Jan Piotr Szancer^[7].

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A33-2-11)^[8].

Grób Jana Marcina Szancera i Zofii Sykulskiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Nagrody

W 1952 otrzymał nagrodę państwową II stopnia^[9] i Złoty Krzyż Zasługi^[10].

Twórczość

• ponad 300 książek z ilustracjami jego autorstwa
• projekty ponad 500 pocztówek
• 60 scenografii do przedstawień teatralnych, filmów i programów telewizyjnych
• 20 plakatów
• serie znaczków pocztowych
• ekslibrisy
• obrazy olejne

Przypisy

Bibliografia

• „Tygodnik Powszechny” 50 (2788), 15 grudnia 2002.

Linki zewnętrzne

• Jan Marcin Szancer. Król ilustratorów, malarz dziecięcych marzeń, kreator baśniowych światów. niezlasztuka.net