| ||
Henryk Samsonowicz (2010) | ||
Państwo działania | Polska | |
Data i miejsce urodzenia | 23 stycznia 1930 Warszawa | |
Data i miejsce śmierci | 28 maja 2021 Warszawa | |
Profesor nauk humanistycznych | ||
Specjalność: historia średniowieczna | ||
Alma Mater | Uniwersytet Warszawski | |
Doktorat | 1954 – historia UW | |
Habilitacja | 1960 – historia UW | |
Profesura | 1980 | |
Polska Akademia Nauk | ||
Status | członek rzeczywisty | |
Doktor honoris causa (Uniwersytet Gdański – 2009) (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – 2014) (Uniwersytet Jagielloński – 2015) | ||
Nauczyciel akademicki | ||
Uczelnia | Uniwersytet Warszawski | |
Okres zatrudn. | 1950–2021 | |
Rektor | ||
Uczelnia | Uniwersytet Warszawski | |
Okres spraw. | 1980–1982 | |
Poprzednik | Zygmunt Rybicki | |
Następca | Kazimierz Albin Dobrowolski | |
Dyrektor | ||
Instytut | Instytut Historyczny UW | |
Okres spraw. | 1975–1978 | |
Odznaczenia | ||
| ||
Henryk Samsonowicz (2009) | ||
Pełne imię i nazwisko | Henryk Bohdan Samsonowicz | |
Data i miejsce urodzenia | 23 stycznia 1930 Warszawa | |
Data i miejsce śmierci | 28 maja 2021 Warszawa | |
Minister edukacji narodowej | ||
Okres | od 12 września 1989 do 12 stycznia 1991 | |
Poprzednik | Jacek Fisiak | |
Następca | Robert Głębocki | |
Henryk Bohdan Samsonowicz (ur. 23 stycznia 1930 w Warszawie[1], zm. 28 maja 2021[2] tamże) – polski historyk mediewista i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych. W latach 1980–1982 rektor Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1989–1991 minister edukacji narodowej w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. Kawaler Orderu Orła Białego.
Podczas okupacji niemieckiej uczestniczył w tajnych kompletach, a następnie w tzw. kursach przygotowawczych do szkoły rybackiej przy ul. Siennej 16, zorganizowanych przez nauczycieli z Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego[3]. Po wojnie ukończył VII Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego[4].
W 1950 ukończył studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, po których podjął pracę na stanowisku asystenta tej uczelni. W 1954 otrzymał stopień doktora nauk historycznych, na podstawie pracy kandydackiej zatytułowanej Rzemiosło wiejskie w Polsce w XIV–XVI w. i przygotowanej pod kierunkiem profesora Mariana Małowista[5]. W 1960 habilitował się w oparciu o rozprawę Badania nad kapitałem mieszczańskim Gdańska w drugiej połowie XV wieku. W 1969 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych[6].
Profesorem nadzwyczajnym został w 1971, a dziewięć lat później profesorem zwyczajnym w zakresie nauk humanistycznych. W latach 1964–2009 prowadził seminarium magisterskie, w 1969 zaczął kierować mediewistycznym i nowożytnym seminarium doktorskim w Instytucie Historycznym. Wypromował 11 doktorów.
Od 1967 był prodziekanem Wydziału Historycznego UW, w okresie 1970–1973 pełnił funkcję dziekana tej jednostki. W latach 1975–1980 był dyrektorem Instytutu Historycznego, z którym zawodowo związany był nieprzerwanie od 1950. Od 1 października 1980 do 8 kwietnia 1982 pełnił funkcję rektora Uniwersytetu Warszawskiego.
Od 1978 do 1982 pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Historycznego, w 1982 został członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego[7].
W latach 1991–1996 był wiceprzewodniczącym Komitetu Badań Naukowych, w 1994 został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk, w latach 1999–2006 przewodniczył Wydziałowi I Nauk Społecznych PAN. W 2002 został członkiem rzeczywistym PAN, zasiadł też w jej prezydium. Został wykładowcą Akademii Humanistycznej w Pułtusku, a także członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, Academia Europaea i innych instytucji naukowych. Wszedł w skład m.in. jury Nagrody Naukowej KLIO. Zasiadał w Komitecie Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk[8].
Opublikował około 800 prac naukowych, głównie z zakresu historii Polski okresu średniowiecza, w tym 16 książek i podręczników uniwersyteckich. Bywał też ekspertem teleturnieju Wielka gra. W 1975 organizował pierwszą olimpiadę historyczną. Wśród jego uczniów znaleźli się Agnieszka Bartoszewicz, Wojciech Fałkowski, Zbigniew Morawski, Grzegorz Myśliwski, Jerzy Pysiak, Paweł Żmudzki[9].
W latach 1956–1982 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[7]. Z partii został usunięty wkrótce po wprowadzeniu stanu wojennego. W 1968 był jedynym z pięciu orzekających członków Wyższej Komisji Dyscyplinarnej przy ministrze oświaty i szkolnictwa wyższego dla pracowników naukowo-dydaktycznych szkół wyższych, który zagłosował przeciwko podtrzymaniu decyzji uczelnianej komisji dyscyplinarnej, na mocy której zwolniono z pracy profesora Damazego Tilgnera[10].
Podczas wydarzeń sierpniowych w 1980 przyłączył się do skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[11]. Od tegoż roku działał w Niezależnym Samorządnym Związku Zawodowym „Solidarność”. W 1985 brał udział w przygotowaniu opracowania zatytułowanego Raport. Polska 5 lat po sierpniu. W 1988 został członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie, objął w jego ramach funkcję przewodniczącego komisji nauki i oświaty[7]. W 1989 brał udział w obradach plenarnych Okrągłego Stołu. Po wyborach do Sejmu kontraktowego został ministrem edukacji narodowej w rządzie Tadeusza Mazowieckiego[12]. Jedną z podjętych wówczas decyzji była ta o wprowadzeniu nauczania religii do szkół publicznych. Urząd ministra sprawował do stycznia 1991.
Był członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010 i w 2015[13][14].
Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski w 1998[15]. W 2010 prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Orderem Orła Białego[16], a 25 lutego 2011 powołał go w skład kapituły tego orderu[17]. W listopadzie 2015 w proteście przeciwko decyzji prezydenta RP Andrzeja Dudy o ułaskawieniu Mariusza Kamińskiego zrezygnował z członkostwa w tej kapitule[18]. Wyróżniony również Odznaką Honorową „Zasłużony dla Mazowsza”[19] oraz Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości[20]. W czasach PRL otrzymał też Krzyż Kawalerski[21], Oficerski i Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi i Medal Komisji Edukacji Narodowej[22]. W 1984 wyróżniony francuskim Krzyżem Oficerskim Orderu Narodowego Legii Honorowej[23].
Otrzymał tytuły doktora honoris causa Duquesne University w USA (1981), Akademii Pedagogicznej w Krakowie (1994), Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (1998)[24], Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (2002)[25], Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach (wówczas Akademii Świętokrzyskiej, 2005), Uniwersytetu Wrocławskiego (2007) oraz Uniwersytetu Opolskiego (2009[26]), Uniwersytetu Gdańskiego (2009)[27], Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie (2010)[28], Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (2014)[29] i Uniwersytetu Jagiellońskiego (2015)[30].
Został honorowym obywatelem Sandomierza (2004), gminy Długosiodło (2006)[31], Ostrowca Świętokrzyskiego (2008), Pułtuska (2008) oraz Warszawy (2015)[32]. W 2014 otrzymał Perłę Honorową Polskiej Gospodarki (w kategorii nauka)[33].
Pochodził z rodziny pieczętującej się w przeszłości herbem Lis. Był synem Jana i bratem Andrzeja.
Od urodzenia mieszkał w kamienicy przy ul. Wilczej 22[34]. 10 czerwca 2021 został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[35].
Artykuł Henryk Samsonowicz w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:
Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-06-13 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=109840