Ten artykuł od 2020-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
| ||
Imię i nazwisko urodzenia | György Schwartz | |
Data i miejsce urodzenia | 12 sierpnia 1930 Budapeszt | |
Zawód, zajęcie | przedsiębiorca, działacz społeczny | |
Odznaczenia | ||
George Soros (węg. György Soros [ˈɟørɟ ˈʃoroʃ], właśc. György Schwartz [ʃvaʁʦ]; ur. 12 sierpnia 1930 w Budapeszcie) – amerykański inwestor giełdowy pochodzenia węgiersko-żydowskiego, także filantrop, fundator Open Society Foundations i licznych fundacji, w tym Fundacji im. Stefana Batorego.
Urodził się i mieszkał na Węgrzech do 1946, gdy uciekł na Zachód podczas kongresu młodych esperantystów. Jako młodzieniec próbował handlować walutą na czarnym rynku w czasie okupacji niemieckiej na Węgrzech[potrzebny przypis]. Wyemigrował do Wielkiej Brytanii w 1947. W 1952 ukończył studia w London School of Economics[1], gdzie uczestniczył m.in. w słynnych seminariach Karla Poppera. W 1956 przeniósł się do Stanów Zjednoczonych[1]. Wspomina, że jego celem było zarobienie pieniędzy, które pozwoliłyby mu pracować jako pisarz i filozof.
Początki fortuny Sorosa mają źródło w inwestycjach giełdowych w akcje tzw. śmieciowych przedsiębiorstw. Były to akcje spółek, które miały trudną sytuację finansową, stały u progu bankructwa. Wobec kryzysu rynkowego w owych czasach nikt nie wierzył w możliwość istotnego dorobienia się na inwestycjach w akcje. Jednak Soros pod wpływem koncepcji gospodarczo-socjologicznych Poppera, zdecydował się zainwestować w nie posiadane fundusze, wychodząc z założenia, że skoro spółki owe przetrwały najgorszy kryzys, muszą mieć istotną zdolność do kreowania zysku, która w przyszłości spowoduje wzrost ich kursu. Tak też się stało, a Soros dorobił się fortuny.
Soros stał się znany 22 września 1992, gdy uważając, że funt szterling jest przewartościowany, dokonał spekulacji przeciw tej walucie, angażując 10 mld USD i grając na zniżkę kursu[2]. W wyniku tego Bank Anglii był zmuszony wycofać walutę z mechanizmu kursów walutowych (ERM II), a Soros zarobił około jednego miliarda dolarów. Został nazwany „człowiekiem, który złamał Bank Anglii”. W 1997 w podobnej sytuacji w trakcie azjatyckiego kryzysu finansowego malezyjski premier oskarżył Sorosa o spowodowanie załamania waluty tego kraju. Dziewięć lat później, w 2006 roku, premier Mahathir bin Mohamad spotkał się z Sorosem i po rozmowie oznajmił, że Soros nie był w rzeczywistości odpowiedzialny za kryzys[3].
Soros jest aktywnym filantropem od 1979, gdy zaczął przekazywać pieniądze, aby pomóc czarnoskórym studentom w RPA w studiowaniu na Uniwersytecie Kapsztadzkim. Działania dobroczynne Sorosa w Europie Środkowej i Wschodniej mają miejsce głównie przez Open Society Foundations i liczne fundacje, np. Fundacja Batorego w Polsce[4]. Soros podarował 250 milionów dolarów na Central European University w Budapeszcie.
Przez wiele lat Soros nie angażował się raczej w politykę, lecz zmieniło się to za czasów prezydentury George’a W. Busha. W wywiadzie dla Washington Post z 11 listopada 2003 Soros powiedział, że usunięcie Busha z fotela prezydenta USA jest „głównym zadaniem jego życia” oraz „sprawą życia i śmierci”. W celu realizacji tego zamierzenia Soros (wraz z drugą osobą) podarował 5 milionów dolarów dla MoveOn.org, organizacji związanej z Partią Demokratyczną. W sumie przekazał 15,5 miliona dolarów na działalność przeciw George’owi W. Bushowi[potrzebny przypis].
Soros został wybrany przez „Financial Times” człowiekiem roku 2018. Za wyborem stoi zaangażowanie finansisty w obronę wartości demokratycznych[5].
Soros był trzykrotnie żonaty[6] i ma pięcioro dzieci. Ojciec George’a Sorosa, Tivadar Soros, był pisarzem piszącym w esperanto.
W roku 2000 Gazeta Wyborcza wyróżniła George’a Sorosa tytułem Człowieka Roku. Laudację na cześć laureata wygłosił minister spraw zagranicznych prof. Bronisław Geremek.
W 2018 otrzymał tytuł Człowieka Roku magazynu Financial Times[15].
Otrzymał doktoraty honoris causa następujących uczelni: New School for Social Research (Nowy Jork), Uniwersytetu Oksfordzkiego (1980), Uniwersytetu Ekonomicznego w Budapeszcie i Uniwersytetu Yale’a w 1991.
Fakt, że stał się bogaty dzięki inwestycjom giełdowym (w grudniu 2017 roku jego majątek oceniano na 24,9 miliarda dolarów[16]), zrodził niechęć niektórych osób, mimo że otwarcie przyznaje, że obecny system spekulacji finansowych szkodzi rozwojowi wielu krajów rozwijających się.
W Polsce wywołuje kontrowersje wśród części środowisk antyglobalistycznych (z jednej strony krytykują oni nieetyczny – ich zdaniem – sposób w jaki Soros doszedł do swojej fortuny, ale z drugiej popierają jego krytykę polityki George’a W. Busha i globalizacji) oraz wśród skrajnej prawicy (z powodu jego poparcia dla społeczeństwa otwartego)[potrzebny przypis].
Jest ofiarą politycznych ataków na Węgrzech z powodu otwartej krytyki rządów Viktora Orbána[17].
Artykuł George Soros w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:
Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-06-13 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=43397