Franciszek Pieczka (2007) | |
Imię i nazwisko |
Franciszek Maksymilian Pieczka |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
18 stycznia 1928 |
Data i miejsce śmierci |
23 września 2022 |
Zawód | |
Współmałżonek |
Henryka Pieczka |
Lata aktywności |
1954–2022 |
Zespół artystyczny | |
Teatr Powszechny w Warszawie (1974–2015) | |
Odznaczenia | |
| |
Franciszek Maksymilian Pieczka (ur. 18 stycznia 1928 w Godowie, zm. 23 września 2022 w Warszawie) – polski aktor teatralny, filmowy i dubbingowy. Kawaler Orderu Orła Białego.
Urodził się i wychowywał w Godowie, wsi położonej w powiecie wodzisławskim na Górnym Śląsku. Był synem Walerii[1] (Waleski)[2] z domu Popek i Franciszka (seniora), który brał udział w powstaniach śląskich na ziemi wodzisławskiej[3]. Był najmłodszym z sześciorga rodzeństwa[4]. Uczęszczał do szkoły w Godowie. Ponieważ ojciec aktora był kościelnym, to Franciszek przez pewien czas grywał na organach w miejscowym kościele, pracował na roli[5] i wypasał krowy na łąkach położonych wzdłuż Olzy i jej dopływów, Leśnicy i Piotrówki. Od najmłodszych lat interesował się kinem. Chodził pieszo na seanse kinowe do oddalonego o kilka kilometrów Wodzisławia Śląskiego, a później (po jej przyłączeniu do Polski w 1938 r.) również do pobliskiej Zawady[6].
Po II wojnie światowej studiował aktorstwo.
Absolwent PWST w Warszawie (1954). Debiutował w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze. Potem przeniósł się do prowadzonego przez Krystynę Skuszankę Teatru Ludowego w Nowej Hucie, gdzie występował w latach 1955–1964. W latach 1974–2015 aktor Teatru Powszechnego w Warszawie.
Zagrał w ponad stu filmach, zarówno polskich, jak i zagranicznych. W pamięci widzów zapisał się kreacjami w obrazach: „Ziemia obiecana”, „Potop”, „Quo vadis”, „Konopielka” czy „Jańcio Wodnik”. Dużą popularność i sympatię zyskał dzięki roli Gustlika w serialu „Czterej pancerni i pies”.
Występował m.in. w spektaklach Konrada Swinarskiego, Jerzego Jarockiego i Zygmunta Huebnera. Za tytułową kreację w „Jańciu Wodniku” z 1993 otrzymał wiele nagród, m.in. na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz na Międzynarodowym Festiwal Filmów Słowiańskich i Prawosławnych w Moskwie. Występował w takich filmach jak „Dwa księżyce”, „Szabla od komendanta” czy „Historia kina w Popielawach”. W 2008 stworzył kreację Ala Lewisa w przedstawieniu „Słoneczni chłopcy” Neila Simona w reżyserii Macieja Wojtyszki, na deskach Teatru Powszechnego, za którą otrzymał nagrodę im. Cypriana Norwida.
Za poszczególne role, a także wkład w rozwój sztuki teatralnej i filmowej był wielokrotnie nagradzany i odznaczany[7].
Żoną aktora przez 50 lat była Henryka, która zmarła w 2004[4].
Franciszek Pieczka był honorowym obywatelem gminy Godów (tytuł honorowego obywatela został przyznany w drodze uchwały nr XIX/165/08 Rady Gminy Godów z dnia 26 czerwca 2008 r.)[8].
W 2016 wspomógł akcję walki ze smogiem na rodzinnym Górnym Śląsku, występując w klipie filmowym pt. Nie truj sąsiada! nagranym wspólnie z miastem Wodzisław Śląski[9].
11 listopada 2017 został odznaczony najwyższym polskim odznaczeniem państwowym, Orderem Orła Białego[10].
Publicznie przyznawał się do swojej wiary katolickiej, często udzielał wywiadów tygodnikowi Gość Niedzielny[11].
Zmarł 23 września 2022[12]. Został pochowany na cmentarzu w Aleksandrowie[13]. W pogrzebie wziął udział oraz przemawiał prezydent Andrzej Duda.
Filmy fabularne | |||
Rok | Tytuł | Reżyser | Rola |
1954 | Pokolenie | Andrzej Wajda | Niemiec na patrolu |
1957 | Zagubione uczucia | Jerzy Zarzycki | mężczyzna z trąbą na krakowskim dworcu |
1958 | Kalosze szczęścia | Antoni Bohdziewicz | pielęgniarz ze szpitala psychiatrycznego |
1960 | Matka Joanna od Aniołów | Jerzy Kawalerowicz | Odryn |
1961 | Zaduszki | Tadeusz Konwicki | Heniutek |
1961 | Kwiecień | Witold Lesiewicz | strzelec Anklewicz |
1962 | Szpital | Janusz Majewski | kolejarz |
1962 | Nad rzeką | Janusz Kubik | partyzant |
1962 | Drugi brzeg | Zbigniew Kuźmiński | Stefan Majewski |
1963 | Zacne grzechy | Mieczysław Waśkowski | Eustachy Topór herbu Topór |
1963 | Skąpani w ogniu | Jerzy Passendorfer | Józef Poczobutt |
1963 | Ich dzień powszedni | Aleksander Ścibor-Rylski | Danysz, adorator Michaśki |
1964 | Życie raz jeszcze | Janusz Morgenstern | współwięzień Grajewskiego |
1964 | Rękopis znaleziony w Saragossie | Wojciech Jerzy Has | opętany Paszeko |
1964 | Późne popołudnie | Aleksander Ścibor-Rylski | Janusz, sublokator Siankowej |
1965 | Walkower | Jerzy Skolimowski | organizator zawodów |
1965 | Bigos | Sylwester Szyszko | Franek Lalik |
1966 | Gdzie jest trzeci król | Ryszard Ber | Marczak, konserwator obrazów |
1966 | Chudy i inni | Henryk Kluba | Tomasz Waliczek „Kosa” |
1967 | Żywot Mateusza | Witold Leszczyński | Matis |
1967 | Słońce wschodzi raz na dzień | Henryk Kluba | Haratyk |
1968 | Tramp oder der einzige und unvergleichliche Lenny Jacobsen | Peter Lilienthal | Joseph |
1969 | Urząd | Janusz Majewski | proboszcz z Sansisto |
1970 | Przystań | Paweł Komorowski | Muraszko |
1970 | Legenda | Sylwester Chęciński | proboszcz |
1970 | Hydrozagadka | Andrzej Kondratiuk | marynarz |
1970 | Dziura w ziemi | Andrzej Kondratiuk | ksiądz |
1970 | Dzięcioł | Jerzy Gruza | dubbing Edek Zdziebko, pracownik supersamu |
1970 | Album polski | Jan Rybkowski | kolejarz Franek, ojczym Anny |
1971 | Punkt wyjścia | Jerzy Sztwiertnia | Jerzy |
1971 | Przez dziewięć mostów | Ryszard Ber | ojciec |
1971 | Perła w koronie | Kazimierz Kutz | Hubert Siersza |
1971 | Wyzwolenie | Jurij Ozierow | sierżant Pełka |
1971 | Kłopotliwy gość | Jerzy Ziarnik | tajniak „uśmiechnięty” |
1971 | Kareta | Zdzisław Leśniak | rewolwerowiec |
1971 | Beczka Amontillado | Leon Jeannot | Fortunato |
1972 | Wesele | Andrzej Wajda | Czepiec |
1972 | Szklana kula | Stanisław Różewicz | „Król Życia” |
1972 | Kaprysy Łazarza | Janusz Zaorski | sołtys Franek |
1973 | Ciemna rzeka | Sylwester Szyszko | wójt Mateusz |
1973 | Chłopi | Jan Rybkowski | proboszcz |
1973–1974 | Potop | Jerzy Hoffman | stary Kiemlicz |
1974 | Ziemia obiecana | Andrzej Wajda | Muller |
1974 | Pełnia nad głowami | Andrzej Czekalski | Andrzej, przewodniczący MRN |
1974 | Gniazdo | Jan Rybkowski | Mrokota |
1975 | Till Eulenspiegel | Rainer Simon | Dziki Kunc Winterstetten |
1975 | Grzech Antoniego Grudy | Jerzy Sztwiertnia | Antoni Gruda |
1976 | Złota kaczka | Jerzy Sztwiertnia | niewidomy żebrak – bajarz |
1976 | Budapeszteńskie opowieści | István Szabó | pasażer w tramwaju |
1976 | Blizna | Krzysztof Kieślowski | Stefan Bednarz, dyrektor kombinatu w Olecku |
1977 | Okrągły tydzień | Tadeusz Kijański | Karol Kostka, dziadek Gustlika |
1978 | Somosierra. 1808 | Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka | Andrzej Niegolewski |
1978 | Die Frau gegenüber | Hans Noever | Simon Schmidt |
1978 | Biały mazur | Wanda Jakubowska | Walery Wróblewski |
1979 | Wiśnie | Michael Gunther, Gerard Zalewski | Ludwik Grępka |
1979 | Racławice. 1974 | Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka | prezentujący polityczny teatrzyk kukiełkowy |
1979 | Placówka | Zygmunt Skonieczny | Józef Ślimak |
1979 | Paciorki jednego różańca | Kazimierz Kutz | Jerzy, syn Habryków |
1979 | Jadup und Boel | Rainer Simon | |
1979 | Die große Flatter | Marianne Ludcke | pan Warga |
1979 | David | Peter Lilienthal | |
1980 | Wäre die Erde nicht rund? | Iris Gusner | dziadek Johannes Pieczyński |
1980 | Ciosy | Gerard Zalewski | Franciszek |
1981 | Ryś | Stanisław Różewicz | stelmach Alojz |
1981 | Konopielka | Witold Leszczyński | dziad, Pan Bóg w śnie Kaziuka |
1982 | Matka Królów | Janusz Zaorski | węglarz Cyga |
1982 | Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny | Janusz Majewski | poseł Piotr Boratyński |
1982 | Austeria | Jerzy Kawalerowicz | karczmarz Tag |
1983 | Wierna rzeka | Tadeusz Chmielewski | Szczepan |
1983 | Na odsiecz Wiedniowi | Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka | Ibrahim Pasza |
1983 | Fariaho | Roland Graf | Fussberg |
1984 | Trzy młyny | Jerzy Domaradzki | Durczak |
1984 | Sprawa się rypła | Janusz Kidawa | Ludwik Placek |
1984 | La dame blanche de Wieliczka | Jorge Fajardo | |
1985 | Temida | Mariusz Malinowski | Siewka |
1985 | Siekierezada | Witold Leszczyński | leśniczy Bogdański |
1985 | Osobisty pamiętnik grzesznika przez niego samego spisany | Wojciech Jerzy Has | Logan, mąż Rabiny |
1985 | Dziewczęta z Nowolipek | Barbara Sass | Mossakowski, ojciec Bronki |
1985 | Chrześniak | Henryk Bielski | Strzykalski, ojciec chrzestny Purowskiego |
1986 | Wcześnie urodzony | Krzysztof Gruber | Józef Chrobak |
1986 | Rykowisko | Grzegorz Skurski | stary Szałaj, ojciec Wiktora |
1986 | Przyjaciel wesołego diabła | Jerzy Łukaszewicz | Witalis |
1986 | Big Bang | Andrzej Kondratiuk | Stasiek Skrzypek |
1987 | Sławna jak Sarajewo | Janusz Kidawa | Pan Bóg |
1987 | Do domu | Janusz Zaorski | ojciec Szymona |
1988 | Złodziej | Wiesław Helak | ojciec |
1989 | Tutajosok | Judit Elek | ojciec Szymona |
1990 | Życie za życie. Maksymilian Kolbe | Krzysztof Zanussi | Banasik, były sąsiad Jana |
1990 | Potyautasok | Sandor Soth | więzień Mariusz |
1990 | Pogrzeb kartofla | Jan Jakub Kolski | Mateusz Szewczyk |
1990 | Dobry wieczór, panie Wallenberg (God afton, Herr Wallenberg) | Kjell Grede | Papa |
1992 | Szwadron | Juliusz Machulski | Błażej |
1992 | Pograbek | Jan Jakub Kolski | Kaczuba |
1992 | Ördög vigye | Robert Pajer | profesor Jambus Ármin |
1992 | Das Land hinter dem Regenbogen | Herwig Kipping | dziadek |
1993 | Przypadek Pekosińskiego | Grzegorz Królikiewicz | ksiądz Michalski |
1993 | Jańcio Wodnik | Jan Jakub Kolski | Jańcio Wodnik |
1993 | Dwa księżyce | Andrzej Barański | Szulim |
1994 | Díky za každé nové ráno | Milan Šteindler | ojciec Olgi |
1994 | Cudowne miejsce | Jan Jakub Kolski | pustelnik |
1995 | Szabla od komendanta | Jan Jakub Kolski | Kotek |
1995 | Grający z talerza | Jan Jakub Kolski | Marczyk |
1995 | Dzieje mistrza Twardowskiego | Krzysztof Grabowski | pustelnik Albertus |
1998 | Historia kina w Popielawach | Jan Jakub Kolski | Wujo Janek |
1998 | Franciszek Pieczka. Portret na 70-lecie | Krystyna Piaseczna | on sam |
2000 | Syzyfowe prace | Paweł Komorowski | Józef, służący Borowiczów |
2001 | Requiem | Witold Leszczyński | Bartłomiej Grab |
2001 | Quo vadis | Jerzy Kawalerowicz | Piotr Apostoł |
2004 | Cud w Krakowie | Diana Groo | rabin Lewi |
2006 | Jasminum | Jan Jakub Kolski | święty Roch |
2006 | Ósmy dzień tygodnia | Judit Elek | Jeromos |
2007 | Ranczo Wilkowyje | Wojciech Adamczyk | Stanisław Japycz |
2013 | Nie tylko Gustlik | Adam Kraśnicki | on sam |
2014 | Serce, Serduszko i wyprawa na koniec świata | Jan Jakub Kolski | Droselmajer |
2017 | Syn Królowej Śniegu | Robert Wichrowski | Kazimierz |
2018 | Aktor Pana Boga | Mariusz Malec | on sam |
Seriale telewizyjne | |||
Rok | Tytuł | Reżyser | Rola |
1966–1970 | Czterej pancerni i pies | Konrad Nałęcki, Andrzej Czekalski | Gustlik Jeleń |
1970 | Doktor Ewa | Henryk Kluba | Zalewski, przewodniczący rady narodowej |
1972 | Chłopi | Jan Rybkowski | proboszcz |
1975 | Ziemia obiecana | Andrzej Wajda | Muller, ojciec Mady (odc. 1, 2 i 4) |
1979 | Ród Gąsieniców | Konrad Nałęcki | Franek Gąsienica, syn Pawła (odc. 2 i 3) |
1979 | Ród Gąsieniców | Konrad Nałęcki | Izydor Gąsienica, syn Józka (odc. 6) |
1980 | Królowa Bona | Janusz Majewski | Piotr Boratyński, poseł na Sejm (odc. 9) |
1982 | Blisko, coraz bliżej | Zbigniew Chmielewski | Franciszek Pasternik |
1988 | Przyjaciele wesołego diabła | Jerzy Łukaszewicz | Witalis (odc. 3, 4 i 5) |
1988 | Banda Rudego Pająka | Zbigniew Chmielewski | Józef Koza, dziadek Kozy (dubbing) |
1993−1994 | Bank nie z tej ziemi | różni | św. Piotr zwany „prezesem” |
1998 | Syzyfowe prace | Paweł Komorowski | Józef |
1999 | Przed burzą | Bernd Bohlich | Ferdinand Domberg |
2000 | Słoneczna włócznia | Jerzy Łukaszewicz | Atacamenos (odc. 1) |
2002 | Quo vadis | Jerzy Kawalerowicz | święty Piotr |
2002 | Na dobre i na złe | różni | pułkownik Bończa (odc. 125) |
2007−2009, 2011−2016 | Ranczo | Wojciech Adamczyk | Stanisław Japycz |
2008 | Hotel pod żyrafą i nosorożcem | Marek Stacharski | Franciszek Alba |
Artykuł Franciszek Pieczka w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:
Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2022-10-01 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=117172