Emil Karewicz
| ||
.jpg) Aktor w 2012 roku. | ||
| Imię i nazwisko | Emilian Alojzy Karewicz | |
| Data i miejsce urodzenia | 13 marca 1923[1] Wilno[1] | |
| Data i miejsce śmierci | 18 marca 2020[1] Warszawa[2][3] | |
| Zawód | aktor teatralny i filmowy | |
| Lata aktywności | 1948–2015 | |
| Odznaczenia | ||
       
| ||
_01.jpg)
Emil Karewicz, właśc. Emilian[4][5][6] Alojzy[7] Karewicz (ur. 13 marca 1923 w Wilnie, zm. 18 marca 2020 w Warszawie) – polski aktor teatralny, filmowy i radiowy.
Kariera
Karierę aktorską rozpoczął w Wilnie, w tamtejszym Teatrze Małym, gdzie zagrał rolę Małpy w Kwartecie I. Kryłowa. W czasie II wojny światowej został wcielony do Ludowego Wojska Polskiego, z którym dotarł do Berlina[8]. Po wojnie ukończył Studio Dramatyczne prowadzone przez Iwona Galla. Grał na scenach łódzkich: im. S. Jaracza i Teatrze Nowym. Od 1962 związany z Warszawą, występował w teatrach: Ateneum, Dramatycznym i od 1967 Ludowym (w 1975 przemianowanym na Nowy). Na emeryturę przeszedł w 1983 roku.
Wśród wielu ról teatralnych należy wymienić: Oktawiusza w Juliuszu Cezarze W. Shakespeare’a, Capignaca w Buonapartem i Sułkowskim R. Brandstaettera, Franciszka Moora w Zbójcach F. Schillera, Gospodarza w Weselu S. Wyspiańskiego (Łódź), Liapkin-Tiapkina w Rewizorze N. Gogola, Spodka w Śnie nocy letniej W. Shakespeare’a, Hetmana Kossakowskiego w Horsztyńskim J. Słowackiego, Pagatowicza w Grubych rybach M. Bałuckiego, Łomowa w Oświadczynach A. Czechowa, Janusza w Panu Jowialskim A. Fredry, Jenialkiewicza w Wielkim człowieku do małych interesów A. Fredry, Stomila w Tangu S. Mrożka, Geronta w Szelmostwach Skapena Moliera (Warszawa). W 2005 powrócił na scenę Teatru Nowego w Łodzi, by zagrać rolę Kalmity w Chłopcach S. Grochowiaka.
Popularność przyniosły mu role: oficera gestapo w filmie Jak rozpętałem drugą wojnę światową, króla Władysława Jagiełły (Krzyżacy i Wawelski conventus dowódców), a zwłaszcza Hermanna Brunnera w serialu Stawka większa niż życie.
Znany też z roli Tadeusza „Warszawiaka” w Bazie ludzi umarłych oraz dziadka w W kogo ja się wrodziłem. Ponadto wystąpił m.in. w Kanale, Cieniu, Bajlandzie, Sztosie, serialach Czarne chmury, Lalka, Polskie drogi, Szaleństwo Majki Skowron, Alternatywy 4, M jak miłość, Barwy szczęścia, Sukces, Tak czy nie?, Na dobre i na złe. Występował w Teatrze Telewizji i Teatrze Polskiego Radia (Kilka dni w Reno, Kollokacja, Potop, Gehenna).
W 2004 odcisnął swoją dłoń w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach. Był ambasadorem Domu Artystów Weteranów w Skolimowie[1].
18 czerwca 2013[9][10], nakładem Wydawnictwa Melanż, ukazała się autobiografia Emila Karewicza zatytułowana „Moje trzy po trzy” (oprac. literackie Paweł Oksanowicz, ISBN 978-83-928029-5-2). W 2015 roku artysta zakończył karierę aktorską ze względu na postępującą chorobę.
Życie prywatne
Krótko po ukończeniu 18. roku życia ożenił się z Ewą, którą poznał podczas pracy w firmie transportowej[11]. Po II wojnie światowej rozwiedli się[11]. Z drugą żoną, Delfiną, miał córkę Sylwię[11]. Od 1950 do 2012 jego trzecią żoną była Teresa Karewicz (1925–2012)[12][13], z którą miał dwójkę dzieci: Krzysztofa i Małgorzatę[11]. Przez ostatnie lata życia zmagał się z chorobą Meniere’a[14].
Zmarł nagle[2][3] 18 marca 2020. Urnę z prochami Emila Karewicza złożono w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[a][15][4][5] (kwatera G-tuje-52)[7]. Ze względu na pandemię COVID-19 pogrzeb odbył się 23 czerwca 2020[15][4][5][16]. Ceremonia miała charakter państwowy i świecki[15][4][5].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – za „wybitne zasługi dla kultury polskiej” (2020, pośmiertnie)[17][5][6]
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1988)
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1982)
- Złoty Krzyż Zasługi (1977)
- Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)[18]
- Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”[19]
- Honorowa Odznaka Miasta Łodzi[19]
- Odznaka „Za Wybitne Zasługi dla ZKRPiBWP” (2013)[20]
Występy w Teatrze TV (wybór)
- Maximathic
- Młodość bez młodości
- Oszukana
- Poletko nad jeziorem
- Żółty Krzyż
- Faust
- Kryptonim Maks (Teatr Sensacji „Kobra”)
- Amerykańska guma do żucia „Pinky” (Teatr Sensacji „Kobra”)
- Stawka większa niż życie (Teatr Sensacji „Kobra”) jako Hermann Brunner
Filmografia
- (1950) Warszawska premiera – Georg
- (1951) Młodość Chopina – Józef Zaliwski
- (1951) Owe dni – sierżant
- (1955) Podhale w ogniu – dowódca hajduków
- (1956) Cień – Jasiczka, żołnierz NSZ
- (1956) Nikodem Dyzma – Melonek, komisarz policji
- (1956) Kanał – porucznik AK „Mądry”, zastępca „Zadry”
- (1957) Skarb kapitana Martensa – Pieloch
- (1957) Pętla – Gienek, kelner w barze
- (1958) Ostatni strzał – Giżycki, sierżant MO
- (1958) Historia jednego myśliwca – niemiecki pilot
- (1958) Ósmy dzień tygodnia – Zawadzki, sublokator Walickich
- (1958) Baza ludzi umarłych – Tadek „Warszawiak”
- (1959) Biały niedźwiedź – hauptmann Grimm
- (1960) Historia współczesna – Kazimierz Bielas
- (1960) Zbieg – milicjant
- (1960) Krzyżacy – król Władysław II Jagiełło
- (1961) Dziś w nocy umrze miasto – Kurt Zumpe
- (1962) Na białym szlaku – oberleutnant Weber
- (1963) Yokmok – Andrzej Klimecki vel Garlicki
- (1963) Ostatni kurs – barman Jurek
- (1966) Przedświąteczny wieczór – kombatant, kolega Zapały
- (1967) Zamrożone Błyskawice – Jerzy
- (1967–1968) Stawka większa niż życie – Hermann Brunner
- (1969) Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię – pułkownik
- (1969) Dzień oczyszczenia – „Stańczyk”, kapitan AK
- (1969) Jak rozpętałem drugą wojnę światową – oficer Gestapo
- (1970) Pogoń za Adamem – Władek Zabłocki
- (1973) Hubal – rotmistrz Stanisław Sołtykiewicz
- (1976) Szaleństwo Majki Skowron – Liwicz
- (1977) Lalka – Tomasz Łęcki, ojciec Izabeli
- (1977) Żołnierze wolności – kapitan AK (cz. 2)
- (1977) Wszyscy i nikt – Szef, starszy sierżant LWP wracający z wojny
- (1978) Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy – Maks
- (1978) Życie na gorąco – Jacques Boissant, pilot w firmie Suzanneta
- (1979) Golem – ordynator
- (1979) Sekret Enigmy – Artur Szlich, pułkownik WP
- (1979) Aria dla atlety – Breitkopf
- (1979) Ojciec królowej – hetman Stanisław Jan Jabłonowski
- (1980) Dzień Wisły – „Florian”, dowódca oddziału partyzanckiego
- (1980) Polonia Restituta – pułkownik Edward House, współpracownik prezydenta Wilsona
- (1983) Katastrofa w Gibraltarze – generał Kazimierz Sosnkowski
- (1983) Na odsiecz Wiedniowi – hetman wielki koronny Stanisław Jan Jabłonowski
- (1983) Alternatywy 4 – Leberka, sąsiad Balcerka z Targówka
- (1984–1987) Zdaniem obrony – mecenas Sokor
- (1986) Okruchy wojny – „Zawieja”
- (1988) Generał Berling – Józef Stalin
- (1994) Bank nie z tej ziemi – Herman Brunet (odc. 12)
- (1997) Sztos – Niemiec
- (1998) Klan – sprzedawca w sklepie z bronią, gdzie chciała się zaopatrzyć Monika (odc. 146)
- (2000) Rodzina zastępcza – pułkownik Hans Wolf (odc. 30)
- (2000) Bajland, czyli populizm po polsku – Ignacy, lokaj Rydla
- (2000–2001) M jak miłość – Zenon Łagoda
- (2001) W kogo ja się wrodziłem – Edward Lechotycki, dziadek Tomka
- (2002) Wszyscy święci – Ryszard, ojciec Krystyny
- (2007–2015) Barwy szczęścia – Tadeusz Barczyk
- (2012) Hans Kloss. Stawka większa niż śmierć – Hermann Brunner
- (2013) Na dobre i na złe – aktor Marcin (odc. 541)
Uwagi
- ↑ Pierwotnie pochówek zaplanowano w grobie rodzinnym na cmentarzu w Marysinie Wawerskim[21][4]. Jak podano w nekrologu zamieszczonym 21 marca w „Gazecie Wyborczej”, w wydarzeniu mieli wziąć udział tylko najbliżsi zmarłego. W trakcie przygotowań pogrzebowych Związek Artystów Scen Polskich wystosował wniosek do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o pochowanie aktora w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[21]. 14 kwietnia 2020 rodzina Emila Karewicza wydała oświadczenie, w którym wyjaśniła okoliczności zmiany planów dotyczących pogrzebu[21].
Przypisy
- ↑ a b c d Nie żyje aktor Emil Karewicz. W: tvp.info [on-line]. Telewizja Polska SA, 18 marca 2020. [dostęp 2020-06-25].
- ↑ a b Tak wyglądały ostatnie godziny życia Karewicza. Syn zdradza przyczynę śmierci. W: Super Express (se.pl) [on-line]. ZPR Media, 18 kwietnia 2020. [dostęp 2020-06-26].
- ↑ a b Syn Emila Karewicza o ostatnich godzinach życia ojca: „Tylko na sekundę odzyskał przytomność”. Na co zmarł aktor?. W: Dzień Dobry TVN (dziendobry.tvn.pl) [on-line]. TVN SA, 18 kwietnia 2020. [dostęp 2020-06-26].
- ↑ a b c d e Pogrzeb Emila Karewicza. Aktor pochowany trzy miesiące po śmierci, bez księdza. W: Onet.pl [on-line]. Ringier Axel Springer Polska sp. z o.o., 23 czerwca 2020. [dostęp 2020-10-25]. Uwaga: imię i nazwisko „Emilian Karewicz” widoczne są na fotografii otwierającej galerię zdjęć zamieszczoną na końcu artykułu (napisy na tabliczce natrumiennej i na urnie).
- ↑ a b c d e Pogrzeb Emila Karewicza. "Był zwycięzcą, spełnionym artystą". W: Polsat News [on-line]. Telewizja Polsat Sp. z o.o., 23 czerwca 2020. [dostęp 2020-10-25]. Uwaga: imię i nazwisko „Emilian Karewicz” widoczne są na pierwszym zdjęciu (napisy na tabliczce natrumiennej i na urnie).
- ↑ a b Ostatnie pożegnanie Emila Karewicza. Aktor pośmiertnie odznaczony przez prezydenta. W: PolskieRadio24.pl [on-line]. Polskie Radio SA, 23 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-25]. Cytat: „(...) Emil Karewicz został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Andrzeja Dudę Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla kultury polskiej. (...) Wraz ze śmiercią Emiliana Karewicza kultura polska utraciła jeden z najbardziej wyrazistych i wszechstronnych talentów artystycznych - napisał wicepremier Piotr Gliński w liście pożegnalnym, który odczytał wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin.”
- ↑ a b Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze (Kwatera: G, Rząd: TUJE, Grób: 52). [dostęp 2020-06-25].
- ↑ [1] Informacja na onet.pl
- ↑ Moje trzy po trzy - Emil Karewicz. Wydawnictwo Melanż. [dostęp 2020-06-25].
- ↑ Moje trzy po trzy - Emil Karewicz. W: Lubimyczytać.pl [on-line]. Lubimyczytać.pl Sp. z o.o.. [dostęp 2020-06-25].
- ↑ a b c d Konrad Szczęsny: Troje dzieci, pięcioro wnucząt i 62 lata w małżeństwie. Rodzina była ostoją dla Emila Karewicza. W: VIVA!pl [on-line]. Edipresse Polska SA, 2020-03-19. [dostęp 2020-06-20].
- ↑ Teresa Karewicz. timenote.info. [dostęp 2020-06-03].
- ↑ Nie żyje Emil Karewicz. Miał 3 dzieci i 5 wnucząt. Był 3 razy żonaty - z ostatnią żoną spędził 62 lata. Party.pl, 2020-03-19. [dostęp 2020-06-03].
- ↑ Ostatnia rozmowa Lipowskiej z Karewiczem. Co jej powiedział?. fakt.pl. [dostęp 2020-03-21].
- ↑ a b c Ceremonia pożegnalna Emila Karewicza. W: www.polskiemedia.org [on-line]. Stowarzyszenie Polskich Mediów, 18 czerwca 2020. [dostęp 2020-10-25].
- ↑ Anna Jankowska: Emil Karewicz spoczął na Powązkach. Przez koronawirusa pogrzeb przełożono o 3 miesiące. W: o2.pl [on-line]. Wirtualna Polska Media SA, 2020-06-23. [dostęp 2020-10-25].
- ↑ M.P. z 2020 r. poz. 697
- ↑ M.P. z 1956 r. nr 3, poz. 27
- ↑ a b Kto jest kim w Polsce. Warszawa: Interpress, 1989, s. 507.
- ↑ Wyróżnienia czołowych polskich aktorów. Od „Grunwaldu” do „Stawki większej niż życie”. „Polsce Wierni”. Nr 1 (217), styczeń 2014. Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. ISSN 1425-8633. [dostęp 2020-06-25].
- ↑ a b c Grzegorz Janikowski / PAP: Warszawa. Oświadczenie rodziny w sprawie pogrzebu Emila Karewicza. W: e-teatr.pl [on-line]. Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2020-04-14. [dostęp 2020-06-23].
Bibliografia
- Emil Karewicz w bazie filmpolski.pl
- Emil Karewicz w bazie Filmweb
- Emil Karewicz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [online] [dostęp 2021-04-10].
- Emil Karewicz w bazie IMDb (ang.)
- Emil Karewicz na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Emil Karewicz o sobie, wirtualny album w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka” [dostęp 2018-03-13]
Informacja
Artykuł Emil Karewicz w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:
- 32. miejsce 2020-06-09
- 7. miejsce 2020-06-23
- 31. miejsce 2020-06-24
O stronie
Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-06-13 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=128830