Chrabąszcz majowy

Chrabąszcz majowy
	Melolontha melolontha
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Nadrodzina	żukokształtne
Rodzina	poświętnikowate
Podrodzina	chrabąszczowate
Plemię	Melolonthini
Podplemię	Melolonthina
Rodzaj	Melolontha
Gatunek	chrabąszcz majowy
Synonimy
	Scarabaeus melolontha Linnaeus, 1758;
	Scarabaeus melolontha Linnaeus, 1758;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Owad na liściu klonu w pobliżu Czarnobyla

Chrabąszcz majowy (Melolontha melolontha) – gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych. Bardzo podobny do chrabąszcza kasztanowego. Chrabąszcz odbywa loty wieczorami w maju, czerwcu, a czasami na początku lipca, w dzień przebywa na drzewach liściastych.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątym wydaniu Systema Naturae pod nazwą Scarabaeus melolontha. Jako miejsce typowe wskazano Europę^[1].

Wygląd

Długość 25–35 mm, ciało owalne, nieco wydłużone, czarne z białymi plamami na bokach odwłoka, czułki, pokrywy skrzydłowe i odnóża brunatne, silny gryzący aparat gębowy. Larwy oligopodialne (3 pary nóg tułowiowych), białe, grube, charakterystycznie zgięte w podkowę nazywane pędrakami. Poczwarka wolna. Dorosłe chrząszcze oraz pędraki zimują w glebie na głębokości 1 metra^[2].

Występowanie

Eurazja

Pokarm

Chrabąszcz żywi się liśćmi różnych drzew liściastych (drzewa owocowe, wierzby, brzozy, buki, dęby i inne), a jego larwy są typowymi polifagami: żerują na korzeniach roślin zielnych, krzewów i drzew; mogą uszkadzać system korzeniowy młodych roślin, w burakach i bulwach ziemniaka wygryzają dziury; z punktu widzenia człowieka są szkodnikami szkółek, upraw oraz trawników. Najmniej szkodliwe są larwy w pierwszym i drugim stadium L1 i L2 (pierwsza i druga wylinka), żywią się głównie butwiejącymi resztkami roślinnymi i korzeniami, dopiero w ostatnim stadium L3 (trzecia wylinka) podgryzają żywe rośliny.

Rozród

Przeobrażenie zupełne: jajo, 3 wylinki (L1, L2, L3), poczwarka i imago (owad doskonały). Chrząszcze pojawiają się w maju i żerują na drzewach liściastych. Samica składa jaja pod ziemią, w pobliżu drzew, w wydrążonym przez siebie korytarzu na głębokości 10–15 cm, po 15–20 jaj w złożu. Samice zamierają w czerwcu, po złożeniu około 80 jaj. Po 3 tygodniach wylęgają się larwy. Żerują one początkowo w warstwie próchniczej gleby, zjadając rozkładające się rośliny. Rozwijają się zwykle 3 lata i co roku dwukrotnie linieją. W trzecim roku, pod koniec lata, przepoczwarczają się, a w październiku wylęgają się dorosłe chrząszcze, które wychodzą na powierzchnię dopiero w maju następnego roku.

Pozostałe informacje

Płeć dorosłego osobnika można odróżnić m.in. po liczbie blaszek na miotełkowato zakończonych buławkach. Samce mają ich 7, a samice 6.
Jeszcze na początku XX w. we Francji i w północnej Hesji przygotowywano zupę z chrabąszczy majowych^[3].

Zobacz też

Przypisy

↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 351. (łac.).
↑ prof. Stanisław Ignatowicz: Chrabąszcz majowy. 2013. [dostęp 2013-06-19]. (pol.).
↑ Insekten essen – Ekel oder Genuss?, [dostęp w 2003, (niem.).

Bibliografia

Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-14595-8.
Władysław Strojny: Nasze zwierzęta. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1981. ISBN 83-09-00045-6.

[Linnaeus-1] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 351. (łac.).

[2] rof. Stanisław Ignatowicz: Chrabąszcz majowy. 2013. [dostęp 2013-06-19]. (pol.).

[insekten-3] Insekten essen – Ekel oder Genuss?, [dostęp w 2003, (niem.).

[1]

[2]

[3]