Ch-47M2 Kindżał

  1. Strona główna
  2. Polska Wikipedia
  3. Ch-47M2 Kindżał
Ch-47M2 Kindżał
Ilustracja
Państwo

 Rosja

Rodzaj

kierowany

Długość

7,11 m

Średnica

0,86 m

Masa

4000 – 4500 kg

Zasięg

2000 km

Ch-47M2 Kindżał (ros. Х-47М2 Кинжал, Kinżał) – rosyjski hipersoniczny, rakietowy kompleks lotniczy (Wysokotocznyj Gipierzwukowyj Awiacjonnyj Rakietnyj Kompleks Kinżał) składający się z rakiety Ch-47M2 oraz przenoszącego ją samolotu MiG-31K izdielije 06.

Historia

Geneza

Rosja czerpie z bogatych tradycji prac, zapoczątkowanych jeszcze w czasach Związku Radzieckiego, nad przystosowaniem samolotów myśliwskich do przenoszenia ciężkich pocisków rakietowych. Już w latach 60. ubiegłego wieku, rozpoczęto prace nad przystosowaniem do realizacji tego typu zadań samolotu MiG-25. Jednak dopiero lata 80., wraz z rozpoczęciem prac nad maszyną zdolną do zwalczania celów znajdujących się na orbicie okołoziemskiej, zaowocowały powstaniem efektywnego systemu. Składał się on z samolotu MiG-31D izdielije 07 i przenoszonego przez myśliwiec odpowiednio zmodyfikowanego pocisku 9K79 Toczka. Całość otrzymała oznaczenie kompleksu lotniczego PKO 30P6 Kontakt. Upadek Związku Radzieckiego i okres zapaści gospodarczej, jaki po nim nastąpił, wstrzymał finansowanie projektu. Próby zainteresowania programem potencjalnych użytkowników komercyjnych nie przyniosły rezultatu i cały projekt zakończył się na wybudowaniu jedynie dwóch maszyn kompleksu Kontakt. Od połowy obecnej dekady MiG prowadził prace badawcze nad dwiema nowymi wersjami samolotów MiG-31. Na pierwszym z nich, oznaczonym jako izdielije 08, według niepotwierdzonych informacji prowadzone są próby nowego systemu przeciwsatelitarnego. Druga z maszyn, MiG-31K izdielije 06, dedykowana jest kompleksowi Kindżał.

Projekt

Nosiciel

Pierwsze zdjęcia nowego prototypowego samolotu opublikowano w 2016 roku. Samolot przechodził próby w locie oraz w trakcie kołowania w Lotniczym Instytucie Doświadczalnym im. M.M. Gromowa w Żukowskim. Samolot odróżniał od znanych wcześniej wersji MiG-31 brakiem podskrzydłowych węzłów uzbrojenia APU-84-46D dla rakiet R-40TD1. Niewielka owiewka na dziobie maszyny, tuż przed przednim wiatrochronem kabiny pilota, jest prawdopodobnie osłoną anteny wymiany danych telemetrycznych. Nowe anteny pojawiły się w obrębie całego kadłuba. Pod dziobem zainstalowano dodatkowy odbiornik ciśnienia powietrza. Samolot wyposażono również w system nawigacji kosmicznej wraz z anteną AS-77 oraz system dalekiej nawigacji PPA-S/W-04, antenę odbiornika nawigacji satelitarnej A-737 GLONASS. Według niepotwierdzonych źródeł samolot pozbawiono radaru RP-31A. Tym samym, dane dotyczące celu dostarczane są z zewnętrznych źródeł. Zmiany objęły również jednostki napędowe samolotu. Zwiększeniu uległ zapas paliwa i ciąg silników D-30F-6. Podobne zmiany zaobserwowano na egzemplarzu MiG-31K izdielije 01. Poza usunięciem podskrzydłowych pylonów do podwieszania uzbrojenia usunięto również zagłębienia w dolnej części kadłuba, ułatwiające podwieszanie pocisków R-33. Maszynę seryjną zaobserwowano po raz pierwszy w połowie 2017 roku[1].

Obok MiG-31, do współpracy z systemem Kindżał przystosowywany jest bombowiec Tu-22M3. W połączeniu z zasięgiem bombowca zasięg całego kompleksu wyniesie około 3000 km. Bombowiec będzie zdolny do przenoszenia na swoim pokładzie co najmniej trzech rakiet Ch-47M2. 19 lipca 2018 roku podano informacje o prowadzonych wspólnych ćwiczeniach maszyn MiG-31K i Tu-22M3 w celu opracowania nowej taktyki użycia obydwu samolotów.

Pocisk rakietowy

Nie jest jasne, czy pocisk Ch-47M2 jest całkowicie nową konstrukcją, czy jest zmodyfikowaną wersją istniejącej już rakiety. Rozmiary i wygląd sugerują, iż może być to odmiana rakiety 9M723 systemu Iskander. Parametry rakiety i jej charakterystyki pozostają nadal w sferze domysłów. Producent podaje, iż pocisk jest zdolny do wykonywania manewrów w trakcie dolotu do celu. Według oficjalnych informacji zasięg rażenia wynosi ponad 2000 km. Z dużym prawdopodobieństwem jest to zasięg całego kompleksu, wliczając w to promień bojowy samolotu – nosiciela rakiety plus jej zasięg. Odpalenie pocisku z dużej wysokości znacząco zwiększa zasięg rażenia. Rakieta – poruszając się w atmosferze o małej gęstości – zużywa znacznie mniej paliwa niż podczas startu z powierzchni lub niskiego pułapu. Według producenta pocisk ma się poruszać z prędkością rzędu Ma 8–10 (około 3400 m/s). Według rosyjskiego Ministerstwa Obrony rakieta ma być przeznaczona między innymi do zwalczania grup lotniskowców, celów o znanym wcześniej położeniu, takich jak bazy wojskowe, obiekty przemysłowe, centra komunikacyjne, ośrodki dowodzenia. Pocisk ma być naprowadzany z wykorzystaniem mieszanego układu, składającego się z platformy nawigacji bezwładnościowej korygowanej danymi odbieranymi z systemu GLONASS, inercyjnym autopilocie, systemie automatycznego sterowania i systemowi wykorzystywanemu w końcowej fazie ataku, którym mogłaby być głowica optoelektroniczna lub radarowa.

Służba

1 marca 2018 roku prezydent Federacji Rosyjskiej Władimir Putin, podczas wystąpienia przed Zgromadzeniem Federalnym, poinformował o prowadzonych w Rosji pracach nad sześcioma nowymi, awangardowymi systemami uzbrojenia. Wśród nich wymienił Wysokotocznyj Gipierzwukowyj Awiacjonna-Rakietnyj Kompleks Kindżał. Wystąpienie prezydenta zostało wzbogacone o multimedialną prezentację prowadzoną przez głównodowodzącego Sił Powietrzno-Kosmicznych Federacji Rosyjskiej generała pułkownika Siergieja Surowikina. Zaprezentowano na niej między innymi start MiGa-31K oraz zakończone sukcesem oddzielenie się pocisku od nosiciela. Według dalszych upublicznionych informacji, partia samolotów MiG-31K od 1 grudnia 2017 roku przechodzi próby w jednej z jednostek Południowego Rejonu Wojskowego (POW). Jako że POW w swoim składzie nie posiada jednostek liniowych wykorzystujących myśliwce MiG-31, prawdopodobnym miejscem działania samolotów jest Achtubinsk i zlokalizowana tam jednostka doświadczalna. 10 marca 2018 roku do publicznej wiadomości podano, iż 10 samolotów MiG-31K uzbrojonych w rakiety kompleksu Kindżał, pełni próbną służbę bojową. Potwierdzono również nowe oznaczenie tej wersji myśliwca – MiG-31K oraz fakt, iż od początku 2018 roku do marca tego samego roku w ramach prób wykonano 250 lotów. Publicznie MiG-31K wraz z rakietą został po raz pierwszy zaprezentowany 9 maja 2018 roku podczas odbywającej się w Moskwie defilady wojskowej z okazji Dnia Zwycięstwa. Prawdopodobnie elementem projekcji siły, mającej uwypuklić zdolność Rosji do rażenia strategicznych celów oraz jej determinację było przebazowanie MiG-31K do obwodu królewieckiego przed rozpoczęciem inwazji na Ukrainę[2].

Pociski zostały użyte po raz pierwszy bojowo w marcu 2022 roku podczas ataku na Ukrainę przeciw – według strony rosyjskiej – podziemnemu magazynowi rakiet w zachodniej Ukrainie[3]. Amerykańskie źródła potwierdziły użycie takich pocisków, lecz nie jest jasne, kiedy to miało miejsce i co faktycznie było celem[3]. W kolejnych miesiącach wojny z Ukrainą rakiety Kindżał były również wykorzystywane: według ministra obrony Ukrainy od lutego do listopada 2022 r. użyto szesnastu rakiet[4], a podczas zmasowanego uderzenia różnymi rodzajami środków bojowych (rakiet i dronów) w marcu 2023 użyto sześciu takich rakiet równocześnie[4][5]. 6 maja 2023, po tym jak Ukraina otrzymała (w kwietniu 2023[6]) zestawy przeciwlotnicze Patriot, strona ukraińska potwierdziła doniesienia medialne[7], że w ataku, który Rosja podjęła dwa dni wcześniej m.in. na obwód kijowski, zniszczona została za pomocą tego zestawu jedna z rakiet Kindżał[8][9]. Zdaniem strony ukraińskiej było to pierwsze strącenie tej rakiety użytej w warunkach bojowych[9]. Dziesięć dni później, 16 maja 2023 r., naczelny dowódca Sił Zbrojnych Ukrainy Wałerij Załużny poinformował, że obrona przeciwlotnicza jego kraju strąciła ostatniej nocy osiemnaście rakiet różnych typów, w tym sześć Ch-47M2 Kindżał[10][11].

Przypisy

  1. ↑ MiG-31K maszyną stricte uderzeniową, „Lotnictwo”, nr 7-8 (2018), s. 9, ISSN 1732-5323
  2. ↑ Mariusz Cielma, Wojna w Europie - agresja na Ukrainę, „Nowa Technika Wojskowa”, nr 3 (2022), s. 6-12, ISSN 1230-1655
  3. ↑ a b Bartosz T. Wieliński: W co uderzył rosyjski kindżał? Są wątpliwości. wyborcza.pl, 20 marca 2022.
  4. ↑ a b kgr/: Rakiety hipersoniczne KIndżał. Jedno z największych wyzwań dla ukraińskiej defensywy. PAP, 2023-03-09. [dostęp 2023-05-06]. (pol.).
  5. ↑ ft/kab: Atak Rosjan na Ukrainę. Ekspert: użycie pocisków Kindżał zwiastuje nowe wyzwanie. tvn24.pl, 2023-03-10. [dostęp 2023-05-06]. (pol.).
  6. ↑ Andrzej Wilk, Piotr Żochowski: Patrioty dotarły na Ukrainę. 421. dzień wojny. Ośrodek Studiów Wschodnich, 2023-04-21. [dostęp 2023-05-06]. (pol.).
  7. ↑ ЗМІ на підставі фото припустили, що над Києвом вперше збили "Кинджал". Українська правда, 2023-05-05. [dostęp 2023-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-08)]. (ukr.).
  8. ↑ Przełomowy sukces ukraińskiej armii. Zestrzelono hipersoniczną rakietę Kindżał. wprost.pl, 2023-05-06. [dostęp 2023-05-06]. (pol.).
  9. ↑ a b Maciek Kucharczyk: Hipercud Putina pokonany nad Kijowem. Kolejna rosyjska bańka przekłuta. wyborcza.pl, 2023-05-08. [dostęp 2023-05-08]. (pol.).
  10. ↑ Rafał Muczyński: Ukraińcy zestrzelili sześć rosyjskich pocisków hipersonicznych Kindżał. MilMag, 2023-05-16. [dostęp 2023-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-16)]. (pol.).
  11. ↑ Piotr Kozłowski (oprac.): Nie można ich strącić? Ukraińcy zestrzelili 6 Kindżałów za jednym zamachem. dziennik.pl, 2023-05-16. [dostęp 2023-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-05-16)]. (pol.).

Bibliografia

  • Marek Furtak, MiG-31 z hiperdźwiękowym pociskiem Kindżał, „Nowa Technika Wojskowa”, nr 2 (2019), s. 56-61, ISSN 1230-1655.

Informacja

Artykuł Ch-47M2 Kindżał w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

O stronie

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2023-05-23 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=4529720