Bogusław Linda

Bogusław Linda
Ilustracja
Bogusław Linda (2018)
Data i miejsce urodzenia

27 czerwca 1952
Toruń

Zawód

aktor, reżyser, scenarzysta

Współmałżonek

Lidia Popiel

Lata aktywności

od 1973

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Faksymile
Odcisk dłoni w alei gwiazd w Międzyzdrojach

Bogusław Linda (ur. 27 czerwca 1952 w Toruniu) – polski aktor, reżyser, scenarzysta teatralny i filmowy, komik i pedagog.

Bywa określany „jednym z najpopularniejszych polskich aktorów filmowych”[1], uchodzi także za „idola młodzieży lat 90.”[2] i „idola pokolenia »„Solidarności”«”[3]. Na przestrzeni lat występował w filmach twórców, takich jak Krzysztof Kieślowski, Agnieszka Holland, Andrzej Wajda i Władysław Pasikowski. Współzałożyciel i wykładowca Warszawskiej Szkoły Filmowej.

Życiorys

Jest synem Aliny Lindy, profesor uniwersyteckiej[4]. Urodził się 27 czerwca 1952 w Toruniu[5], gdzie ukończył II Liceum Ogólnokształcące. W 1975 ukończył studia w Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie[5], w spektaklu dyplomowym Szewcy zagrał Sajetana[6].

Podczas studiów nawiązał współpracę z krakowskim Teatrem Starym, w którym debiutował w 1975 rolą Teofila Dąbrowskiego w Białych ogrodach w reżyserii Romany Próchnickiej[6], grał też młodego oficera w Warszawiance Stefana Wyspiańskiego w reż. Henryka Tomaszewskiego i Mikołka w Zbrodni i karze Fiodora Dostojewskiego w reż. Macieja Prusa[7][6]. W latach 1978–1981 grał w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu w sztukach, takich jak Czarodziejska góra Thomasa Manna czy Ameryka Franza Kafki[6]. W 1979 zadebiutował jako reżyser teatralny spektaklem Szelmostwa Skapena Moliera, wystawianym przez wrocławską PWST[8]. W latach 1980–1983 był aktorem warszawskiego Teatru Studio[9][8].

Na ekranie debiutował w 1976 rolą w polsko-norweskim filmie Haakona Sandoya Dagny[8]. Jego pierwszą ważną rolą był anarchista Gryziak w Gorączce (1980) w reż. Agnieszki Holland[10], u której następnie zagrał kalekę w Kobiecie samotnej (1981)[11]. Ponadto wcielił się w Dzidka w Człowieku z żelaza (1981) Andrzeja Wajdy, Witka Długosza w Przypadku (1981) Krzysztofa Kieślowskiego i Klemensa Króla w Matce Królów (1982) Janusza Zaorskiego, bohaterów „naznaczonych egzystencjalnym niepokojem, zmuszonych do beznadziejnych zmagań z wrogą rzeczywistością”[12]. Również w 1982 wyjechał na kilka miesięcy do Paryża, gdzie pracował przy filmie Wajdy Danton (1983), w którym zagrał Louis de Saint-Justa[13].

Bogusław Linda (2006)

Aktorskie emploi wrażliwca próbował przełamać w filmie Jacka Bromskiego Zabij mnie glino (1987), w którym zagrał groźnego przestępcę Jerzego Malika. W 1988 zadebiutował jako reżyser, tworząc krótkometrażowy film Koniec (1990). Następnie wyreżyserował Seszele (1991)[14].

W 1992 wcielił się w postać Franza Maurera, esbeka z zasadami, w Psach Władysława Pasikowskiego. Ta rola ukształtowała wizerunek Lindy jako cynicznego „twardziela”[15]. Ugruntowały go role w filmach Psy 2 (1994), Sara (1997), Pułapka (1997) i Demony wojny według Goi (1998). W filmie Sara dodatkowo udowodnił talent wokalny, śpiewając własną interpretację piosenki Leonarda CohenaI’m Your Man[16]. Ponadto w latach 90. uznanie krytyki przyniosły mu role sztukmistrza Stygmy w Jańciu Wodniku (1993) Jana Jakuba Kolskiego, Michała Suleckiego, ojca walczącego o prawo wychowywania swojej córki w Tacie (1995) Macieja Ślesickiego, księdza Robaka w Panu Tadeuszu (1999) Andrzeja Wajdy oraz Ryśka Rudego w komedii wojennej Złoto dezerterów (1998) Janusza Majewskiego. W 1996, podczas Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach, odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd.

W 1998 zrealizował dla Telewizji Polskiej serial dokumentalny Projekt X[4], składający się z 13 reportażów nagranych przez aktora podczas podróży po świecie[17].

W 2001 zagrał gangstera Alexa w filmie Władysława Pasikowskiego Reich, Petroniusza w filmie Jerzego Kawalerowicza Quo Vadis i policjanta w filmie drogi Sezon na leszcza. W 2002 nagrał piosenkę „Gdzie mam szukać cię” wspólnie z ukraińską skrzypaczką Assią Akhat. Jesienią 2002 na antenie TVN prowadził talk-show Co ty wiesz o gotowaniu, czyli Linda w kuchni[18]. Program został zdjęty z ramówki po sześciu odcinkach z powodu niskich wyników oglądalności[19].

W 2005 zagrał rolę komediową w filmie Czas surferów, a także wystąpił w serialach komediowych Dziki i Dziki 2: Pojedynek, a także nagrał album studyjny pt. Las putas melancólicas z zespołem Świetliki. W 2006 wystąpił w polsko-amerykańskim westernie Letnia miłość, a także nakręcił film Jasne błękitne okna, w którym zagrał u boku Joanny Brodzik i Beaty Kawki. W 2009 zagrał podrywacza Cezarego w komedii Wojciecha Wójcika Randka w ciemno. 5 października 2009 z rąk sekretarza stanu w MKiDN Piotra Żuchowskiego odebrał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[20].

1 kwietnia 2011 premierę kinową miał film Macieja Ślesickiego Trzy minuty. 21:37, w którym wcielił się w rolę malarza. 19 kwietnia 2012 weszła do teatrów w Warszawie wyreżyserowana przez niego sztuka pt. Merlin Mongoł, będąca jego debiutem reżyserskim w sztuce teatralnej.

16 maja 2014 został odznaczony, a 26 maja – udekorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla polskiej kultury, za osiągnięcia w pracy artystycznej i twórczej, i działalności społecznej”[21][22]. Został również uhonorowany w Alei Gwiazd w swym rodzinnym mieście Toruniu, gdzie na Rynku Staromiejskim odsłonił drugą z serii „katarzynek” – podpisów słynnych torunian.

Bogusław Linda w charakterystycznej skórzanej kurtce

Wystąpił w prowadzonej w 2003 roku kampanii Pij mleko! Będziesz wielki[23]. W listopadzie 2017 wziął udział w akcji „Ramię w ramię po równość” Kampanii Przeciw Homofobii[24].

Życie prywatne

Aktor chroni swoją prywatność i rzadko udziela wywiadów[25], i informacji o życiu osobistym. W młodości cieszył się dużym powodzeniem u kobiet, w środowisku aktorskim słynął z rozmaitych romansów[26][27]. W 2000 wziął ślub z Lidią Popiel, którą poznał na planie filmu Kroll. Mają córkę Aleksandrę (ur. 1992 r.). Z poprzedniego małżeństwa ma dwóch synów: bliźniaków Mikołaja i Michała[28].

Pasjonuje się jeździectwem i łowiectwem. Uznawany jest za dobrego myśliwego i świetnego strzelca[29].

Filmografia

Aktor - reklamy

Wystąpił w kampaniach reklamowych sieci restauracji fast food Burger King[30], producenta dżinsów Americanos[30], Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego Winterthur[30], marki telewizyjnych kanałów filmowych Cinemax[30], suplementu diety Pharmaton Geriavit[30], producenta wódki Bols Platinum[30], marki samochodowej Renault[30] i papierosów West.

Aktor

Scenarzysta filmowy

Autograf Lindy z planu filmowego Crimen (1987)

Scenarzysta i reżyser teatralny

Reżyser filmowy

Gościnnie

Polski dubbing

Dyskografia

Albumy
Rok Tytuł Pozycja na liście
POL
2005 Las putas melancólicas (oraz Świetliki)
  • Data: 26 września 2005[33]
  • Wydawca: Universal Music Polska
7[34]
Notowane utwory
Rok Tytuł Pozycja na liście
LP3
[35]
SLiP
[36]
2005 „Filandia” (oraz Świetliki) 7 5
2006 „Delikatnienie” (oraz Świetliki) 6 31

Twórczość

  • Spagetti dla samotnego mężczyzny. Studio Marka Łebkowskiego, 2004
  • z Magdą Umer: Zły chłopiec. Wydawnictwo Pascal, Bielsko-Biała 2015

Nagrody filmowe i nominacje

  • 1981: Nagroda Złote Lwy 8 FPFF za rolę w filmie Gorączka
  • 1987: Nagroda Złote Lwy 12 FPFF za rolę w filmie Magnat
  • 1987: Nagroda Złote Lwy 12 FPFF za rolę w filmie Przypadek
  • 1988: Nagroda Złote Lwy 13 FPFF za rolę w filmie Kobieta samotna
  • 1988: Nagroda Szefa Kinematografii za rolę w filmie Zabij mnie glino
  • 1991: Nagroda Złote Lwy 16 FPFF za rolę w filmie Kanalia
  • 1991: Nagroda Złote Lwy 16 FPFF za rolę w filmie In flagranti
  • 1991: Nagroda Złote Lwy 16 FPFF za rolę w filmie Kroll
  • 1991: Nagroda na Festiwal Młodości w Kijowie za film In flagranti
  • 1992: Nagroda Złote Lwy 17 FPFF w kategorii:pierwszoplanowa rola męska w filmie Psy
  • 1994: Nagroda Valenciennes w kategorii: najlepsza główna rola męska w filmie Psy
  • 1995: Nagroda Złote Lwy 20 FPFF w kategorii:pierwszoplanowa rola męska w filmie Tato
  • 2000: Nominacja: Orły w kategorii: najlepsza główna rola męska; za rok 1999 dla filmu Pan Tadeusz
  • 2001: Srebrny Bilet dla filmu Sezon na leszcza, nagroda Stowarzyszenia „Kina Polskie”
  • 2001: Nagroda Złote Lwy 26 FPFF dla filmu Sezon na leszcza w kategorii: najlepszy film komediowy
  • 2012: Złota Kaczka w kategorii: Najlepszy aktor filmów sensacyjnych
  • 2013: Festiwal Dwa Teatry: Nagroda aktorska za rolę męską w kategorii spektakli Teatru Telewizji – za rolę Jerzego w spektaklu Bezdech w reżyserii Andrzeja Barta[37]

Przypisy

  1. Bogusław Linda w bazie filmpolski.pl
  2. Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 82.
  3. Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 84.
  4. a b Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004, s. 12. ISBN 83-7337-452-3.
  5. a b Zawiślański i Parowski 1994 ↓, s. 5.
  6. a b c d Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 101.
  7. Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 23.
  8. a b c Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 102–103.
  9. Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 29.
  10. Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 79.
  11. Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 35.
  12. B. Kosecka, Bogusław Linda, s. 337.
  13. Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 41.
  14. Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 37, 38.
  15. Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 81.
  16. Sara w bazie filmpolski.pl
  17. Projekt X (pol.). filmpolski.pl. [dostęp 2020-07-06].
  18. Co ty wiesz o gotowaniu.
  19. Pożegnanie z Lindą.
  20. Gloria Artis dla aktorów. tvp.info, 5 października 2009. [dostęp 2012-12-29].
  21. M.P. z 2014 r. poz. 757.
  22. Prezydent: To dobre lata dla polskiej kultury / Ordery i odznaczenia / Aktualności / Archiwum Bronisława Komorowskiego / Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, prezydent.pl [dostęp 2017-11-22].
  23. Pij mleko! Będziesz wielki. wirtualnemedia.pl, 2004-12-06. [dostęp 2022-04-24].
  24. „Jeśli ludzie się kochają, to ich prywatna sprawa. Nie nam wtykać w to nos”. Bogusław Linda Sojusznikiem LGBT. newsweek.pl, 2017-11-14. [dostęp 2017-11-14].
  25. Oskar Maya: Jest jeden powód, dla którego Lindzie od lat uchodzi więcej niż innym aktorom. Za co kochamy „Bogusia”? (pol.). natemat.pl, 2017-01-12. [dostęp 2020-07-06].
  26. Monika Jaruzelska i Bogusław Linda: najbardziej strzeżony romans lat 80., plejada.pl, 27 sierpnia 2020 [dostęp 2020-12-13] (pol.).
  27. Wszystkie kobiety Lindy, www.se.pl [dostęp 2020-12-14].
  28. Bogusław Linda ma dwóch synów bliźniaków, OnetKobieta, 25 października 2012 [dostęp 2020-12-13] (pol.).
  29. Adam Jaworski „Myśliwy strzela i… serce go boli”, [w:] Kronika Tygodnia – Zamość 20.10.2009, https://web.archive.org/web/20141211124137/http://www.roztocze.net/newsroom.php/27402_My%C5%9Bliwy_strzela_i%E2%80%A6_serce_go_boli_.html.
  30. a b c d e f g Bogusław Linda podpisał kolejny kontrakt reklamowy (pol.). plejada.pl, 2015-05-30. [dostęp 2020-07-06].
  31. Powidoki w bazie filmpolski.pl [dostęp 2016-10-10].
  32. „Psy 3. W imię zasad”: Linda i Pazura na pierwszych zdjęciach z planu. Onet.pl. [dostęp 2019-07-15].
  33. Płyta Las putas melancólicass – Świetliki. muzyka.onet.pl. [dostęp 2013-10-25].
  34. OLiS – sprzedaż w okresie 02.01.2006 – 08.01.2006. olis.onyx.pl. [dostęp 2013-10-25].
  35. LP3 – Statystyki dla wykonawcy Świetliki i Bogusław Linda. lp3.pl. [dostęp 2013-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  36. SLiP – Statystyki dla wykonawcy Świetliki feat. Linda. radioszczecin.pl. [dostęp 2013-10-25].
  37. Dwa Teatry: Tango Mrożka i Mewy Akunina najlepsze. Wprost, 2013-06-04. [dostęp 2013-08-03].

Bibliografia

  • Stanisław Zawiśliński, Maciej Parowski: Powiedzmy Linda. 1994. ISBN 83-901562-1-0.
  • Kosecka B., Bogusław Linda, [w:] Słownik filmu pod. R. Syski, Kraków 2005, s. 337–338.
  • Wakar J., Wyblakły uśmiech Bogusława Lindy, „Kultura” (dodatek do „Dziennik. Europa-Polska-Świat”), nr z dn. 12.01.2007, s. 76–77.
  • Stanisław Zawiśliński, Powiedzmy Linda, Warszawa, Taurus, 1994.

Linki zewnętrzne

Informacja

Artykuł Bogusław Linda w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2022-07-03 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=97632