António Guterres
| ||
| ||
| Pełne imię i nazwisko | António Manuel de Oliveira Guterres | |
| Data i miejsce urodzenia | 30 kwietnia 1949 Lizbona | |
| Premier Portugalii | ||
| Okres | od 28 października 1995 do 6 kwietnia 2002 | |
| Przynależność polityczna | Partia Socjalistyczna | |
| Poprzednik | Aníbal Cavaco Silva | |
| Następca | José Manuel Durão Barroso | |
| Przewodniczący Międzynarodówki Socjalistycznej | ||
| Okres | od 1999 do 2005 | |
| Poprzednik | Pierre Mauroy | |
| Następca | Jorgos Papandreu | |
| Wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców | ||
| Okres | od 15 czerwca 2005 do 31 grudnia 2015 | |
| Poprzednik | Ruud Lubbers | |
| Następca | Filippo Grandi | |
| Sekretarz generalny ONZ | ||
| Okres | od 1 stycznia 2017 | |
| Poprzednik | Ban Ki-moon | |
| ||
| Odznaczenia | ||
            _-_ribbon_bar.png){kind=small} _-_ribbon_bar.gif){kind=small}  .png){kind=small}
| ||
António Manuel de Oliveira Guterres (ur. 30 kwietnia 1949 w Lizbonie[1]) – portugalski polityk i inżynier, parlamentarzysta, w latach 1992–2002 sekretarz generalny Partii Socjalistycznej, od 1995 do 2002 premier Portugalii, w latach 2005–2015 wysoki komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw uchodźców, od 2017 sekretarz generalny ONZ.
Życiorys
W 1971 ukończył inżynierię elektryczną w Instituto Superior Técnico w ramach Uniwersytetu Technicznego w Lizbonie[1], po czym pracował jako nauczyciel akademicki. Zaangażował się w działalność polityczną w ramach Partii Socjalistycznej. W 1973 założył i przez rok kierował stowarzyszeniem działającym na rzecz konsumentów. Później do 1975 zatrudniony w gabinecie ministra Mária Soaresa[1].
W 1976 wybrany na posła do Zgromadzenia Republiki, z powodzeniem ubiegał się o reelekcję w okręgu Castelo Branco w kolejnych wyborach[2]. Na początku lat 80. był członkiem Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy[3].
Od 1986 do 1988 wchodził w skład sekretariatu krajowego socjalistów, następnie do 1991 kierował jego klubem poselskim[1]. W 1992 wybrany na sekretarza generalnego Partii Socjalistycznej, kierował nią do 2002, kiedy to zastąpił go Eduardo Ferro Rodrigues[4]. Od 1992 był wiceprzewodniczącym Międzynarodówki Socjalistycznej, zaś w latach 1999–2005 stał na czele tej organizacji[3].
28 października 1995, po wyborach parlamentarnych wygranych przez socjalistów (zdobyte 104 mandaty w 230-osobowym parlamencie), António Guterres objął urząd premiera[4]. Dobra sytuacja ekonomiczna kraju doprowadziła do zwiększenia wydatków socjalnych. W okresie kierowania przez niego rządem Portugalia zorganizowała Expo ’98 w Lizbonie. W 1999 Partia Socjalistyczna ponownie wygrała wybory parlamentarne (115 mandatów), a jej lider ponownie został premierem. Od stycznia do czerwca 2000 był jednocześnie przewodniczącym Rady Europejskiej[3]. W trakcie drugiej kadencji doszło do spowolnienia gospodarczego, a negatywnie na notowania rządu wpłynęły konflikty w Partii Socjalistycznej i katastrofa w Castelo de Paiva, gdzie na skutek zawalenia się mostu zginęło blisko 60 osób. W 2001 socjaliści zdecydowanie przegrali wybory samorządowe. António Guterres zadeklarował swoją rezygnację, po przedterminowych wyborach parlamentarnych 6 kwietnia 2002 na funkcji premiera zastąpił go José Manuel Barroso z Partii Socjaldemokratycznej.
W maju 2005 António Guterres został przez sekretarza generalnego ONZ Kofiego Annana mianowany wysokim komisarzem Narodów Zjednoczonych ds. uchodźców. Stanowisko to zajmował od czerwca tegoż roku[1] do grudnia 2015[3]. W 2016 został powołany w skład Rady Państwa, organu doradczego przy prezydencie[5].
W lutym tego samego roku Portugalia oficjalnie zgłosiła jego kandydaturę na sekretarza generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych[3]. W październiku 2016 Rada Bezpieczeństwa ONZ jednogłośnie rekomendowała go na ten urząd[6]. 13 października 2016 został wybrany na to stanowisko z kadencją od 1 stycznia 2017[7].
Życie prywatne
W 1972 poślubił Luísę Amélię Guimarães e Melo, z którą ma dwoje dzieci i która zmarła w 1998 na chorobę nowotworową. W 2001 António Guterres zawarł związek małżeński z Catariną de Almeidą Vaz Pinto.
Odznaczenia i wyróżnienia
- Odznaczenia krajowe
- Krzyż Wielki Orderu Chrystusa (Portugalia, 2002)[8]
- Krzyż Wielki Orderu Wolności (Portugalia, 2016)[8]
- Odznaczenia zagraniczne
- Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia, 2000)[9]
- Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia, 1996)[9]
- Wielki Łańcuch Orderu Krzyża Południa (Brazylia, 2002)[9]
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Chile, 2001)[9]
- Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (Francja, 2002)[9]
- Krzyż Wielki Orderu Honoru (Grecja, 2000)[9]
- Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania, 2002)[9]
- Wielka Wstęga Orderu Wschodzącego Słońca (Japonia, 2002)[9]
- Wielka Wstęga Orderu Orła Azteków (Meksyk, 1999)[9]
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi RP (Polska, 1997)[10]
- Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy (Ukraina, 2002)[9]
- Wielki Oficer Orderu Wschodniej Republiki Urugwaju (Urugwaj, 1998)[9]
- Wielka Wstęga Orderu Republiki (Tunezja, 2002)[9]
- Order Zasługi Republiki Włoskiej I klasy z Wielkim Łańcuchem (Włochy, 2002)[11]
- Order Amílcara Cabrala I klasy (Republika Zielonego Przylądka, 2001)[9]
- Nagrody i wyróżnienia
- Nagroda Karola Wielkiego (Niemcy, 2019)[12]
Przypisy
- ↑ a b c d e António Guterres (ang.). clubmadrid.org. [dostęp 2016-09-22].
- ↑ Profil na stronie Zgromadzenia Republiki (port.). [dostęp 2016-09-22].
- ↑ a b c d e Biography (ang.). antonioguterres.gov.pt. [dostęp 2016-09-22].
- ↑ a b Leaders of Portugal (ang.). zarate.eu. [dostęp 2016-09-22].
- ↑ Guterres e Marques Mendes no Conselho de Estado (port.). observador.pt, 10 lutego 2016. [dostęp 2020-01-18].
- ↑ Security Council nominates Portugal’s Guterres as U.N. chief (ang.). reuters.com, 6 października 2016. [dostęp 2016-10-06].
- ↑ Portugal’s Antonio Guterres elected UN secretary general (ang.). bbc.com, 13 października 2016. [dostęp 2016-10-13].
- ↑ a b Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Portuguesas (port.). presidencia.pt. [dostęp 2016-04-10].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Estrangeiras (port.). presidencia.pt. [dostęp 2016-04-10].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 września 1997 r. o nadaniu orderów (M.P. z 1997 r. nr 83, poz. 816).
- ↑ Cavaliere di Gran Croce Ordine al Merito della Repubblica Italiana (wł.). quirinale.it, 3 grudnia 2001. [dostęp 2016-09-22].
- ↑ Karlspreis 2019 (niem.). Der Internationale Karlspreis zu Aachen. [dostęp 2019-02-02].
Informacja
Artykuł António Guterres w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:
- 4. miejsce 2020-07-15
- 49. miejsce 2020-07-16
O stronie
Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-06-13 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=1428417