Anna Jantar

Anna Jantar
Ilustracja
Imię i nazwisko Anna Kukulska
Pseudonim Anna Jantar
Data i miejsce urodzenia 10 czerwca 1950
Poznań
Data i miejsce śmierci 14 marca 1980
Warszawa
Przyczyna śmierci katastrofa lotnicza
Instrumenty fortepian
Typ głosu mezzosopran
Gatunki pop
Zawód piosenkarka
Aktywność 1968–1980
Powiązania Polne Kwiaty
Bardowie
Waganci
Budka Suflera
Perfect
Odznaczenia
Zasłużony Działacz Kultury
Strona internetowa

Anna Jantar, właśc. Anna Maria Kukulska z domu Szmeterling[1] (ur. 10 czerwca 1950 w Poznaniu, zm. 14 marca 1980 w Warszawie[2]) – polska piosenkarka, matka Natalii Kukulskiej.

Uchodziła za ikonę muzyki pop polskiej estrady[3]. Zaliczana do grona popularnych i słynnych polskich piosenkarek lat 70. XX wieku[4][5][6]. Wylansowała takie przeboje jak m.in.: „Tyle słońca w całym mieście”, „Nic nie może wiecznie trwać”, „Staruszek świat” czy „Najtrudniejszy pierwszy krok”. Występowała m.in. w Austrii, Bułgarii, Czechosłowacji, Finlandii, Irlandii, Jugosławii, Kanadzie, NRD, RFN, Stanach Zjednoczonych, Szwecji, na Węgrzech oraz ZSRR[7].

Dzieciństwo

Rodzina

Poznań, ul. Kasprzaka 7 – dom rodzinny Anny Jantar (2020)

Anna Maria Szmeterling (późniejszy pseudonim Anna Jantar) urodziła się 10 czerwca 1950[8] w Ginekologiczno-Położniczym Szpitalu Klinicznym w Poznaniu[9]. Była drugim dzieckiem Józefa Szmeterlinga (1925–2000)[9][10] i Haliny z domu Surmacewicz (1924–2016)[11]. Miała starszego brata Romana (ur. 1948)[12], późniejszego twórcę słów do kilku jej piosenek[9]. 1950-07-011 lipca 1950 została ochrzczona w kościele pw. Najświętszego Zbawiciela w Poznaniu otrzymując imiona Anna Maria, a rodzicami chrzestnymi byli Jerzy Nałęcz-Nieniewski – przyjaciel ojca oraz Włodzimiera Surmacewicz – bratowa matki[9].

Jej dziadek od strony matki, Czesław Surmacewicz herbu Leliwa, pochodził z rodziny szlacheckiej, w późniejszym czasie był burmistrzem Zdun[13]. Po babci Zofii Czosnowskiej, odziedziczyła głos, a po dziadku – ułanie kresowym zamiłowanie do gry na fortepianie, grywał on bowiem na tym instrumencie[9]. Babka od strony ojca, Anna Sawicka (Szmeterling), pracowała w Cyrku Braci Staniewskich (w 1944 wyprowadziła się do ówczesnej Czechosłowacji)[14].

Edukacja

Od najmłodszych lat wykazywała uzdolnienie do śpiewu[15]. Przez prawie trzy lata, uczęszczała do przedszkola muzycznego przy Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej, gdzie uczyła się gry na fortepianie[15]. W wieku czternastu lat, została zaproszona przez Piotra Kuźniaka do bigbitowego zespołu muzycznego Szafiry[16].

W latach 1964–1968 uczęszczała do poznańskiego VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza i Średniej Szkoły Muzycznej, w klasie fortepianu i rytmiki[17]. Egzamin dojrzałości z powodu coraz liczniejszych występów i związanych z tym zaniedbań w nauce, zdała w liceum wieczorowym przy ulicy Strzeleckiej[18]. W 1969 zdawała egzamin wstępny na studia do PWST w Warszawie, lecz nie została przyjęta (pierwszeństwo miały osoby pochodzące z rodzin robotniczych i wiejskich)[19].

Działalność artystyczna

Początki muzyczne

Początkowo występowała w poznańskich klubach studenckich m.in. Od Nowa (róg ul. Żydowskiej i Wielkiej[20][21] na Starym Rynku) oraz Studenckim Teatrze Nurt na Winogradach[22] jako akompaniatorka, a później także jako wokalistka. 16 grudnia 1968 w poznańskim radiu, w trakcie współpracy z grupą Polne Kwiaty nagrała utwór „Po ten kwiat czerwony”[23]. W styczniu 1969 wystąpiła w Krakowie, na prestiżowym w środowisku artystycznym Festiwalu Piosenki Studenckiej, gdzie otrzymała wyróżnienie[24]. W latach 1969–1972 Anna Szmeterling była wokalistką zespołu Waganci, z tego okresu pochodzi popularny utwór „Co ja w tobie widziałam”. Grupa współpracowała z zespołem Czerwono-Czarni podczas wspólnej trasy koncertowej[25]. Wystąpiła w filmowej komedii muzycznej „Milion za Laurę” w reżyserii Hieronima Przybyła, wykonując z „Wagantami” piosenkę „Czujna straż”[23].

Kariera solowa

Jarosław Kukulski z Anną Jantar

W 1972 zdała egzamin przed Komisją Weryfikacyjną Ministerstwa Kultury i Sztuk, uzyskując tytuł zawodowej piosenkarki oraz przyjęła pseudonim artystyczny: Anna Jantar[26]. Koncertowała z programem estradowym wraz z Andrzejem Frajndtem, do scenariusza Janusza Weissa[27]. W 1973 uczestniczyła w XI Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, gdzie śpiewała swój pierwszy solowy przebój „Najtrudniejszy pierwszy krok”[26]. Od tego momentu stała się bardziej rozpoznawalną i uznaną piosenkarką w Polsce lansując wiele innych przebojów, m.in.: „Tyle słońca w całym mieście”, „Staruszek świat”, „Za każdy uśmiech”, „Baju-baj proszę pana (Jambalaya)”, „Radość najpiękniejszych lat”, „Mój tylko mój”, „Nie wierz mi, nie ufaj mi”, „Wielka dama tańczy sama”, „Moje jedyne marzenie” czy „Nic nie może wiecznie trwać”[26].

W sumie zaśpiewała około 160 piosenek różnych kompozytorów[26]. Współpracowała z wieloma polskimi artystami i piosenkarzami m.in. ze Stanisławem Sojką, Bogusławem Mecem, Zbigniewem Hołdysem czy Andrzejem Tenardem, nagrywała również piosenki z Budką Suflera i zespołem Perfect (1978/1979)[26]. W 1979 otrzymała Odznakę „Zasłużonego Działacza Kultury”[26]. Ostatnim programem telewizyjnym z udziałem Anny Jantar, był program przeznaczony dla dzieci pt. Zamiast słuchać bajek, nakręcony w Palmiarnii w Wałbrzychu[28].

Jej wizerunek znalazł się na wielu tytułowych okładkach m.in. takich polskich czasopism jak: „Fakt”, „Gala”, „Na żywo”, „Przyjaźń”, „Retro”, „Retro wspomnienia”, „Ta nasza młodość” czy „Zwierciadło[29].

Ostatni wyjazd do Stanów Zjednoczonych i śmierć

27 grudnia 1979 wyleciała w trasę koncertową do Stanów Zjednoczonych[30]. W styczniu i lutym 1980 grała koncerty w klubach polonijnych w Chicago i New Jersey wraz z zespołem Perfect i Tragap[31][32]. 12 marca wystąpiła w klubie „Zodiak” w New Jersey, gdzie zagrała swój ostatni koncert przed śmiercią[33]. Podczas jednego z ostatnich występów powiedziała wówczas m.in.[34]:

Dobry wieczór, witam państwa bardzo serdecznie. Witam wszystkie dzieci, które przyszły dzisiaj także (...). Drodzy państwo, witam i w zasadzie niestety, z przykrością stwierdzam także, że żegnam. Ponieważ śpiewam dzisiaj po raz ostatni (...) dla państwa i bardzo się cieszę i jednocześnie smucę trochę z tego powodu. Zaśpiewam dla państwa kilka piosenek ze swojego repertuaru. Będą starsze, nowsze... Oczywiście nie zabraknie zupełnych nowości. A rozpocznę piosenką, którą darzę szczególnym sentymentem, jako że przypomina mi ona początki mojej pracy estradowej. Piosenka o pięknym tytule, który może być także receptą na szczęście – „Żeby szczęśliwym być”.

Zginęła 14 marca 1980 około godziny 11:15 w pobliżu lotniska Okęcie w katastrofie samolotu Ił-62 „Mikołaj Kopernik” lecącego z lotniska JFK z Nowego Jorku do Warszawy, przy podejściu do lądowania[35][5]. Po jej śmierci, lekarz medycyny sądowej, przeprowadzający badanie przekazał jej matce Halinie Surmacewicz mały różaniec, który trzymała w zaciśniętej dłoni podczas katastrofy[36]. Ceremonia pogrzebowa odbyła się 25 marca 1980 z udziałem około 40 tysięcy osób na warszawskim cmentarzu Wawrzyszewskim[37][a]. Podczas pogrzebu przemawiał Daniel Olbrychski[38]. Na nagrobku widnieje nazwisko Anna Jantar Kukulska[5] (w grobowcu tym spoczął również zmarły 13 września 2010 jej mąż – Jarosław Kukulski).

Życie prywatne

Natalia Kukulska na tle fotografii matki (2005)

Przyszłego męża Jarosława Kukulskiego, poznała przy współpracy z zespołem Waganci. Para wzięła ślub cywilny 15 sierpnia 1970 w poznańskim ratuszu[39], a 11 kwietnia 1971 ślub kościelny w kościele pw. św. Anny w Poznaniu[40]. W 1972 wraz z mężem przeprowadziła się do Warszawy[41]. Para miała jedną córkę Natalię (ur. 3 marca 1976 w Warszawie)[42].

Anna Jantar lubiła poezję, zwłaszcza autorstwa Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Bolesława Leśmiana[43]. Piosenkarka z sentymentem wspominała rodzinny Poznań[44].

Tablica przodków

Tablica rodowodowa[45]
Pradziadkowie ?
?
?
?
POL COA Leliwa.svg Antoni Edmund Surmacewicz h. Leliwa
(1874–1944)
Wiktoria Piaścik
(?–1926)
Stanisław Czosnowski
(9.04.1874–?)
Marianna Sikora
(4.07.1876–?)
Dziadkowie Edward Szmeterling
(?–?)
Anna Sawicka
(1906–1998)
POL COA Leliwa.svg Czesław Daniel Surmacewicz h. Leliwa
(3.01.1898–11.01.1926)
Zofia Czosnowska
(22.01.1899–?)
Rodzice Józef Szmeterling
(26.03.1925–15.09.2000)
Halina Surmacewicz
(11.07.1924–21.09.2016[11])
Anna Maria Kukulska
(10.06.1950–14.03.1980)

Dyskografia

Albumy studyjne

Rok Tytuł Wydawca
1974 Tyle słońca w całym mieście Polskie Nagrania „Muza”
1976 Za każdy uśmiech
1978 Zawsze gdzieś czeka ktoś
1980 Anna Jantar Tonpress
The Best of Anna Jantar

Czwórki

Rok Tytuł Wydawca
1971 (Waganci): Co ja w tobie widziałam, Dziś w twoich oczach, Co mogę mieć, Razem z tobą Polskie Nagrania „Muza” (N 0634)
1972 (Anna Jantar): Na skrzydłach dni, Kiedy dziś patrzę na topole, Ileś wart, ja nie wiem, Zobaczyliśmy się nagle Polskie Nagrania „Muza” (N 0678)

Single

Rok Utwory
1971 (Waganci): Wszystkie koty w nocy czarne / Marzenia o marzeniach
1974 Nastanie dzień / Tyle słońca w całym mieście
1975 Staruszek świat / Dzień bez happy endu
Będzie dość / Za każdy uśmiech
Mój, tylko mój / Dzień nadziei
1977 Dyskotekowy bal / Zgubiłam klucz do nieba
Dyskotekowy bal / Kto umie tęsknić
1978 Baju-baj proszę pana (Jambalaya) / Radość najpiękniejszych lat
Po tamtej stronie marzeń / Mój świat zawsze ten sam
Mój tylko mój / Mój świat zawsze ten sam
Kto powie nam / Dżinsowe maniery
Tylko mnie poproś do tańca/Let me stay / Nie wierz mi, nie ufaj mi/Zawsze gdzieś czeka ktoś
1979 Gdzie są dzisiaj tamci ludzie / Nie ma piwa w niebie
Hopelessly Devoted to You / You're the One that I Want (ze Stanisławem Sojką)
1985 Wielka dama tańczy sama / Moje jedyne marzenie
2005 Układ z życiem / Nic nie może wiecznie trwać

Pocztówki dźwiękowe

Rok Utwory
1971 (Waganci): Marzenia o marzeniach / Frywolna babcia
1972 Ileś wart ja nie wiem
Ja się w tobie nie zakocham
Zobaczyliśmy się nagle
1973 Najtrudniejszy pierwszy krok
Twoje oczy obiecują siódme niebo
1974 Kto wymyślił naszą miłość
Tak wiele jest radości
Otwórzmy nieba ciemne drzwi
Tyle słońca w całym mieście
Jaki jesteś jeszcze nie wiem
Żeby szczęśliwym być / Chcę kochać
1975 Najtrudniejszy pierwszy krok / Biały wiersz od ciebie
Gdzie nie spojrzę – ty / Jaki jesteś jeszcze nie wiem
Hasta manana (polska wersja utworu grupy ABBA o tym samym tytule) / Poszukaj swojej gwiazdy
Za każdy uśmiech / Staruszek świat
Rosyjskie pierniki
1977 Tak blisko nas
Zawsze gdzieś czeka ktoś
Godzina drogi / Gdy on natchnieniem jest
1978 Zwycięży Polska / Chłopcy gola (Argentyna '78)
Nie wierz mi nie ufaj mi / Zgubiłam klucz do nieba
Baju baj proszę pana (Jambalaya) / Po tamtej stronie marzeń
Jambalaya
Na ciebie czekam lwie / Po tamtej stronie marzeń
Po tamtej stronie marzeń
1979 Śpij maleńka spokojnie
Słoń to wielka frajda
Słońce za mną chodzi
Nic nie może wiecznie trwać

Albumy kompilacyjne

Rok Tytuł Wydawca
1974 Opole ’74 – Premiery Polskie Nagrania „Muza”
1980 The Best of Anna Jantar
1986 (Anna Jantar, Natalia Kukulska): Anna i Natalia Savitor
1990 (Anna Jantar i inni artyści): Piosenki Anny Jantar
The Best of Anna Jantar 2 Polskie Nagrania „Muza”
1991 Nic nie może wiecznie trwać
Niezapomniane przeboje Akar
Największe Przeboje
(Anna Jantar, Natalia Kukulska): Piosenki dla dzieci
1992 The Collection Sonic Records
(Anna Jantar, Natalia Kukulska): Zamiast słuchać bajek Akar
Złote przeboje
1993 1971–1991 Historie Nieznane Intersonus
Wspomnienie Tomy
1995 Niezapomniane przeboje cz.2, Wspomnienie Akar
Niezapomniane przeboje cz.3
1996 Cygańska pieśń
1997 Antologia cz.1
Antologia cz.2
2000 Gold Koch Int.
Złota kolekcja – Radość najpiękniejszych lat Pomaton EMI
Tyle słońca... live (Koncert poświęcony pamięci Anny Jantar)
2003 Perły – Tyle słońca w całym mieście Polskie Nagrania „Muza”
2004 Galeria przebojów (3 CD) Reader’s Digest
Platynowa kolekcja – Złote przeboje GM Records
The best – Dyskotekowy bal Agencja Artystyczna MTJ
2005 Tyle słońca... (3 CD)
(Anna Jantar, Natalia Kukulska): Po tamtej stronie Sony BMG Music Entertainment Poland
2008 Gwiazdy polskiej piosenki – Anna Jantar Polska The Times
Platynowa kolekcja – Największe polskie przeboje Tina
2009 Największe przeboje Świat Kobiety
2010 Złota kolekcja (2 CD) – CD1 Radość najpiękniejszych lat, CD2 Spocząć EMI Music Poland
Wielka Dama (4 CD) – CD1 Nieśmiertelna, CD2 Słoneczna, CD3 Refleksyjna, CD4 Zaskakująca
2012 Autobiografia (3 CD) – CD1 Przebojowa, CD2 Liryczna, CD3 Live Reader’s Digest

Nagrody i wyróżnienia

Nagrody i wyróżnienia Anny Jantar[7]
Rok Kategoria Tytułem Rezultat
1969 Festiwal Piosenki Studenckiej w Krakowie „A lipiec grał”, „W płaszczu z mżawki i zadumy”[24] Wyróżnienie
Festwiwal Artystyczny Młodzieży Akademickiej w Świnoujściu „Łąka bez kwiatów” Wyróżnienie
1970 Piosenka Roku „Co ja w tobie widziałam” (z zespołem Waganci) Wygrana
1973 Piosenka Lata „Najtrudniejszy pierwszy krok” Wygrana
1974 Międzynarodowy Festiwal Piosenki Slovenska Popevka w Lublanie „Czas jest złotem” Wyróżnienie
XII Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu (Nagroda Publiczności) Tyle słońca w całym mieście Wygrana
VIII Festiwal Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu (Nagroda Polskich Nagrań) „Nie żałujcie serca, dziewczyny” Wygrana
Coupe d'Europe w Villach w Austrii „Polubiłam pejzaż ten”, „Najtrudniejszy pierwszy krok”

(wraz z Marianną Wróblewską i Tadeuszem Woźniakiem)

3. miejsce
IX Międzynarodowy Festiwal Piosenki Cisco w Castlebar w Irlandii „Tak wiele jest radości” 3. miejsce
Piosenka Roku „Tyle słońca w całym mieście” Wygrana
1975 XV Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie Dzień Polski „Staruszek świat” 2. miejsce
Nagroda Publiczności „Tyle słońca w całym mieście” Wygrana
Przebój Festiwalu Wygrana
Nagroda Głosu Wybrzeża Wygrana
Festiwal Przebojów w Dreźnie „Niech ziemia tonie w kwiatach” 2. miejsce
Piosenkarka Roku Plebiscyt Publicystów Radiowych Wygrana
Piosenka Roku „Tyle słońca w całym mieście” Wygrana
1976 Złota płytaXVI Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie Tyle słońca w całym mieście Wygrana
1977 Złota płyta Za każdy uśmiech Wygrana
1979 Festiwal Przebojów OiRTV w Tampere w Finlandii „Tylko mnie poproś do tańca” 2. miejsce
Piosenkarka Roku Plebiscyt Słuchaczy Studia Gama Wygrana
Piosenka Roku Nic nie może wiecznie trwać Wygrana

Upamiętnienie

Uwagi

  1. Zbiorowa mogiła ofiar katastrofy lotniczej znajduje się na Cmentarzu Komunalnym na Wólce.

Przypisy

  1. Wilk 2015 ↓, s. 40.
  2. Filler 1999 ↓, s. 98.
  3. Pryzwan 2014 ↓, s. 7.
  4. Anna Jantar. annajantar.pl, 2020-06-10. [dostęp 2019-06-09].
  5. a b c Marcin Borciuch: Anna Jantar - rocznica śmierci. Wspominamy jej karierę. gwiazdy.wp.pl, 2019-03-14. [dostęp 2019-06-09].
  6. Pamiętamy. 36 lata temu zginęła Anna Jantar. allaboutmusic.pl. [dostęp 2019-06-09].
  7. a b Pryzwan 2014 ↓, s. 335–341.
  8. Wilk 2015 ↓, s. 34.
  9. a b c d e Ks. prof. Andrzej Witko: Czytam w twojej twarzy (niezwykła rozmowa). opoka.org.pl, 2008-10-27. [dostęp 2020-03-17].
  10. Wilk 2015 ↓, s. 73.
  11. a b Zmarła Halina Szmeterling - babcia Natalii Kukulskiej i mama Anny Jantar. rmf.fm. [dostęp 2016-09-22].
  12. Wilk 2015 ↓, s. 32.
  13. Wilk 2015 ↓, s. 9–11.
  14. Wilk 2015 ↓, s. 22–24.
  15. a b Pryzwan 2014 ↓, s. 22–23.
  16. Pryzwan 2014 ↓, s. 38.
  17. Pryzwan 2014 ↓, s. 335.
  18. Wilk 2015 ↓, s. 102.
  19. Pryzwan 2014 ↓, s. 40.
  20. Magdalena Grzelak-Grosz: Klub "Od nowa" (pol.). W: Wirtualne Muzeum Historii Poznania „CYRYL” [on-line]. cyryl.poznan.pl. [dostęp 2020-02-26].
  21. Wilk 2015 ↓, s. 95.
  22. Jerzy Nowakowski, Magdalena Grzelak-Grosz: Studencki klub Nurt (pol.). W: Wirtualne Muzeum Historii Poznania „CYRYL” [on-line]. cyryl.poznan.pl. [dostęp 2020-02-27].
  23. a b Pryzwan 2014 ↓, s. 336.
  24. a b Wilk 2015 ↓, s. 98–99.
  25. Wilk 2015 ↓, s. 137–141.
  26. a b c d e f Anna Jantar „Za każdy uśmiech”. bursztynowa-dziewczyna.pl. [dostęp 2020-06-24].
  27. Pryzwan 2014 ↓, s. 126.
  28. Pryzwan 2014 ↓, s. 258.
  29. Anna Jantar. Magazines (ang.). famousfix.com. [dostęp 2020-06-24].
  30. Wilk 2015 ↓, s. 324.
  31. Wilk 2015 ↓, s. 333.
  32. Pryzwan 2014 ↓, s. 340.
  33. Pryzwan 2014 ↓, s. 341.
  34. Anna Jantar. Biografia. annajantar.pl. [dostęp 2020-06-24].
  35. Wilk 2015 ↓, s. 337.
  36. Katarzyna Skrzydłowska-Kalukin: Anna Jantar - wiecznie trwać. zwierciadlo.pl, 2020-03-14. [dostęp 2020-06-24].
  37. Wilk 2015 ↓, s. 361.
  38. Wilk 2015 ↓, s. 363.
  39. Wilk 2015 ↓, s. 125.
  40. Wilk 2015 ↓, s. 131.
  41. Wilk 2015 ↓, s. 164.
  42. Wilk 2015 ↓, s. 247.
  43. Pryzwan 2014 ↓, s. 151.
  44. Pryzwan 2014 ↓, s. 183.
  45. Anna Maria Kukulska (Szmeterling). geni.com. [dostęp 2020-06-24].
  46. Dutkiewicz 2015 ↓, s. 117–119.
  47. Iza Parynow - co zesłał los, trzeba będzie stracić. sussex.info.pl, 2014-10-23. [dostęp 2020-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-23)].
  48. Opole, ul. Anny Jantar (pol. • cz.). mapy.cz. [dostęp 2020-06-24].
  49. Niklińska już nie zatańczy. film.interia.pl, 2010-11-02. [dostęp 2020-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-29)].
  50. Anna Jantar. Dzisiaj. annajantar.pl. [dostęp 2020-06-24].
  51. Poznań, ul. Anny Jantar (pol. • cz.). mapy.cz. [dostęp 2020-06-24].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Informacja

Artykuł Anna Jantar w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-06-13 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=84935