Andrzej Trzaskowski

Andrzej Trzaskowski
Data i miejsce urodzenia 23 marca 1933
Kraków
Data i miejsce śmierci 16 września 1998
Warszawa
Instrumenty fortepian
Gatunki jazz
Zawód kompozytor
Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie)
Grób Andrzeja Trzaskowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Andrzej Bronisław Trzaskowski (ur. 23 marca 1933 w Krakowie, zm. 16 września 1998 w Warszawie) – polski kompozytor, pianista, dyrygent, publicysta i krytyk muzyczny. Pionier jazzu w Polsce i jedna z najwybitniejszych postaci w historii polskiej muzyki rozrywkowej[1].

Życiorys

Urodził się w rodzinie szlacheckiej. Był wnukiem Bronisława, synem Stanisława[2][3].

Studiował muzykologię na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1952–1957, oraz analizę i teorię muzyki współczesnej u Bogusława Schaeffera i Eugeniusza Rudnika w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia w latach 1955–1957. Od 1957 był stałym publicystą i recenzentem pisma Jazz Forum, publikował również w prasie zagranicznej.

Jako pianista zadebiutował w zespole Melomani. W tym okresie zajął I miejsce w ankiecie Przekroju z roku 1956 na najlepszego pianistę. W 1958 był współzałożycielem zespołu Jazz Believers z którym wystąpił na pierwszym w Warszawie Jazz Jamboree'58. W 1959 roku założył zespół The Wreckers oraz firmowane swoim nazwiskiem trio, a nieco później kwintet i sekstet.

W czasie Jazz Jamboree'60, Trio Trzaskowskiego akompaniowało Stanowi Getzowi (artysta był wówczas na szczycie listy magazynu Down Beat), zaś 31 października 1960 roku w Filharmonii Narodowej doszło do wspólnej sesji nagraniowej. Podczas kolejnej edycji festiwalu w roku 1961, Trzaskowski wystąpił z barytonistą Ronnie Rossem.

W czerwcu 1962 roku, jako jeden z pierwszych polskich muzyków jazzowych koncertował w Stanach Zjednoczonych. Towarzyszył mu nowy skład Wreckersów. Zespół występował m.in. na festiwalach jazzowych w Waszyngtonie, Newport, w Nowym Orleanie, a także w Village Vanguard w Nowym Jorku. Pojawił się w popularnym programie telewizyjnym Who is in the World i otrzymywał pochlebne recenzje w The New York Times i innych czasopismach amerykańskich.

Trzaskowski posiadał ogromne umiejętności pianistyczne, zaś rozległa wiedza kompozytorska zaowocowała utworami także o charakterze trzecionurtowym (łączącym muzykę klasyczną i jazz)[1]. Pierwszą w Polsce kompozycję tego typu zaprezentował słuchaczom podczas Jazz Jamboree'62. Utwór zatytułowany Nihil novi, został także wykonany w Filharmonii Narodowej przez amerykańskiego trębacza Dona Ellisa, trio pianisty oraz zespół kameralny pod dyr. Andrzeja Markowskiego.

Około roku 1963 Trzaskowski zaczął odchodzić od bebopu, cool jazzu i estetyki Horace'a Silvera, kierując swe zainteresowania muzyczne w stronę free jazzu i technik kompozytorskich muzyki XX wieku. Za punkt zwrotny w jego twórczości i poglądach estetycznych można uznać trzyczęściowy utwór pt. Synopsis. Ten okres został częściowo udokumentowany na płytach: The Andrzej Trzaskowski Quintet (1965, Polish Jazz, vol. 4), Jazz Workshop (1965, NDR) i Seant (1966, Polish Jazz, vol. 11).

W 1963 i 1964 roku kwintet Trzaskowskiego koncertował w Niemczech, Włoszech, Szwajcarii, Jugosławii, i Belgii. W 1964 roku wystąpił w odcinku specjalnym niemieckiego programu telewizyjnego Jazz – gehört und gesehen (program pt. Jazz in Poland w reż. Janusza Majewskiego prezentował dokonania najważniejszych wykonawców krajowej sceny jazzowej)[4], zaś w styczniu 1965 roku nagrał album pt. The Andrzej Trzaskowski Quintet[5].

W tym samym roku pianista nawiązał dwuletnią współpracę z trębaczem Tedem Cursonem (były członek zespołu Charles'a Mingusa), z którym w latach 1965 i 1966 podczas dwóch sesji w Warszawie, dokonał nagrania albumu Seant (1967). W latach 1965-1970 udzielał się, jako muzyk i kierownik artystyczny podczas „Jazz Workshops” w Hamburgu, organizowanych przez rozgłośnię Norddeutscher Rundfunk.

Od 1974 Trzaskowski prowadził Orkiestrę Polskiego Radia i Telewizji Studio S-1 w Warszawie. W latach 1972-74 pracował w Naczelnej Redakcji Muzycznej Polskiego Radia i Telewizji, zaś na przełomie lat 70. i 80. był członkiem komitetu redakcyjnego i redaktorem naukowym działu jazzowego. Ponadto był współautorem „Leksykonu kompozytorów XX wieku” (tom 1–2, 1963–1965) i współredaktorem „Encyklopedii Muzycznej PWM”.

Andrzej Trzaskowski był autorem i współautorem muzyki do wielu filmów i wykonawcą muzyki między innymi w takich filmach jak: Bardzo spokojna wieś Janusza Kidawy, Rozwodów nie będzie Jerzego Stefana Stawińskiego, Dreszcze Wojciecha Marczewskiego, Gra o wszystko Andrzeja Kotkowskiego, Jeszcze słychać śpiew i rżenie koni Mieczysława Waśkowskiego, Pociąg Jerzego Kawalerowicza. Ponadto pojawił się w obsadzie aktorskiej filmów: Niewinni czarodzieje (reż. Andrzej Wajda), Zuzanna i chłopcy (reż. Stanisław Możdżeński), Był Jazz (reż. Feliks Falk).

Od 1992 roku wykładał na Wydziale Jazzu w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia przy ul. Bednarskiej w Warszawie. W ostatnich latach życia, ze względu na zły stan zdrowia, niemal zupełnie wycofał się z życia muzycznego. Po raz ostatni wystąpił w Teatrze Buffo w 1996 roku.

Odznaczenie

W 1995 został po raz drugi odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi za zasługi w pracy artystycznej[6].

Śmierć i pogrzeb

Zmarł na raka płuc. Został pochowany na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 3 Tuje rz. 3 m. 25)[7].

Rodzina

Był żonaty z Teresą Trzaskowską z domu Arens, po pierwszym mężu Ferster (zm. 2019), z którą miał syna Rafała (ur. 1972)[8].

Przypisy

  1. a b Cezary Gumiński: The Andrzej Trzaskowski Quintet (pol.). jazzforum.com.pl. [dostęp 2020-07-07].
  2. Stanisław Wojciech Trzaskowski. sejm-wielki.pl. [dostęp 2020-06-09].
  3. Andrzej Bronisław Trzaskowski. sejm-wielki.pl. [dostęp 2020-06-09].
  4. Ninateka: Jazz in Poland. Janusz Majewski (pol.). ninateka.pl. [dostęp 2020-07-08].
  5. The Andrzej Trzaskowski Quintet – Polish Jazz Vol. 4 (pol.). www.discogs.com. [dostęp 2020-07-08].
  6. M.P. z 1995 r. nr 65, poz. 729 – pkt 1.
  7. Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
  8. Paweł Brodowski: Teresa Trzaskowska. jazzforum.com.pl. [dostęp 2020-06-09].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Informacja

Artykuł Andrzej Trzaskowski w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-06-13 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=674268