Stosowana jest jako lek. Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, wydalana jest w formie niezmienionej przez nerki z moczem[3]. Należy zachować szczególną ostrożność przy podawaniu tego leku pacjentom z miażdżycą naczyń mózgowych i padaczką[3]. Nie należy stosować w ciąży i niedługo planując zapłodnienie.
Stosowana jako lek przeciwwirusowy w leczeniu i profilaktyce grypy typu A u dorosłych, zwłaszcza A2[3] (nie zwalcza wirusów grypy typu B). Działa przez hamowanie uwalniania materiału genetycznegowirusa z nukleokapsydu do komórki i dalsze etapy jego replikacji[3]. Wirusy szybko uzyskują oporność na ten lek[4][3]. Amantadyna była w latach 1996–2009 szeroko używana w profilaktyce i leczeniu wirusowej grypy typu A[5].
Choroba Parkinsona
Amantadyna używana jest w leczeniu choroby Parkinsona[3], ze względu na nasilanie przewodnictwa dopaminergicznego. Jej działanie jest słabsze od lewodopy. Zmniejsza hipokinezję, lecz słabiej wpływa na zwiększone napięcie mięśni i drżenie. Zastosowanie amantadyny pozwala zmniejszyć dawki lewodopy, co prowadzi do zmniejszenia działań niepożądanych[potrzebny przypis].
W 2020 r. przeprowadzone zostały wstępne badania nad możliwością stosowania amantadyny w leczeniu COVID-19[6].
Badanie Mancilla–Galindo 2020 stanowi próbę o najwyższym poziomie wiarygodności z dostępnych dowodów naukowych dla efektywności klinicznej amantadyny w COVID-19. Pomimo wykazanych korzyści w zakresie redukcji ryzyka zgonu w wybranych subpopulacjach, autorzy badania wskazują na brak zasadności stosowania amantadyny w leczeniu COVID-19 do czasu uzyskania dowodów wyższej jakości pochodzących z badań klinicznych z randomizacją[6].
Autorzy badania Aranda–Abreu 2020 wnioskują, że amantadyna jest skuteczna w leczeniu COVID-19, prowadząc do wyleczenia pacjentów bez konieczności hospitalizacji i wentylacji mechanicznej. Należy zaznaczyć, że większość pacjentów prócz amantadyny otrzymywało azytromycynę, celekoksyb oraz kwas acetylosalicylowy[6].
Autorzy badania Rejdak 2020, stanowiącego badanie przekrojowe przeprowadzone na populacji polskiej (pacjenci ze schorzeniami neurologicznymi) wskazują, że amantadyna może wykazywać działanie protekcyjne oraz może być skuteczna w ograniczaniu rozprzestrzeniania się infekcji SARS-CoV-2, jak również występowania jej następstw neurologicznych[6].
Przesłanką do rozważania amantadyny jako leku na COVID-19 była obserwacja, że u żadnego z 15 obserwowanych pacjentów cierpiących na chorobę Parkinsona (5 osób) lub stwardnienie rozsiane (SM; 10 osób) nie wystąpiły poważne objawy choroby po stwierdzonym zakażeniu wirusem SARS-CoV-2. Wszyscy ci pacjenci przyjmowali amantadynę[16]. Związek ten, po dostaniu się do komórki, oddziałuje z lizosomami, zakłócając syntezę kilku proteaz, wykorzystywanych przez SARS-CoV-2 do wnikania do komórek[17]. Przypuszcza się, że w ten sposób może utrudniać proliferację wirusa[16][17]. Inne hipotezy korzystnego działania amantadyny na zmniejszenie objawów COVID-19 to zmniejszenie uczucia zmęczenia (cierpi na nie >90% chorych na SM; jest także częstym objawem COVID-19) lub stymulacja prawidłowej odpowiedzi na hipoksję i hiperkapnię (której zakłócenie u niektórych chorych na COVID-19 stanowi ryzyko śmierci)[16].
Według innych hipotez amantadyna może blokować tzw. kanał E, przez który RNA wirusa dostaje się do komórki[18] lub wiązać się z wirusowym białkiem kolca, zaburzając jego związanie się z infekowaną komórką[19]. Obie te możliwości zostały zweryfikowane obliczeniowo za pomocą modelowania molekularnego[18][19].
↑ abcdefAmantadyna, [w:] GrażynaG.Rajtar-CynkeGrażynaG. (red.), Farmakologia. Podręcznik dla studentów i absolwentów wydziałów pielęgniarstwa i nauk o zdrowiu akademii medycznych, wyd. 2, Lublin: Wydawnictwo Czelej, 2007, s. 379, ISBN 978-83-60608-77-7.
↑10.5.2. Leki przeciwwirusowe o innych mechanizmach działania, [w:] GrażynaG.Rajtar-CynkeGrażynaG. (red.), Farmakologia, wyd. III zmienione i uzupełnione, Warszawa: PZWL, 2015, s. 428–429, ISBN 978-83-200-4869-8.
↑ abcPawełP.GriebPawełP. i inni, Amantadine for COVID-19, „Journal of Clinical Pharmacology”, 61 (3), 2021, s. 412–413, DOI: 10.1002/jcph.1802, PMID: 33350472 [dostęp 2021-03-30](ang.).
↑ abSandra P.S.P.SmieszekSandra P.S.P., Bart P.B.P.PrzychodzenBart P.B.P., Mihael H.M.H.PolymeropoulosMihael H.M.H., Amantadine disrupts lysosomal gene expression: A hypothesis for COVID19 treatment, „International Journal of Antimicrobial Agents”, 55 (6), 2020, s. 106004, DOI: 10.1016/j.ijantimicag.2020.106004, PMID: 32361028, PMCID: PMC7191300 [dostęp 2021-03-30](ang.).
↑ abGonzalo Emiliano ArandaG.E.A.AbreuGonzalo Emiliano ArandaG.E.A. i inni, Amantadine as a drug to mitigate the effects of COVID-19, „Medical Hypotheses”, 140, 2020, s. 109755, DOI: 10.1016/j.mehy.2020.109755, PMID: 32361100, PMCID: PMC7182751 [dostęp 2021-04-13](ang.).
↑ abAbdul MannanA.M.BaigAbdul MannanA.M., AreebaA.KhaleeqAreebaA., HiraH.SyedaHiraH., Docking Prediction of Amantadine in the Receptor Binding Domain of Spike Protein of SARS-CoV-2, „ACS Pharmacology & Translational Science”, 3 (6), 2020, s. 1430–1433, DOI: 10.1021/acsptsci.0c00172, PMID: 33344913, PMCID: PMC7737314 [dostęp 2021-04-13](ang.).