Alfred Miodowicz

Alfred Miodowicz
Data i miejsce urodzenia	28 czerwca 1929 Poznań
Data śmierci	17 września 2021
Członek Rady Państwa
Okres	od 6 listopada 1985 do 17 lipca 1986
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Przewodniczący OPZZ
Okres	od 24 listopada 1984 do 19 grudnia 1991
Następca	Ewa Spychalska
Odznaczenia
Cytaty w Wikicytatach

Alfred Władysław Miodowicz (ur. 28 czerwca 1929 w Poznaniu^[1], zm. 17 września 2021^[2]) – polski działacz związkowy, polityk, poseł na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej IX kadencji, od 24 listopada 1984 do 19 grudnia 1991 przewodniczący Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych. Członek Rady Państwa od 6 listopada 1985 do 17 lipca 1986.

Życiorys

Urodził się w rodzinie inteligenckiej, posiadał wykształcenie średnie^[1].

W latach 1947–1948 należał do Związku Walki Młodych^[3], w latach 1948–1953 do Związku Młodzieży Polskiej (pełnił funkcję kierownika wydziału Zarządu Wojewódzkiego ZMP w Poznaniu starszego instruktora Zarządu Głównego w Warszawie, wiceprzewodniczącego i od 1952 przewodniczącego Zarządu Wojewódzkiego ZMP w Krakowie^[4]).

W 1952 podjął pracę w Hucie im. Lenina^[1], był tam m.in. pierwszym nagrzewnicowym wielkich pieców (od 1954^[3] lub 1971^[1]). W 1959 został członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej^[1]. W 1961 został II, w latach 1962–1963 był I sekretarzem Komitetu Zakładowego Wielkich Pieców Kombinatu Metalurgicznego Huty im. Lenina. W latach 1962–1964 zasiadał w plenum Komitetu Fabrycznego partii w tym kombinacie^[4]. W latach 60. był także członkiem rady zakładowej w swoim zakładzie pracy. Ponownie w latach 1971–1977 wszedł w skład Komitetu Fabrycznego PZPR w Hucie im. Lenina. W 1977 należał do członków-założycieli Polskiego Towarzystwa Ergonomicznego, działał też w Naczelnej Organizacji Technicznej. W latach 1981–1983 wchodził w skład Komisji Ideologicznej przy Komitecie Krakowskim PZPR^[3].

Po formalnej likwidacji przez władze PRL w październiku 1982 wszystkich związków zawodowych, w tym NSZZ „Solidarność” aktywnie włączył się w tworzenie nowych struktur związkowych organizowanych z poparciem aparatu PZPR (przez opozycję „solidarnościową” nazywanych neozwiązkami)^[5]. W czerwcu 1983 został przewodniczącym Komitetu Wykonawczego Federacji Hutniczych Związków Zawodowych (pełnił tę funkcję do stycznia 1987)^[1], w grudniu 1983 przewodniczącym Kolegium Przewodniczących Ogólnokrajowych Organizacji Związkowych. W listopadzie 1984 stanął na czele Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, które zrzeszało związki liczące ok. 3 mln członków^[5]. W 1985 został posłem na Sejm PRL IX kadencji, na pierwszym posiedzeniu Sejmu wybrano go na członka Rady Państwa. W lipcu 1986 został członkiem Komitetu Centralnego PZPR^[1] i następnie Biura Politycznego KC PZPR, zrezygnował wówczas z członkostwa w Radzie Państwa^[6]. W KC został przewodniczącym Komisji Wniosków, Skarg i Sygnałów od Ludności (pełnił tę funkcję do marca 1989)^[1]. W listopadzie 1986 został ponownie wybrany na przewodniczącego OPZZ^[6]. Od 1986 należał do władz Światowej Federacji Związków Zawodowych (był członkiem Rady Generalnej)^[3].

Kierowane przez niego struktury związkowe znacznie zwiększyły swoją liczebność, osiągając w 1988 ok. 7 mln członków. Dawało mu to silną pozycję w aparacie władzy, a także pewien zakres niezależności, przejawiającej się zwłaszcza w stosunku do polityki rządu. Jako przewodniczący OPZZ atakował rząd Zbigniewa Messnera za nieudolność i opóźnienia we wprowadzeniu reform, krytykował rządowy projekt podwyżki cen wiosną 1987, w maju 1988 sprzeciwił się ograniczeniom działalności związkowej przewidzianym w ustawie o nadzwyczajnych uprawnieniach i upoważnieniach dla Rady Ministrów, w sierpniu 1988 domagał się dymisji rządu (co też nastąpiło we wrześniu 1988)^[7][8][6]. W swoich wystąpieniach wewnątrzpartyjnych bronił zasady „jeden związek w jednym zakładzie pracy”^[9][10], był przeciwnikiem podjęcia decyzji o podjęciu rozmów z NSZZ „Solidarność”, oceniając, że przyniesie to osłabienie OPZZ^[11]. W październiku 1988 wszedł jednak w skład sztabu politycznego przygotowującego rozmowy Okrągłego Stołu^[12]

W listopadzie 1988 zaproponował Lechowi Wałęsie debatę telewizyjną, nie uzgadniając tego z władzami partyjnymi^[13][11]. Ostatecznie Biuro Polityczne KC PZPR zezwoliło na tę debatę, sugerując jednak, żeby Alfred Miodowicz nie krytykował idei „okrągłego stołu” i nie był w swych wypowiedziach agresywny^[14]. W samej debacie (30 listopada 1988) na tle swego rozmówcy wypadł jednak słabo^[15][16], a jedynie 1% ankietowanych w badaniu Centrum Badania Opinii Społecznej uznało go za zwycięzcę^[17]. Debata ta całkowicie zmieniła w oczach szerszej opinii publicznej wizerunek i pozycję Lecha Wałęsy, który pokazał się jako polityk rozważny i dysponujący programem politycznym^[18][19], osłabiła natomiast poparcie dla związkowego monopolu OPZZ^[20]. Po wyborach członków Biura Politycznego KC PZPR w grudniu 1988 Alfred Miodowicz pozostał jednak członkiem tego gremium, jakkolwiek jego pozycja polityczna osłabła^[21]. Podczas obrad X Plenum KC PZPR w styczniu 1989 zaatakował koncepcję rozmów władz PZPR z NSZZ „Solidarność”, określając ją jako dogadywanie się elit władzy i elit opozycji w celu uzyskania poparcia dla polityki „zaciskania pasa”. Przestrzegał także przed poświęceniem w tych rozmowach dotychczasowej pozycji OPZZ, uważając, że dopuszczenie „Solidarności” do działania w poszczególnych zakładach pracy może następować jedynie eksperymentalnie i w dłuższym okresie czasu^[22][23][24]. Od początku 1989 kierowana przez niego centrala związkowa zgłaszała także liczne żądania płacowe, starając się przelicytować „solidarnościową” konkurencję^[25].

Od lutego 1989 brał udział po stronie partyjno-rządowej w obradach Okrągłego Stołu, starając się prowadzić własną politykę, odrębną od stanowiska PZPR, szukając w niej szansy dla wzmocnienia pozycji OPZZ. Działał przy tym w poczuciu, że przez PZPR jego organizacja została w pewnym sensie zdradzona^[26]. Dlatego też zamierzał przedstawiać OPZZ jako rzeczywistego obrońcę interesów ludzi pracy, a jego postulaty przedstawiać w sposób bardziej radykalny^[27]. Już w przemówieniu na posiedzeniu inauguracyjnym zażądał wolnych wyborów do Sejmu oraz zniesienia cenzury, starając się przelicytować w radykalizmie Lecha Wałęsę. Bezpośrednio przez zakończeniem obrad forsował natomiast daleko idącą indeksację płac (100% rekompensaty w stosunku do inflacyjnego wzrostu cen), grożąc zerwaniem rozmów i pokazując w ten sposób, że jego celem jest ochrona środowisk robotniczych. Nie znalazł jednak poparcia we władzach PZPR^{[28][29][30][31]}. Ze względów prestiżowych domagał się także przemawiania jako trzeci mówca (po Czesławie Kiszczaku i Lechu Wałęsie) na ostatnim posiedzeniu Okrągłego Stołu, stawiając to jako warunek zakończenia obrad i wywołując kryzys rozmów bezpośrednio przed zakończeniem spotkań tego gremium. Ostatecznie dopuszczony w tej kolejności do głosu nie zapisał się jednak w swoim przemówieniu niczym szczególnym^[32][33].

Kandydował bezskutecznie z listy krajowej w wyborach parlamentarnych w czerwcu 1989 (uzyskał 42,05% głosów)^[34]. W lipcu 1989 zrezygnował z członkostwa w Biurze Politycznym KC PZPR, przede wszystkim z uwagi na konflikt personalny z nowo wybranym I sekretarzem partii Mieczysławem Rakowskim^[35], do końca istnienia partii pozostał natomiast członkiem jej Komitetu Centralnego^[1]. Stojąc w dalszym ciągu na czele OPZZ, krytycznie oceniał program gospodarczy rządu Tadeusza Mazowieckiego. Poparł wybuchające od wiosny 1990 strajki, w tym rozpoczęty 10 maja 1990 protest kolejarzy w Słupsku^[36]. Podczas Kongresu OPZZ w czerwcu 1990 został ponownie wybrany na jego przewodniczącego, w grudniu 1991 ustąpił jednak ze stanowiska (zastąpiła go dotychczasowa wiceprzewodnicząca OPZZ Ewa Spychalska)^[37].

Należał do inicjatorów organizowanego od jesieni 1989 Ruchu Ludzi Pracy. W 1992 został jego przewodniczącym^[38]. Ustąpił z tej funkcji w 1995.

W 1993 opublikował wspomnienia Zadymiarz.

Został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu parafialnym w Końskich^[39].

Życie prywatne

Syn Alfreda Konstantego (1902–1943) i Elżbiety z domu Kujawiak (1910–?)^[40]. Ojciec był zarządcą młyna przy ul. Gimnazjalnej w Końskich.

Syn Konstanty (1951–2013) był działaczem opozycji demokratycznej, pułkownikiem Urzędu Ochrony Państwa oraz posłem Akcji Wyborczej Solidarność, Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego i Platformy Obywatelskiej^[41].

Córka Dobrosława (1953–1986) była himalaistką, zginęła podczas schodzenia z K2. Symboliczny grób znajduje się na cmentarzu parafialnym w Końskich.

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski^[3]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[3]
• Złoty Krzyż Zasługi^[3]
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Hutnik Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”^[3]
• Złota Honorowa Odznaka NOT

Przypisy

Bibliografia

• Tadeusz Mołdawa: Ludzie władzy 1944–1991. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1991. ISBN 83-01-10386-8.
• Andrzej Garlicki: Karuzela. Rzecz o Okrągłym Stole. Warszawa: Czytelnik, 2003. ISBN 83-07-02944-9.
• Andrzej Garlicki: Rycerze Okrągłego Stołu. Warszawa: Czytelnik, 2004. ISBN 83-07-02970-8.
• Antoni Dudek: Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990. Kraków: Znak Horyzont, 2014. ISBN 978-83-240-3027-9.
• Jan Skórzyński: Okrągły Stół. Wynegocjowany koniec PRL. Kraków: Znak Horyzont, 2019. ISBN 978-83-240-5711-5.
• Informacje w BIP IPN.
• Profil na stronie Biblioteki Sejmowej.