Prinsenvlag

^? De prinsenvlag

De prinsenvlag is een Nederlandse historische vlag. Ze werd oorspronkelijk gevoerd door de orangisten^[bron?] tijdens de Tachtigjarige Oorlog. De eerste maal gebeurde dat waarschijnlijk bij de inname van Den Briel.^[1] De vlag is gebaseerd op de livreikleuren van prins Willem I van Oranje-Nassau,^[bron?] stadhouder van een aantal van de 17 Nederlandse gewesten en leider van de Nederlandse Opstand tegen de koning Filips II van Spanje, die ook heer der Nederlanden was.

De kleuren zijn in het Frans orange-blanc-bleu. Dit werd in het Nederlands 'vertaald' als oranje-blanje-bleu.

Geschiedenis

Zie ook: Hollandsche Vlag

Toen de watergeuzen Den Briel veroverden, droegen ze banieren met deze kleuren mee.^[bron?] Maar een oranje-wit-blauwe vlag werd nog niet gevoerd.^[2] In 1587 bestelde de Admiraliteit van Zeeland deze vlaggen voor de Zeeuwse oorlogsschepen. Rond de tijd van de moord op Willem van Oranje werd het oranje-wit-blauw een symbool van de opstand en de vlag van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.^[3] De gewezen secretaris-generaal van het Departement van Marine D.G Muller heeft in 1862 een boek opgedragen aan de koning. Hierin wordt omstandig aangetoond dat de prinsenvlag alleen voor het krijgsbedrijf werd ingezet. De rood-wit-blauwe vlag werd gehandhaafd als natievlag en in de koopvaardij. Hiermee werd de koning van Spanje geëerd, wiens rechtsvoorgangers deze vlag gegeven hadden.^[4]

Herwaardering

Een groep rechts-radicale nationalisten van de Nationale Alliantie met een op de prinsenvlag gebaseerde partijvlag. Amsterdam-Zuid, 27 mei 2006.^[5][6]

In de jaren 30 van de 20e eeuw was er enige discussie over de herwaardering van de prinsenvlag. Er waren bij alle partijen voor- en tegenstanders maar alleen de aanhangers van de NSB kozen unaniem voor het oranje-blanje-bleu van de prinsenvlag. Volgens hen was dit de enige Nederlandse vlag.^[3][7] Koningin Wilhelmina ondertekende in 1937, mede als reactie op deze NSB-actie, een Koninklijk Besluit waarmee de kleuren rood-wit-blauw werden vastgesteld als de kleuren van de Nederlandse vlag.

Na de Tweede Wereldoorlog was er weinig belangstelling voor de vlag. De prinsenvlag is wel als symbool gebruikt door Groot-Nederlands- en Heel-Nederlandsgezinden. Ook werd de vlag in Nederland en Vlaanderen af en toe in geschriften, op websites en bij demonstraties getoond of gepropageerd door extreemrechtse organisaties. Voorbeelden zijn Voorpost, de Nederlandse Volks-Unie, de Nationalistische Volks Beweging en Stormfront.^[8][9][10] In 2011 was er kortstondig veel belangstelling voor de prinsenvlag toen de krant Sp!ts een foto publiceerde van twee van deze vlaggen achter de ramen van de werkkamers van PVV-Tweede Kamerleden Wim Kortenoeven en Johan Driessen.^[11] Na enige discussie vanwege de nog steeds gevoelige associatie met de NSB zijn de vlaggen verwijderd.^[12][13] Tijdens een door de PVV georganiseerde betoging in 2013 droegen aanhangers van Voorpost de prinsenvlag^[14] en een week later, bij de algemene politieke beschouwingen van september 2013, droegen ten minste vijf Kamerleden van de PVV, Martin Bosma, Reinette Klever, Machiel de Graaf, Harm Beertema en Barry Madlener, een speldje met een afbeelding van deze vlag.^[15][16] De Nederlandse sportelftallen spelen vaak nog steeds in het oranje, (wit en blauw) en zelden in rood wit blauw. Hetgeen een overblijfsel is van de op de prinsenvlag gebaseerde outfit: oranje shirt, witte broek, azuurblauwe sokken.

Zuid-Afrika

^? De vroegere Zuid-Afrikaanse vlag

Zie Lijst van vlaggen gebaseerd op de Nederlandse vlag voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Prinsenvlag diende ook als basis voor de vroegere in 1928 vastgestelde Zuid-Afrikaanse vlag. In de witte baan van de vlag staan de vlaggen van (van links naar rechts) Groot-Brittannië, de Oranje Vrijstaat en de Transvaal. Na de Tweede Boerenoorlog gingen de Oranje Vrijstaat, Transvaal en de Britse Kaapkolonie door in de Unie van Zuid-Afrika, waardoor die drie vlaggen vertegenwoordigd zijn. De vlag werd in 1994 na de invoering van het algemeen kiesrecht vervangen door de huidige vlag van Zuid-Afrika.

Verenigde Staten

New York en wijde omgeving was in de 17e eeuw een Nederlandse kolonie, genaamd Nieuw-Nederland (Nova Belgica). De vlaggen van onder andere New York (toen Nieuw-Amsterdam), The Bronx en van Albany zijn gebaseerd op de toenmalige Nederlandse vlag, de Prinsenvlag.

België

In België heeft de prinsenvlag geen extreemrechtse connotatie. De kleuren oranje-blanje-bleu werden onder andere door Vlaamse studenten van de ULB gebruikt en stonden symbool voor het vrije denken. Sinds 1970 maken de kleuren deel uit van het embleem van de Vrije Universiteit Brussel.^[17]