Podcast

Een podcast is een audio-uitzending waarbij het geluidsbestand op aanvraag wordt aangeboden door middel van webfeeds. Dankzij de introductie van draagbare mp3-spelers zoals de iPod was deze vorm van uitzenden snel populair onder radioamateurs. De term podcast is dan ook een samentrekking van iPod en broadcast (Engels voor 'uitzenden').

Geschiedenis

In 1997 beschreef Dave Winer een manier om in RSS-feeds ook verwijzingen naar mediabestanden op te nemen. De methode werd toen vooral gebruikt voor websyndicatie. Podcasts werden populair vanwege (a) de doorbraak van breedbandverbindingen bij de consument; (b) de komst van draagbare mp3-spelers met voldoende opslagcapaciteit en (c) de komst van applicaties voor het beluisteren op een draagbare mediaspeler of mobiele telefoon.^[1]

De term podcasten dook voor het eerst op in 2004 toen journalist Ben Hammersley de nieuwe uitzendtechniek beschreef.^[2] Dannie J. Gregoire adopteerde deze term, waarna Adam Curry podcasten populariseerde als iets revolutionairs.^[3]

Hoewel podcasten zich in Nederland snel ontwikkelde, is het niet zo populair geworden als in Amerika. Tijdens de begindagen was Koelcast waarmee Domien Verschuuren 50 afleveringen maakte, een van de populairste podcasts. Daarna drongen podcasts door tot de professionele wereld. De radiostations van het Nederlandse publieke omroepbestel stellen een groot aantal programma's die reeds op de reguliere radio te beluisteren zijn geweest, als podcast beschikbaar. Een van de langstlopende was Veertien-Achttien van Tom Tacken over de Eerste Wereldoorlog.

Techniek

Bij een podcast wordt het geluidsbestand op aanvraag aangeboden door middel van webfeeds. De webfeed bevat een verwijzing naar het mediabestand. Een applicatie die dit bestand controleert op wijzigingen en geïnstrueerd kan worden om nieuwe bestanden automatisch te downloaden, heet een podcastaggregator of podcatcher. Vaak is deze functionaliteit geïntegreerd in een mediaspeler zoals iTunes. Ook zijn er podcastaggregatoren voor smartphones. Sommige van deze applicaties bieden ook een eigen gids aan met podcasts waarop men zich kan abonneren. Er zijn ook websites met een podcastgids.^[4]

Auteursrechten

Voor het distribueren van auteursrechtelijk beschermde muziek gelden wettelijke regels, Het beschikbaar stellen van muziek mag enkel met instemming van de auteurs. In Nederland regelt de Buma/Stemra de financiële afhandeling van deze rechten.^[5]

Wanneer de artiest geen aanspraak wil maken op zijn muziekrechten, is de muziek Podsafe.^[bron?] Dit komt overeen met een Creative Commons-licentie.

Populariteit

Podcasts gaven radioamateurs een nieuw platform met een groter bereik. In 2005 bereikten podcasts gemaakt door hobbyisten een hoogtepunt.^[6] De opkomende concurrentie van de professionele radiomakers - met de publieke omroep voorop - marginaliseert het aantal actieve hobbyisten.

In 2011 kan Radio538 — onder druk van het nieuwe uitzendrechtenstelsel van Buma/Stemra — zijn populaire podcasts niet langer gratis aanbieden, waarna veel luisteraars afhaken.^[7] Eind augustus 2011 trekt Radio538 alle podcast-uitzendingen terug^[8] om later met podcasts voor betalende abonnees terug te komen. Het aantal downloads van 6 miljoen per jaar, is tegen juni 2012 teruggelopen naar 18.000 betalende abonnees.^[9]

In Nederland staat het medium podcast vooral bekend als middel om een uitgezonden radioprogramma terug te luisteren. In de Verenigde Staten brengen veel stations (Serial, Radiolab, This American Life, The Moth) verhalende podcasts uit met spanningsboog en plot. In Nederland staat de verhalende podcast wat dat betreft nog in de kinderschoenen. De serie Toendra van Radio Doc, die in maart 2015 de eerste aflevering publiceerde, is de opvolger van Plots - dat in 2013 de Zilveren Reissmicrofoon won.

In Vlaanderen is de wekelijkse podcast Mosselen om Half Twee van Xander De Rycke de populairste podcast met per aflevering gemiddeld 15.000 luisteraars.^[bron?] Op 25 februari 2014 werd de honderdste aflevering uitgezonden, een 3,5 uur durende special met als centrale gast Urbanus.

Videopodcast

De term podcast wordt ook wel gebruikt voor uitzendingen of bestanden met beeld (videopodcast, vergelijk VODcast), die ook geschikt zijn om alleen te beluisteren. Bij video's die podcast worden genoemd is er naast de mogelijkheid om de video te streamen of af te spelen en er al of niet ook naar te kijken vaak ook de mogelijkheid om dat op een andere website alleen met de audio te doen. Soms geeft een presentator van een podcast af en toe een kleine uitleg wat er te zien is, ten behoeve van degenen die de podcast alleen beluisteren.

Zie ook

• Lijst van Nederlandstalige podcasts
• VODcast