Moderne vijfkamp

Moderne vijfkamp
Moderne vijfkampers op de Spelen van 2004, bezig met het laatste onderdeel.
Algemene gegevens
Organisatie	Union internationale de pentathlon moderne
Type	individueel
Olympisch	1912
Portaal    Sport

Schieten tijdens de moderne vijfkamp

Schermen tijdens de moderne vijfkamp

Zwemmen tijdens de moderne vijfkamp

Paardrijden tijdens de moderne vijfkamp

De moderne vijfkamp is een sportwedstrijd waarin, in tegenstelling tot de tien- of zevenkamp in de atletiek, vijf verschillende sporten worden gecombineerd: schermen, zwemmen, paardrijden en een combinatie van hardlopen en pistoolschieten. Het doel van deze sportdiscipline was de ontwikkeling te bevorderen van de moderne universele atleet, het grote ideaal van de olympische sportman. De moderne vijfkamp werd speciaal voor de Olympische Spelen bedacht door Pierre de Coubertin. De sport staat onder auspiciën van de Internationale bond UIPM.

De eerste officiële moderne vijfkamp of moderne pentatlon vond plaats in 1912 tijdens de Olympische Spelen in Stockholm.

Geschiedenis

De vijfkamp werd door Pierre de Coubertin zelf samengesteld als weerspiegeling van wat een ideale soldaat moest kunnen in de 19de eeuw. Het ontstond tijdens een gesprek van de Coubertin met zijn opvolger aan het hoofd van het Internationaal Olympisch Comité, de Belg Henri de Baillet-Latour.^[1]

Pas in 1909 kon de Coubertin zijn voorstel doordrukken: de eerste officiële moderne vijfkamp vond plaats in 1912 tijdens de Spelen in Stockholm.

Het wedstrijdreglement heeft gedurende de jaren heen enige veranderingen ondergaan. In de eerste jaren werden de vijf onderdelen over vijf dagen verspreid. De volgorde wisselde regelmatig.

Sinds de Spelen van Atlanta (1996) duurt de moderne vijfkamp slechts één dag, terwijl men er vroeger vijf dagen over deed. Ook de volgorde van de disciplines werd vastgelegd: schieten, schermen, zwemmen, paardrijden en hardlopen.

Vanaf 2009 worden het schieten en het hardlopen gecombineerd, op een manier die wordt toegepast in het biatlon (een combinatie van langlaufen en schieten). Het schieten gebeurt tegenwoordig met een laserpistool.^[2] Ook de volgorde van de onderdelen is aangepast: schermen, zwemmen, paardrijden en het hardlopen/schieten. Het paardrijden en het hardlopen/schieten worden in hetzelfde stadion gehouden en binnen een tijdsbestek van 1,5 uur afgewerkt. Het doel hiervan is om de sport interessanter te maken voor het publiek (en de commercie).

De onderdelen

• Als eerste staat het schermen op het programma: dit gebeurt met de degen volgens de algemeen geldende schermreglementen, waarbij er slechts om 1 treffer wordt geschermd. Tegen elke andere schermer wordt één keer gespeeld.
• Het zwemmen is de tweede discipline: 200 m vrije slag.
• Vervolgens paardrijden: elke deelnemer moet een paard berijden dat hem door loting wordt toegewezen en hij krijgt 20 minuten voorbereidingstijd om aan dat paard te wennen. De proef zelf is een springparcours.
• Het hardlopen gecombineerd met het schieten is de laatste discipline. In totaal wordt ruim 3.000 meter gelopen en moeten 15 doelen worden geraakt. Dit onderdeel begint met een kleine sprint van zo'n 20 meter naar de schietlocatie. Hier moeten vijf doelen worden geraakt met een onbeperkt aantal schoten. Wanneer alle vijf de doelen zijn geraakt, mag de atleet verder. Dat mag hij ook als het hem na anderhalve minuut nog niet is gelukt om vijf keer raak te schieten. Hij loopt dan 1.000 meter en komt opnieuw bij de schietlocatie waar de procedure zich nog twee keer herhaalt. Elke atleet heeft zijn eigen schietbaan waar hij zijn pistool tijdens het lopen laat liggen. Het doel is een cirkel met een doorsnede van 59,5 mm en staat op een afstand van 10 meter.^[3] De atleten starten naargelang hun plaats in de rangschikking na de drie vorige onderdelen. Wie daarin de leiding heeft, gaat als eerste van start. De puntenachterstand van de nummer twee wordt omgerekend naar een achterstand in tijd en die atleet mag dan pas na verloop van die tijd van start. Hierdoor is degene die als eerste de finish bereikt direct de winnaar.

Totdat het schieten met het hardlopen werd gecombineerd bestond het schietonderdeel uit het lossen van 20 schoten op een vierkantig-silhouette (17x17cm) op een afstand van 10 meter en voor elk schot had men 40 seconden de tijd. Het lopen bestond net als nu uit 3.000 meter.

Wereldkampioenen

Zie Wereldkampioenschappen moderne vijfkamp voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Elk jaar worden de Wereldkampioenschappen moderne vijfkamp gehouden die na het olympisch toernooi het belangrijkste toernooi zijn. Bekende meervoudige winnaars zijn de Hongaar András Balczó (vijf keer wereldkampioen in de jaren 60) en de Russen Igor Novikov en Pavel Lednjev (vier keer wereldkampioen). Bij de vrouwen is de Deense Eva Fjellerup recordhoudster met vier overwinningen.

Literatuur (o.a.)

• Frigyes Hegedüs Modern pentathlon, uitg. Corvina Press, Boedapest (1968)

Olympische sporten

Zomerspelen: Atletiek · Badminton · Basketbal · Boksen · Boogschieten · Gewichtheffen · Golf · Gymnastiek (ritmische gymnastiek · trampoline · turnen) · Handbal · Hockey · Honk- & softbal · Judo · Kanovaren (slalom · vlakwater) · Moderne vijfkamp · Paardensport · Roeien · Rugby · Schermen · Schietsport · Taekwondo · Tafeltennis · Tennis · Triatlon · Voetbal · Volleybal (zaal · beach) · Wielersport (baan · BMX · mountainbike · weg) · Worstelen · Zeilen · Zwemsport (baanzwemmen · schoonspringen · synchroonzwemmen · waterpolo) Winterspelen: Biatlon · Curling · IJshockey · Rodelen · Schaatsen (kunstrijden · langebaan · shorttrack) · Skiën (alpineskiën · freestyleskiën · langlaufen · noordse combinatie · schansspringen · snowboarden) · Sleesport (bobsleeën · skeleton) Voormalig: Cricket · Croquet · Bandy · Jeu de paume · Lacrosse · Motorbootracen · Pelota · Polo · Rackets · Roque · Touwtrekken

Zie de categorie Modern pentathlon van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.