Lijst van aardbevingen in Turkije

  1. Startpagina
  2. Nederlandse Wikipedia
  3. Lijst van aardbevingen in Turkije
Aardbevingen in Turkije (1900-2023)
■ 4 Mw
   
■ 5 Mw
   
■ 6 Mw
   
■ 7 Mw
Kaart met plaatgrenzen die van invloed zijn in Turkije.

Dit is een lijst van aardbevingen in Turkije. Deze lijst bevat alleen zware aardbevingen die zich in Turkije hebben voorgedaan en dodelijke slachtoffers, gewonden en/of grote schade hebben veroorzaakt.

Tektonische context

Turkije ligt in een regio met een hoge seismische activiteit en kent een lange geschiedenis van zware aardbevingen. Het grootste deel van het land bevindt zich op de Anatolische Plaat. Deze grenst aan de Euraziatische Plaat in het noorden, de Arabische Plaat in het oosten, de Afrikaanse Plaat in het zuiden en de Egeïsche microplaat in het westen. In het oosten van het land vormt de Zagros fold and thrust belt de grens tussen de noordwaarts bewegende Arabische en Euraziatische platen. De tektonische ontwikkelingen in het land worden vooral bepaald door krachten die op deze plaatgrenzen inwerken.

De zwaarste aardbevingen in Turkije vinden plaats langs de ongeveer 1500 kilometer lange Noord-Anatolische Breukzone, een rechts-laterale transformbreuk die de grens vormt tussen de Anatolische en Euraziatische platen. Zware aardbevingen komen ook voor in de 550 tot 700 kilometer lange Oost-Anatolische Breukzone, een links-laterale transformbreuk die de grens tussen de Anatolische en Arabische plaat markeert. Deze breukzone reikt tot aan de links-laterale Dode Zee-transformbreuk in het zuiden van Turkije. De Dode Zee-transformbreuk vormt de grens tussen de Afrikaanse en Arabische platen en was verantwoordelijk voor verschillende verwoestende historische aardbevingen in het gebied rond de stad Antakya (Antiochië). In het oostelijke Middellandse Zeegebied schuift de Afrikaanse plaat in noordelijke tot noordoostelijke richting onder de Anatolische Plaat bij de Cyprus Boog en onder de Egeïsche Plaat bij de Helleense Boog. De Helleense Boog beweegt zuidwaarts, waardoor korstextensie onstaat in de Egeïsche Plaat, hetgeen soms tot aardbevingen leidt in West-Turkije. In Oost-Turkije ligt de aardbevingsgevoelige Bitlis-Zağros-Sutuur, die onderdeel is van de Zagros fold and thrust belt. Naast deze grote tektonische structuren zijn er in het land nog verschillende andere breukzones.[1]

In de 20e eeuw werd Turkije getroffen door 111 aardbevingen met een magnitude van 5,0 of hoger.[2] Aardbevingen waren gedurende de 20e eeuw verantwoordelijk voor circa 76 procent van de ongeveer 87.000 doden en 210.000 gewonden als gevolg van natuurrampen in Turkije. Aardverschuivingen droegen 10 procent bij, overstromingen 9 procent. Aardbevingen zijn dus het belangrijkste type natuurramp dat de bevolking van Turkije bedreigt.[3] De Wereldbank schat de gemiddelde economische schade door aardbevingen in Turkije op 100 miljoen dollar per jaar.[2] Omdat gebouwen in Turkije minder aardbevingsbestendig zijn dan in sommige andere landen of regio's met een hoge seismische activiteit, zoals Japan of Californië, veroorzaken aardbevingen van dezelfde intensiteit in Turkije aanzienlijk meer dodelijke slachtoffers.[2] In 2004, na de aardbeving van Izmit van 1999, werd een strenge aardbevingswet aangenomen[4]. Zo moesten alle nieuw te bouwen gebouwen aardbevingsbestendig zijn.[5] In 2009 was naar schatting een derde van de circa twintig miljoen woningen in Turkije onvoldoende bestand tegen aardbevingen en zouden versterkt of herbouwd moeten worden.[3] Hoewel de bouwvoorschriften met betrekking tot aardbevingsbestendigheid dus veel strenger werden, werden deze vervolgens onvoldoende in praktijk gebracht.[5] En de handhaving van de wet door de staat schoot tekort.[5] Begin februari 2023 had een en ander tot gevolg dat een zware aardbeving (7.8 Mw) met epicentrum in de grensregio met Syrië leidde tot grootschalige verwoesting van woongebouwen en infrastructuur in beide landen. Het aantal doden heeft inmiddels[6] in Turkije en Syrië het aantal van 45.000 overschreden.

Significante aardbevingen

Datum Tijdstip  ‡ Plaats, regio Lat Long Doden Magn. Opmerkingen bron
17 na Christus n/a Philadelphia (Alaşehir) 38.21 28.31 n/a n/a [7]
13 december 115 Antiochië 36.10 36.10 ~260.000 7,5 Ms [8]
141 (of 142) Lycië, Carië, Dodekanesos 36.70 28.00 n/a Veroorzaakte een grote tsunami met overstromingen op Rodos. [9]
262 Zuid- en westkust van Anatolië 36.50 27.80 n/a De aardbeving beschadigde veel gebouwen in Efeze en veroorzaakte een tsunami die steden langs de kust trof. [10]
19 mei 526 Antiochië 250000250.000 De stad Antiochië werd zwaar beschadigd. De schattingen van het dodental variëren van 250.000 tot 300.000.[11] [12]
15 augustus 554 Anatolië De aardbeving veroorzaakte zware schade in de stad Tralles (het huidige Aydın) en op het eiland Kos. [13]
14 december 557 Constantinopel 40.90 28.70 n/a Istanboel werd "bijna volledig met de grond gelijk gemaakt" door de aardbeving. [14]
1268 Cilicië, Anatolië 37.50 35.50 6000060.000 ~7 –
10 september 1509 Constantinopel 40.90 28.70 1000010.000 7.2 Mw –
23 februari 1653 Smyrna 38.20 28.20 25002.500 7.5 [15]
17 augustus 1668 Anatolië 40.00 36.00 80008.000 8 USGS
10 juli 1688 11:45 Smyrna 38.40 26.90 1600016.000 7.0 Ms [16]
22 mei 1766 05:10 Constantinopel 40.80 29.00 40004.000 7.1 Ms [17]
28 februari 1855 01:00 Bursa 40.20 29.10 19001.900 6.7 Ms [18]
2 juni 1859 10:30 Erzurum 39.90 41.30 1500015.000 6.1 Ms [19]
3 april 1881 11:30 Chios, Çeşme, Alaçatı 38.25 26.25 78667.866 7.3 Mw [20]
15 oktober 1883 13:30 Çeşme, Izmir, Ayvalik 38.30 26.20 120120+ 7.3 Ms [21]
10 juli 1894 12:24 Golf van Izmit 40.73 29.25 13001.300 7.0 Ms [22]
29 april 1903 01:46 lokale tijd Malazgirt 39.14 42.65 600 6.7 Ms [23][24]
9 augustus 1912 03:29 lokale tijd Mürefte (Tekirdağ) 40.75 27.20 216 7.3 MS [23][24]
4 oktober 1914 00:07 lokale tijd Burdur 37.82 30.27 23442.344 6.9 MS [23][24]
13 september 1924 16:34 lokale tijd Horasan 40.00 42.10 60 6.8 Ms [23][24]
22 oktober 1926 21:59 lokale tijd Kars 40.70 43.70 360 6.0 Ms [25]
31 maart 1928 02:29 lokale tijd Smyrna 38.50 28.00 50 6.5 MS Een beving met een magnitude van 6.2 die de voorgaande dag plaatsvond was mogelijk een voorschok. [23][24]
18 mei 1929 08:37 lokale tijd Suşehri 40.20 37.90 64 6.1 Ms [23][24]
7 mei 1930 00:34 lokale tijd Hakkâri 38.10 44.70 25142.514 7.2–7.5 Ms [26]
4 januari 1935 16:41 lokale tijd Erdek 40.40 27.50 5 6.4 Ms [23][24]
19 april 1938 12:59 lokale tijd Kırşehir 39.10 34.00 160 6.6 MS [23][24]
22 september 1939 02:36 lokale tijd Dikili 39.10 26.80 60 6.6 MS [23][24]
26 december 1939 23:57 Erzincan 39.77 39.53 3270032.700 7.8 Mw USGS
15 november 1942 19:01 lokale tijd Bigadiç 39.20 28.20 16 6.1 MS [23][24]
20 december 1942 14:03 Erbaa 40.87 36.47 30003.000 7.0 Ms [27]
20 juni 1943 17:32 lokale tijd Hendek 40.60 30.50 336 6.6 MS [23][24]
26 november 1943 22:20 Ladik 40.87 33.65 28242.824–5.000 7.5 Mw
1 februari 1944 03:25 Gerede 40.80 32.20 39593.959 7.5 [27]
6 oktober 1944 04:34 lokale tijd Ayvalık 39.37 26.53 30 6.8 MS [23][24]
17 augustus 1949 Karlıova 39.54 40.57 450 6.8 [27]
13 augustus 1951 18:36 Kurşunlu 40.88 32.87 50 6.9 [27]
18 maart 1953 21:06 lokale tijd Yenice 40.02 27.53 265 7.2 MS [23][24]
16 juli 1955 09:07 lokale tijd Söke 37.55 27.05 23 6.8 MS [23][24]
25 april 1957 04:25 lokale tijd Fethiye 36.50 28.60 67 7.1 MS [23][24]
26 mei 1957 6:36 Abant 40.67 31.00 52 7.1 [27]
6 oktober 1964 16:31 lokale tijd Manyas 40.10 27.93 23 7.0 MS [23][24]
19 augustus 1966 12:23 Varto, Varto (district) 39.17 41.56 23942.394 6.8 Mw [27]
22 juli 1967 16:56 Mudurnu 40.67 30.69 89 7.2 zie Noord-Anatolische Breuk [27]
3 september 1968 10:19 lokale tijd Bartın 41.79 32.31 29 6.5 MS [23][24]
28 maart 1969 03:48 lokale tijd Alaşehir 38.50 28.40 53 6.5 MS [23][24]
28 maart 1970 23:02 lokale tijd Gediz 39.20 29.50 10861.086 7.2 MS [23][24]
22 mei 1971 16:44 Bingöl 38.83 40.52 755 6.9 Mw [28]
6 september 1975 12:20 lokale tijd Lice 38.50 40.70 23112.311 6.6 MS [23][24]
24 november 1976 14:22 lokale tijd Muradiye 39.12 44.03 40004.000 7.5 MS [23][24]
30 oktober 1983 07:12 lokale tijd Erzurum 40.33 42.19 13421.342 6.9 MS [23][24]
13 maart 1992 17.18 Erzincan 39.70 39.69 498 6.7 Mw [29]
1 oktober 1995 17:57 lokale tijd Dinar 38.06 30.13 90 6.1 MS [23][24]
27 juni 1998 16:55 lokale tijd Ceyhan 36.88 35.31 146 6.3 Mw [23][24]
17 augustus 1999 03:02 lokale tijd Izmit 40.77 30.00 1712717.127 7.6 Mw zie Aardbeving İzmit 1999. Volgens de officiële Turkse schattingen van 19 oktober 1999,
waren er 17.127 doden en 43.959 gewonden, maar veel andere bronnen stellen dat het werkelijke cijfer dichter bij 45.000 doden en een vergelijkbaar aantal gewonden zou kunnen liggen.[30] 		USGS
12 november 1999 18:57 lokale tijd Düzce 40.75 31.16 894 7.2 Mw USGS
3 februari 2002 07:11 Afyon 38.57 31.27 44 6.5 Mw [31]
1 mei 2003 00:27 Bingöl 39.01 40.46 177 6.4 Mw [32]
2 juli 2004 01:30 Ağrı 39.71 44.02 18 5.1 Mw [33]
3 augustus 2010 02:32 Elâzığ 38.79 40.03 41 6.1 Mw zie Aardbeving Turkije maart 2010 [34]
23 oktober 2011 13:41 Van 38.63 43.49 604 7.2 Mw zie Aardbeving Turkije 2011 [35]
9 november 2011 19:23 Van 38.42 43.22 40 5.6 Mw [36]
21 juli 2017 Bodrum 36.92 27.41 2 (op het Griekse eiland Kos) 6.7 Mw zie Aardbeving Bodrum 2017 [37]
26 september 2019 20:55 lokale tijd Elazığ, Malatya 38.39 39.08 41 6.7 Mw [38]
24 januari 2020 20:55 lokale tijd Elazığ 38.23 39.50 41 6.7 Mw zie Aardbeving Elazığ 2020 [39]
30 oktober 2020 13:51 lokale tijd İzmir/Samos 37.91 26.79 116 7.0 Mw zie Aardbeving Egeïsche Zee 2020 [40][41]
6 februari 2023 04:17 lokale tijd Gaziantep 37.4 37.23 > 46.000 7.8 Mw zie Aardbeving Turkije-Syrië 2023 [42]
13.24 lokale tijd Kahramanmaraş 38.0 37.2 7,5-7,7 Mw [43]

Zie ook

Informatie

Artikel Lijst van aardbevingen in Turkije in de Nederlandse Wikipedia nam de volgende plaatsen in de lokale populariteitsranglijst in beslag:

Over de pagina

De gepresenteerde inhoud van het Wikipedia-artikel werd in 2023-02-20 geëxtraheerd op basis van https://nl.wikipedia.org/?curid=5441781