Hoogerheide

Hoogerheide

Plaats in Nederland
Situering
Provincie	Noord-Brabant Noord-Brabant
Gemeente	Woensdrecht Woensdrecht
Coördinaten	51° 25′ NB, 4° 19′ OL
Algemeen
Inwoners (2021-01-01)	9.475[1]
Overig
Netnummer	0164
Woonplaatscode	1000
Foto's
Portaal    Nederland

Hoogerheide is een dorp in de zuidwesthoek van de provincie Noord-Brabant, Nederland. Het dorp behoort samen met de dorpen Woensdrecht, Huijbergen, Ossendrecht en Putte tot de gemeente Woensdrecht. Het dorp dankt zijn naam aan het feit dat het is gelegen op de Brabantse Wal.

Geschiedenis

Hoogerheide wordt voor het eerst vernoemd in 1339, als een leengoed op die hoeghe heide. Gerard Hermanszoon was de leenman. In 1353 kreeg het leengoed de status van heerlijkheid. Het dorp Hoogerheide ontwikkelde zich rondom een schuurkerk die daar in 1680 werd gebouwd ten behoeve van de katholieken uit Ossendrecht en Woensdrecht. Oorspronkelijk betrof het een lintbebouwing langs de huidige Raadhuisstraat.

In 1761 kocht de laatste markies van Bergen op Zoom, Karel Theodoor van Beieren, de heerlijke rechten, zodat de heerlijkheid Hoogerheide voortaan volledig deel uitmaakte van het markiezaat Bergen op Zoom. In 1795 werd Hoogerheide een gemeente in de moderne zin.

In Hoogerheide heeft ook een klooster gestaan. Dit was het Sint-Philomenagesticht, en het werd bewoond door de Zusters van de Sociëteit van Jezus, Maria en Jozef en dat werd ontworpen door Leo Sturm. Het klooster is echter gesloopt en op de plaats ervan zijn het nieuwe moderne Gemeentehuis en MFC verrezen. De oude kapel van het klooster maakt hier onderdeel van uit.

In 1934 werd bij Hoogerheide, op de plaats waar zich voordien een eendenkooi bevond, een zweefvlieg- en oefenveld aangelegd ten behoeve van de luchtmacht. Dit zou uitgroeien tot de Vliegbasis Woensdrecht die ten noordoosten van Hoogerheide is gelegen.

In de 19e eeuw werd Hoogerheide bij de gemeente Huijbergen ingelijfd. Later ging Hoogerheide over naar de gemeente Woensdrecht, waartoe vanaf 1 januari 1997 ook Huijbergen ging behoren.

Tweede Wereldoorlog

Vanwege haar ligging op de Brabantse Wal, nabij waterwegen, belangrijke landverbindingen, havens en een militair vliegveld was Hoogerheide van groot strategisch belang voor de Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit speelde des te meer toen de geallieerden in september 1944 de Slag om de Schelde inzetten, en daarbij via Woensdrecht en Hoogerheide door moesten stoten naar Zuid-Beveland om de monding van de Westerschelde te ontzetten. In het gebied is dan ook zwaar gevochten. Bombardementen en huis tot huis-gevechten hebben veel leed en schade veroorzaakt. Op 4 oktober 1944 werd Hoogerheide bevrijd door - voornamelijk Canadese - troepen.

Er zijn in de gehele regio verschillende monumenten te vinden. Sommigen ter ere van de gevallenen, en ook dankkapelletjes ter ere van Onze-Lieve-Vrouw, die de overlevenden beschermd zou hebben. Enkele Duitse bunkers uit 1942 zijn nog te vinden in de omgeving van de Aviolandalaan.

Bezienswaardigheden

• De Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk, aan Raadhuisstraat 134, is in neogotische stijl gebouwd en ingewijd in 1882. Architect was Jan Jurien van Langelaar. De kerk heeft een hoge toren. In 1910 werd de kerk vergroot naar een ontwerp van Jacobus van Gils. De parochie ontstond vanuit een schuurkerk die in 1680 werd opgericht. Voordien heeft er wellicht een kapel in Hoogerheide gestaan. In 1769 werd de schuurkerk vergroot en in steen opgetrokken. Voor de kerk staat een Heilig Hartbeeld (1931) van Jan Custers.
• Landgoed Mattemburgh, met een neoclassicistische villa uit 1851-1854, bijgebouwen en een park met een Engelse en een Franse tuin. Aan het landgoed grenst natuurgebied Het Markiezaat.

Natuur en landschap

Hoogerheide ligt op de Brabantse Wal. Vooral in zuidwestelijke richting van het dorp is de steilrand goed zichtbaar en heeft men een uitzicht op de nabijgelegen polders. In zuidoostelijke richting ligt landgoed Kortenhoeff, onderdeel uitmakend van het gebied De Groote Meer, dat weer deel uitmaakt van het Grenspark Kalmthoutse Heide.

Naar het noordoosten vindt men het Kooibos, de Vliegbasis Woensdrecht en bedrijventerreinen. Ten noorden en noordwesten van Hoogerheide liggen de landgoederen Mattemburgh en Lindonk terwijl ten oosten van Mattemburgh nog de Woensdrechtse Heide is te vinden.

Economie

Onder andere de vliegbasis Woensdrecht heeft ervoor gezorgd dat Hoogerheide sterk is gegroeid. Dit bracht ook de vestiging met zich mee van onderhouds- en reparatiewerkplaatsen voor vliegtuigen, onder meer van Fokker en Aviolanda. Later werd dit Stork-Fokker. Onder de naam Aviolanda wordt vanaf 2009 dit bedrijventerrein herontwikkeld tot een groot centrum voor vliegtuigonderhoud.

In Hoogerheide is er nog een bedrijventerrein, De Kooi, vernoemd naar de verloren gegane activiteit van het eendenvangen. Dit bedrijventerrein is gelegen ten oosten van de kom.

Ook inwoners van Bergen op Zoom hebben zich in Hoogerheide gevestigd om de stadsdrukte te ontvluchten, waardoor Hoogerheide deels een forensendorp is geworden.

Demografie

Hoogerheide telt 9.377 inwoners (4.642 mannen en 4.735 vrouwen) (2019)^[2] en 4.045 huishoudens (2018)^[3]. Het is daarmee de grootste kern van de gemeente.

Aantal inwoners in Hoogerheide per 1 januari

2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2021
8.345	8.270	8.275	8.585	8.865	9.000	8.995	9.025	9.035	9.070	9.130	9.165	9.190	9.315	9.370	9.377	9.475

Evenementen

In Hoogerheide wordt carnaval gevierd. Het dorp draagt tijdens deze festiviteiten de naam Wjeeldrecht. Sinds de Tweede Wereldoorlog is het goed gebruik om met carnaval oude kleren en vitrage te dragen.

Overige evenementen die (onder andere) in het dorp plaatsvinden zijn:

• Lentefeesten in mei
• Wielerronde van Hoogerheide in september
• Roparun
• Brabantsewal Festival (BWF) eind april. Evenement met grote artiesten zoals Jan Smit, Frans Duijts en Mr. Polska

Onderwijs

• Buitenschoolse opvang Zoeff en peuterspeelzaal de Heiderakkertjes
• R.k. Basisschool Klim-op
• Basisschool de Stappen
• Jenaplanschool Delphin
• Openbare Basisschool De Dobbelsteen
• Zuidwesthoek College (aan de rand van Hoogerheide)
• Aircraft Maintenance & Training School B.V.
• Basisschool De Poorte

Sport, verenigingen en voorzieningen

Sport

In Hoogerheide wordt jaarlijks een veldrit georganiseerd die meetelt voor de wereldbeker. Deze cross staat ook bekend als de Grote Prijs Adrie van der Poel. In 2009, 2014 en 2023 werd deze wedstrijd echter vervangen door het wereldkampioenschap veldrijden.

Op zondag 21 augustus 2022 liep de route van de derde etappe (van Breda naar Breda) van de Ronde van Spanje 2022 door Hoogerheide.^[4]

Verenigingen

Er is een aantal (sport)verenigingen en sportieve instellingen gevestigd in Hoogerheide waaronder:

• Hotak'68 (tafeltennis) (Eredivisie-niveau)
• METO (voetbal)
• SEO (rolschaatsen)
• VV-VAT (volleybal)
• VOED (sportevenementen)
• TDC (dansvereniging)
• Dojo Satori (Karatevereniging)
• Tennisvereniging Mattemburgh
• Carnavalsvereniging BC de KOOI
• Zwemvereniging de Zilvermeeuw
• Zwem- en waterpolovereniging "De Zuidwesthoek"
• Muziekvereniging "De Scheldezonen" bestaande uit: Harmonie, Unity Hoogerheide (majorette), Drumband, Slagwerkgroep "Drums & More" en leerlingen.

Voorzieningen

Het centrum bestaat uit één winkelstraat, de Raadhuisstraat. Koopavond is op donderdag. De weekmarkt is op vrijdag van 13:00 tot 16:00 uur.

• Bibliotheek
• Woonzorg Centrum Heideduin (onderdeel van zorggigant tanteLouise)
• Bungalowpark & Villapark Familyland met bijhorende Bowlingbaan en zwembad
• Ruitersportcentrum Wolfshoeve en De Molen
• 4 supermarkten (Jumbo, Aldi en 2x Albert Heijn)

Nieuwbouwprojecten

• De bouw van 36 woningen op het terrein van de voormalige bibliotheek,
• Plan "Kerkpad", aan de Raadhuisstraat, werd gestart einde 2008 en bestond uit 24 appartementen, winkelruimten en een parkeergarage.
• In het plan "De Hoef" werden van 2006-2011 een groot aantal huur- en koopwoningen gebouwd op een gebied van 28 ha ten noorden van de bestaande kom. 18 hectare daarvan werd bebouwd en de resterende 10 hectare, bestaande uit een aantal bosperceeltjes, werd ingericht als natuurgebied.

Verkeer en vervoer

Hoogerheide ligt vlak bij de A4/A58 en daarmee op het kruispunt van de routes tussen Antwerpen, Rotterdam, Zeeland en Noord-Brabant. Ook is een randweg om Hoogerheide in gebruik genomen.

Openbaar vervoer verzorgd door Bravo (Brabant vervoert ons). Dit is de naam voor al het busvervoer in de provincie Noord-Brabant. De exploitatie wordt verzorgd door Arriva.

• Lijn 104: Hoogerheide - Roosendaal. Rijdt alleen in de brede spits.
• Lijn 105: Bergen op Zoom - Ossendrecht. Rijdt 's avonds en in het weekend door naar Putte.
• Lijn 106: Bergen op Zoom - Putte Moretuslei. Rijdt in de spitsuren (zowel 's ochtends als 's avonds) langs de Aviolandalaan om ook Aviolanda en de vliegbasis bereikbaar te maken voor personeel en bezoekers.
• Lijn 110: Dinteloord - Ossendrecht. Rijdt alleen in de spits.

Geboren

• Adrie van der Poel (17 juni 1959), wielrenner
• Jacques van der Poel (5 januari 1963), wielrenner
• Jan van der Rassel (5 januari 1964), darter
• Kees Hopmans (31 oktober 1964), wielrenner
• Jeroen Nieuwenhuize (3 juli 1972), diskjockey

Zie ook

• Moord op Jesse Dingemans, een moordzaak uit 2006

Nabijgelegen kernen

Woensdrecht, Bergen op Zoom, Huijbergen, Ossendrecht

Externe links

• Hoogerheide in beeld

Bronnen, noten en/of referenties A. Delahaye, W. van Ham, R. Jacobs: Woensdrecht en Hoogerheide - Kleine geschiedenis van een historische tweeling. Uitgegeven door het Gemeentebestuur van Woensdrecht ↑ Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2021, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen ↑ Gemeentegids 2019/2020, p. 24. ↑ Woensdrecht in cijfers ↑ (en) Stage 3: Breda > Breda. La Vuelta. Gearchiveerd op 21 augustus 2022. Geraadpleegd op 21 augustus 2022.

	Plaatsen in de gemeente Woensdrecht
Dorpen en gehuchten: Calfven · Hoogerheide · Huijbergen · Ossendrecht · Putte · Woensdrecht Buurtschappen: Aanwas · Eiland · Hageland · Hondseind · Korteven · Leemberg · 't Marktje · Oude Stee · Overberg · Plaatsluis · Schoelieberg · Zandfort Noord-Brabant: Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten