De herfst of het najaar is een van de vier seizoenen. In gematigde klimaatzones verliezen de meeste loofbomen en ook andere planten hun bladeren. In de herfst wordt het flink kouder dan in de zomer, hoewel er periodes met warmte kunnen optreden, de zogenaamde nazomer.
Het woord herfst is afgeleid van het Oudnederlandse heruist ([ɦɛrvɪst]), dat uiteindelijk uit het gereconstrueerde Proto-Germaanse *harbusta is ontstaan. Daarmee is het Engelse woord harvest ("oogst") een cognaat. De exacte oorspronkelijke betekenis van *harbusta is niet bekend, wel is dankzij cognaatvergelijkingen met verwandte Indo-Europese talen duidelijk dat het verband houdt met "plukken, snijden en snoeien".[1]
"Herfst" wordt wel beschouwd als een van de moeilijkste rijmwoorden in de Nederlandse taal.[2] Twee pogingen om toch op "herfst" te rijmen zijn:
Het astronomisch bepaalde begin van de herfst is de herfstnachtevening rond 23 september op het noordelijk halfrond, en rond 20 maart op het zuidelijk halfrond. De zon gaat dan door het herfstpunt en de dag en de nacht zijn dan overal ter wereld nagenoeg even lang. De herfst eindigt rond 22 december op het noordelijk halfrond, en rond 21 juni op het zuidelijk halfrond, met de winterzonnewende. De aanvangstijdstippen van de astronomische herfst op het noordelijk halfrond tussen de jaren 2001 en 2030 zijn als volgt:[4]
2001 | 23 september | 01:05 | 2007 | 23 september | 11:51 | 2013 | 22 september | 22:44 | 2019 | 23 september | 09:50 | 2025 | 22 september | 20:20 | ||||
2002 | 23 september | 06:56 | 2008 | 22 september | 17:45 | 2014 | 23 september | 04:30 | 2020 | 22 september | 15:31 | 2026 | 23 september | 02:06 | ||||
2003 | 23 september | 12:47 | 2009 | 22 september | 23:18 | 2015 | 23 september | 10:20 | 2021 | 22 september | 21:21 | 2027 | 23 september | 08:02 | ||||
2004 | 22 september | 18:30 | 2010 | 23 september | 05:09 | 2016 | 22 september | 16:21 | 2022 | 23 september | 03:04 | 2028 | 22 september | 13:45 | ||||
2005 | 23 september | 00:23 | 2011 | 23 september | 11:05 | 2017 | 22 september | 22:02 | 2023 | 23 september | 08:50 | 2029 | 22 september | 19:37 | ||||
2006 | 23 september | 06:04 | 2012 | 22 september | 16:49 | 2018 | 23 september | 03:54 | 2024 | 22 september | 14:44 | 2030 | 23 september | 01:27 |
De aangegeven tijd is de Midden-Europese Zomertijd, die onder andere wordt gebruikt in Nederland en België. Op het zuidelijk halfrond begint op deze tijden de lente.
Het astronomisch begin van de herfst is het ijkpunt van de Franse republikeinse kalender.
De meteorologische herfst begint eerder, op 1 september op het noordelijk halfrond en op 1 maart op het zuidelijk halfrond. Deze duurt dan tot en met respectievelijk 30 november en 31 mei.
warmste
(°C) |
droogste
(mm neerslag) |
minste
regendagen |
zonnigste
(uu:mm zon) |
koudste
(°C) |
natste
(mm neerslag) |
meeste
regendagen |
somberste
(uu:mm zon) | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
eerste | 13,9 (2006) | 75,8 (1953) | 27 (1921) | 547:58 (1959) | 7,3 (1887) | 411,6 (1974) | 81 (1974) | 201:15 (1887) | |
tweede | 13,0 (2014) | 93,5 (1920) | 31 (1920) | 485:58 (1908) | 7,7 (1952) | 386,7 (1932) | 74 (1930) | 219:01 (1905) | |
derde | 12,4 (2011) | 97,4 (1959) | 31 (1920) | 474:06 (1965) | 7,8 (1871) | 380,9 (1984) | 67 (1981) | 229:24 (1998) | |
vierde | 12,3 (2009) | 97,8 (1858) | 32 (1898) | 462:53 (1921) | 7,8 (1896) | 367,3 (2001) | 67 (1984) | 231:45 (1974) | |
vijfde | 12,3 (2005) | 100,7 (1978) | 33 (1857) | 450:02 (2011) | 7,8 (1905) | 355,6 (1998) | 67 (1952) | 243:26 (1984) | |
normaal | 10,9 | 219,9 | 51 | 321:60 | 10,9 | 219,9 | 51 | 321:60 | |
[5] |
Feestdagen tijdens de herfst zijn Mabon, Hervormingsdag, Allerzielen en Allerheiligen, Sint-Maarten, Sinterklaas en Halloween.
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie de categorie Autumn van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Zoek herfst op in het WikiWoordenboek. |
Artikel Herfst in de Nederlandse Wikipedia nam de volgende plaatsen in de lokale populariteitsranglijst in beslag:
De gepresenteerde inhoud van het Wikipedia-artikel werd in 2021-10-01 geëxtraheerd op basis van https://nl.wikipedia.org/?curid=18854