Gaasperdammertunnel

Gaasperdammertunnel
Algemene gegevens
Locatie	Amsterdam
Coördinaten	52° 19′ NB, 4° 58′ OL
Gaat onder	Amsterdam-Zuidoost
Lengte gesloten deel	3 km
Rijstroken	3+2+1+2+3
Beheerder	Rijkswaterstaat
Bouw
Bouwperiode	2015-2020
Opening	5 juli 2020 (1e fase), 23 november 2020 (4e en laatste fase)
Civiel	IXAS
Gebruik
Weg	A9
Bijzonderheden	Langste landtunnel van Nederland
Verkeerscentrale	Velsen (Noordwest-Nederland)
Portaal    Verkeer & Vervoer

De Gaasperdammertunnel is een tunnel in de autosnelweg A9. Het kunstwerk maakt deel uit van het wegenbouwproject Project Schiphol-Amsterdam-Almere (SAA).^[1]

Tunnel

De tunnel ligt tussen de spoorlijn Amsterdam-Utrecht en het riviertje de Gaasp. Op 5 juli 2020 is de tunnel officieel geopend, sindsdien kan het verkeer richting knooppunt Holendrecht door de tunnel rijden. De tunnelbuis voor doorgaand verkeer richting knooppunt Diemen is op 28 september geopend, de vierde tunnelbuis is op 23 november 2020 geopend. De vijfde tunnelbuis met de wisselbaan gaat open in 2026 als het aangrenzende project Badhoevedorp-Holendrecht gereed is. ^[2]

De weguitbreiding wordt aangelegd door de bouwcombinatie IXAS, die speciaal voor dit project is opgericht. Het consortium bestaat uit Ballast Nedam, Heijmans, Fluor en 3i Infrastructure. De opdrachtgever Rijkswaterstaat heeft met IXAS een zogenaamd DBFM-contract afgesloten. DBFM staat voor Design, Build, Finance en Maintain. Dit wil zeggen, dat het consortium het ontwerp maakt, de bouw realiseert, het project voorfinanciert en na de openstelling nog twintig jaar verantwoordelijk blijft voor beheer en onderhoud.^[3]

De tunnel is gelegen in Amsterdam-Zuidoost en is drie kilometer lang. Bij de oplevering wordt het de langste landtunnel van Nederland. Het is een tunnel bestaande uit vijf tunnelbuizen; twee met elk drie rijstroken, twee met elk twee rijstroken en een buis voor een wisselbaan. De tunnelbuizen zijn echter niet afgezonken en liggen op maaiveldniveau, waaroverheen het talud van een park zal worden aangelegd. Na drie jaar bouwen werd in maart 2018 gemeld dat de tunnelbuizen gereed waren, maar dat vervolgens minstens twee jaar gewerkt moest worden aan de inrichting van de tunnel, bijvoorbeeld aan kabelgoten (er moet circa 1000 km kabel gelegd worden), 5500 lichtbakken, 140 ventilatoren, 360 camera's, 791 luidsprekers en 553 noodtelefoons. Daarbij wordt zoveel mogelijk duurzaam materiaal gebruikt, zoals ledverlichting en lichtgekleurd reflecterend asfalt. Regenwater dat met de vervoersmiddelen de tunnel wordt ingenomen, wordt opgeslagen in bassins, vanwaaruit de brandblusinstallatie in eerste instantie haar bluswater moet halen. Materialen die voor de bouw verwijderd moesten worden, werden elders gebruikt. Zo zouden de te kappen bomen gebruikt worden voor speeltuinen en afgegraven zand voor een strandje aan de Gaasperplas.^[4] De tunnel zal worden bediend vanuit de Verkeerscentrale Noordwest-Nederland in Velsen, maar ook handmatige bediening blijft mogelijk.

Na de opening van de tunnel zal het oude wegdek worden gesloopt en wordt op het dak een groot park aangelegd, onder andere ter compensatie van de 10.000 bomen die voor de aanleg gekapt moesten worden.^[5]

De s112 (Gooiseweg) gaat over de tunnel heen via een ovonde.

Park

Na de oplevering van het tunnelsysteem in november 2020 werd begonnen met de inrichting van het park dat op de tunnelbuis wordt gesitueerd. Het levert een groenstrook van 75 meter (breedte) bij 3000 meter (lengte) op en tevens een verbinding tussen het Nelson Mandelapark en het Gaasperpark. Het nieuwe park is qua grootte het grootste van Amsterdam. Men begon al in 2013, dus nog voor de bouw, al met plannen maken voor dit park. Er moesten studies gemaakt worden omtrent de belastbaarheid van het tunneldak, maar ook naar welke bomen geschikt waren voor een ondiepe bodem. Tevens was een belangrijk vraagstuk hoe de watervoorziening geregeld moest worden. De bodem moest voldoende water kunnen vasthouden voor de voeding van de bomen, maar er mocht geen water op het tunneldak blijven staan (slecht voor de tunnel en de bomen). Er werd in het voorjaar 2021 begonnen met de realisatie van al die studies waarbij het resultaat was, dat een bodemlaag van één meter dikte voldoende moest zijn. Die meter wordt opgevuld met een zandlaag (met drainagesysteem), een laag teelaarde en wederom een zandlaag. Voor de bomen werd gekozen voor acacia’s, zwarte moerbei, mispel en zoete kers, die gemeenschappelijk hebben dat ze een breed wortelsysteem hebben (dus niet diep). Omringende bomen moeten doorvliegroutes en onderdak vormen voor uilen, vlinders en insecten. Om direct enig volume te hebben werden bomen van 3 a 4 jaar oud geplant, verwachting bij plaatsing was dat het vanaf dan nog jaren zou duren voordat het park volgroeid was.^[6]

• 

  De Gaasperdammertunnel in aanbouw (2017)

• 

  Westelijk eind (juli 2019)