De Arnhemse villamoord op 2 september 1998 betreft een roofmoord op de 63-jarige Geke van 't Leven-de Goede in haar villa aan de Apeldoornseweg in Arnhem. De buit was gering: een portemonnee, een paar bankpasjes en een armband. Het slachtoffer werd dodelijk door het hoofd geschoten en een 33-jarige vriendin die op bezoek was liep een hoofdwond op, vermoedelijk door een schampschot. Deze laatste overleefde de overval door zich dood te houden.[1] Negen mannen, waarvan acht van Turkse afkomst, werden voor de moord veroordeeld. In de media is de schuld van de veroordeelden echter in twijfel getrokken, nadat uit opnames van de verhoren was gebleken dat zij onder grote druk van de recherche mogelijk valse verklaringen hadden afgelegd.
Op 2 september 1998 maakte de broer van de 33-jarige bezoekster melding van de overval. De bezoekster had na de moord eerst haar vriend gebeld en vervolgens haar broer, omdat ze zich het alarmnummer niet kon herinneren. Haar oom vertelde later in de driedelige documentaire De Villamoord (2020), dat het slachtoffer een jas voor haar had gemaakt en dat ze naar de villa was gekomen om deze op te halen.[2] Toen er niet werd opengedaan nadat ze had aangebeld, had ze de villa via de achterdeur betreden, alwaar ze de bewoonster trof die op dat moment werd overvallen. De overvaller sommeerde hen op het bed in de slaapkamer te gaan liggen. Eenmaal daar loste hij twee schoten: één door het hoofd van de bewoonster, en één 13 centimeter daarnaast. Een getuige die destijds zijn hond uitliet nabij de bewuste villa had een van deze schoten gehoord en lichtte daarop de politie in. Het gebruikte moordwapen werd nooit gevonden, maar waarschijnlijk is dit een FN Browning 1922 geweest.[3]
Uit de getuigenverklaring van de bezoekster bleek dat zij slechts één overvaller had gezien. Na een tip van een geheime informant kwam de recherche echter op het spoor van een negental verdachten die de overval samen zouden hebben gepleegd.[4] Dit kwam mede doordat een van de verdachten (de veronderstelde chauffeur van de vluchtauto) onder grote druk van de recherche acht ogenschijnlijk willekeurige personen had aangewezen als medeplichtig aan het misdrijf. De negen verdachten werden uiteindelijk schuldig bevonden en veroordeeld tot gevangenisstraffen van vijf tot twaalf jaar.[5] Een tiende verdachte werd in Duitsland vrijgesproken. Acht van de veroordeelden zaten hun straf uit. Eén veroordeelde pleegde in zijn cel zelfmoord en liet een briefje achter waarin hij verklaarde onschuldig te zijn aan het misdrijf.
De veroordeling van de negen verdachten kwam tot stand op basis van de bekentenissen van één persoon, die zelf werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijf jaar en als enige niet in hoger beroep ging.[6][7][8] De politieverhoren, zonder advocaten, die volgden op de roofmoord zijn bijna integraal opgenomen op 160 videobanden.[9] De Adviescommissie afgesloten strafzaken (ACAS) heeft nader onderzoek bevolen en dit op 16 december 2019 afgerond en afgesloten. Advocaat Paul Acda heeft een herzieningsverzoek ingediend.[10]
In januari 2014 ontstond ophef over de publicatie van een boek over de strafzaak door onderzoekers van de universiteit van Maastricht in het kader van het Project Gerede Twijfel, getiteld De Arnhemse villamoord, valse bekentenissen. De veroordeling zou zijn gebaseerd op een valse bekentenis en in het boek wordt ook beweerd dat de toen aanwezige 33-jarige vriendin van het slachtoffer meer zou weten en wellicht zelf niet eens werkelijk beschoten zou zijn en zelf de moord zou kunnen hebben gepleegd.[11]
De uitgever heeft het boek binnen een week na verschijnen tijdelijk uit de handel genomen op instigatie van de projectleider en hoogleraar rechtspsychologie Peter van Koppen, die de supervisie had over het Project Gerede Twijfel.[12] Het laatste hoofdstuk met daarin de speculatieve veronderstellingen kreeg hij pas na verschijning van het boek onder ogen. Het boek was zonder zijn toestemming uitgegeven en zowel de nabestaanden als de nu beschuldigde getuige waren niet van tevoren ingelicht.[13][14] Na een gesprek tussen professor Van Koppen en dr. Han Israëls, een van de vijf auteurs (de andere vier waren studenten die onder zijn leiding werkten), kreeg de getuige van de roofmoord op 5 februari een aanbod per e-mail om (binnen vier weken) een nawoord te schrijven dat ongecensureerd zou worden opgenomen in een volgende editie van het boek.[15][16] Dr. Israëls bleef achter zijn conclusie staan dat de verkeerde mannen zijn veroordeeld en dat de zaak een herziening verdiende, omdat uit het dossier zelfs niet gebleken is op grond waarvan de negen veroordeelden tot verdachten werden. Deze conclusie werd ook niet door Van Koppen bestreden.
De onderzoekers van de universiteit van Maastricht concluderen in het boek ook dat er in de zaak van de Arnhemse villamoord in juridisch-technische zin geen sprake is van een zogenaamd nieuw feit, een novum, op grond waarvan de zaak volgens de wet heropend kan worden, want de bronnen en feiten in hun onderzoek waren dezelfde die de toenmalige rechters ter beschikking stonden en op grond waarvan de veroordelingen tot stand zijn gekomen.[17] De onderzoekers wijzen toch op de mogelijkheid van een herzieningsverzoek, omdat zij zelf gerede twijfel hebben aan het daderschap van de veroordeelden in deze zaak en omdat de recente wettelijke verruiming van de herzieningsregeling zou kunnen leiden tot nieuw onderzoek bij de Hoge Raad.
Op 18 september 2018 heeft de Adviescommissie afgesloten strafzaken een rapport gepresenteerd, waarin staat dat de veroordelingen "potentieel onveilig" zijn. Volgens de onderzoekscommissie heeft de recherche grove fouten gemaakt, waardoor mogelijk valse bekentenissen zijn afgelegd.[18] De Hoge Raad wilde aanvullend onderzoek naar een aantal DNA-sporen, waarna zou worden bepaald of de zaak opnieuw behandeld moet worden.[19]
Op 2 februari 2021 maakte de advocaat-generaal bekend aan de Hoge Raad een negatief advies te geven over het herzieningsverzoek omdat er geen sprake zou zijn van een novum. De Hoge Raad oordeelde op 20 april 2021 dat de de herzieningsaanvraag ongegrond was.[20]
Op 15, 16 en 17 januari 2020 zond de NPO de driedelige documentaire De Villamoord van de KRO-NCRV uit, bestaande uit de afleveringen:
Artikel Arnhemse villamoord in de Nederlandse Wikipedia nam de volgende plaatsen in de lokale populariteitsranglijst in beslag:
De gepresenteerde inhoud van het Wikipedia-artikel werd in 2021-06-14 geëxtraheerd op basis van https://nl.wikipedia.org/?curid=3896337