9 september

aug		september					okt
<<		1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30				>>

9 september is de 252ste dag van het jaar (253ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 113 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1913 - Tijdens onweer komt een zeppelin in de Noordzee terecht, 14 bemanningsleden komen om. Dit is het eerste dodelijke ongeval met een zeppelin.
  • 1980 - De Derbyshire vergaat tijdens de tyfoon Orchid, in het zuiden van Japan met de gehele bemanning.
  • 1998 - In de binnenstad van Deventer ontstaat veel schade als gevolg van een windhoos die langs en door het gebied Twello-Deventer raast.

•  Criminaliteit en veiligheid
  • 1987 - Ferdi Elsas ontvoert Gerrit Jan Heijn, en vermoordt hem in de bossen bij Renkum. De ontvoering houdt Nederland tot 6 april 1988 in spanning.
  • 1995 - Ajax-voetballer Patrick Kluivert veroorzaakt een dodelijk ongeluk in een geleende, onverzekerde BMW-sportauto.

•  Kunst en cultuur
  • 1980 - Het verdrag tot oprichting van de Nederlandse Taalunie wordt in Brussel ondertekend.
  • 2013 - Het Van Gogh Museum heeft een nieuw schilderij van Vincent van Gogh ontdekt: Zonsondergang bij Montmajour.

•  Muziek
  • 2003 - DJ Tiësto geeft als eerste dj een volledig stadionconcert in het GelreDome te Arnhem.
  • 2004 - Madonna treedt op tijdens haar Re-Invention Tour in het GelreDome te Arnhem.

•  Oorlog
  • 1915 - Een Duitse zeppelin bombardeert Londen.
  • 1944 - Bulgarije wordt bevrijd door de Sovjet-Unie.
  • 1990 - Samuel Doe, de president van Liberia, wordt in Monrovia door de rebellen van Prince Yormie Johnson verwond en gevangengenomen. Doe wordt gefolterd en later vermoord.
  • 1993 - Bij hevige gevechten tussen troepen van de Verenigde Naties en een Somalische militie in de hoofdstad Mogadishu komen tientallen burgers om het leven.

•  Politiek
  • 337 - Na de dood van Constantijn I wordt het Romeinse Rijk verdeeld door zijn drie zoons: Constantijn II, Constantius II en Constans.
  • 1867 - Het groothertogdom Luxemburg wordt onafhankelijk van België
  • 1948 - Oprichting van de Democratische Volksrepubliek Korea.
  • 1965 - Tibet wordt een autonome regio van China.
  • 1990 - Tijdens een topontmoeting in Helsinki tussen George Bush en Michail Gorbatsjov verklaren beide politici dat Irak de VN-resoluties moet respecteren.
  • 2011 - De zoon van oud-dictator Nicolae Ceaușescu van Roemenië daagt een theater voor de rechter vanwege een toneelstuk waarin zijn ouders een rol spelen. Volgens hem wordt zo inbreuk op het ‘handelsmerk’ Ceaușescu gemaakt.
•  Recreatie
  • 2005 - In de Efteling vindt een ongeval plaats met de attractie Python.

•  Religie
  • 1743 - Paus Benedictus XIV creëert 25 nieuwe kardinalen, onder wie de bisschop van Freising en latere prins-bisschop van Luik Johan Theodoor van Beieren
  • 1831 - Oprichting van het rooms-katholieke apostolisch vicariaat Korea.
  • 1958 - Bisschopswijding van Joannes van Dodewaard, Nederlands bisschop-coadjutor van Haarlem.
  • 2000 - Bisschopswijding van Jan van Burgsteden, Nederlands hulpbisschop van Haarlem.

•  Sport
  • 1970 - Feyenoord wint als eerste Nederlandse club de Wereldbeker
  • 1981 - Door een 2-2 gelijkspel tegen Ierland komt voor het Nederlands voetbalelftal de deelname aan het WK voetbal 1982 in gevaar.
  • 1987 - Het Nederlands voetbalelftal speelt met 0-0 gelijk tegen België. Ajacied Henny Meijer en Sjaak Troost (Feyenoord) maken hun debuut voor Oranje in de oefeninterland.
  • 1992 - In Kopenhagen wordt het nationale voetbalstadion Parken officieel geopend.
  • 2005 - De Nederlandse judoka's Edith Bosch en Guillaume Elmont worden in Caïro wereldkampioen.
  • 2007 - Sprintatleet Asafa Powell scherpt in Rieti zijn eigen wereldrecord (9,77) op de 100 meter aan tot 9,74.
  • 2007 - Jesse Huta Galung wint zijn eerste challengertitel, door in de finale van het toernooi in Alphen aan den Rijn de Fransman August Gensse te verslaan in 3 sets: 6-4 6-7(9) 7-6(3).
  • 2012 - Serena Williams wint voor de vierde maal in haar carrière de US Open. De Amerikaanse is in de finale met 6-2, 2-6, 7-5 te sterk voor de Wit-Russische Viktoryja Azarenka. Het is Williams' vijftiende grandslamzege.

•  Wetenschap en technologie
  • 1839 - Eerste glasplaatfoto, door John Herschel.
  • 1892 - De Amerikaanse astronoom Edward Emerson Barnard ontdekt Amalthea, de derde maan van Jupiter.
  • 2014 - Apple Inc kondigt 2 nieuwe versies van de iPhone aan: de iPhone 6 en de iPhone 6 Plus. Ze zijn de opvolgers van de iPhone 5S en de iPhone 5C. Ze beschikken beide over een NFC-chip die momenteel enkel kan gebruikt worden voor betalingen met Apple Pay, een betaaldienst die bruikbaar is in de Verenigde Staten en daarna zal worden ingevoerd in andere landen.

Geboren

• 215 - Aurelianus, keizer van het Romeinse Rijk (overleden 275)
• 384 - Honorius, keizer van het West-Romeinse Rijk (overleden 423)
• 1585 - Kardinaal de Richelieu, Frans leider, adviseur van Lodewijk XIII van Frankrijk (overleden 1642)
• 1594 - Gustaaf II Adolf van Zweden, koning van Zweden (overleden 1632)
• 1694 - John Vanderbank, Engels kunstschilder (overleden 1739)
• 1737 - Luigi Galvani, Italiaans arts en natuurkundige (overleden 1798)
• 1754 - William Bligh, Brits marine-officier, gezagvoerder van de Bounty (overleden 1817)
• 1825 - Dieudonné Dagnelies, Belgisch componist en dirigent (overleden 1894)
• 1828 - Lev Tolstoj, Russisch schrijver (overleden 1910)
• 1832 - Jacobus Van Rompuy, Belgisch politicus (overleden 1911)
• 1833 - Rosier Faassen, Nederlands toneelschrijver en acteur (overleden 1907)
• 1839 - Maria Swanenburg, Nederlands crimineel (overleden 1915)
• 1840 - Gentil Theodoor Antheunis, Vlaams schrijver (overleden 1907)
• 1854 - Anton Dreesmann, Nederlands ondernemer (overleden 1934)
• 1857 - Alice Ronner, Belgisch kunstschilderes (overleden 1957)
• 1873 - Max Reinhardt, Oostenrijks-Amerikaans regisseur en acteur (overleden 1943)
• 1875 - Johan Kerkmeijer, ereburger van Hoorn (overleden 1956)
• 1887 - Andres Luna de San Pedro, Filipijns architect (overleden 1952)
• 1890 - Kurt Lewin, Duits psycholoog (overleden 1947)
• 1890 - Harland Sanders, Amerikaans ondernemer (overleden 1980)
• 1892 - Sophie Stein, Nederlands cabaretière en actrice (overleden 1973)
• 1902 - Fred Tootell, Amerikaans atleet (overleden 1964)
• 1909 - Douglas Fairbanks jr., Amerikaans acteur (overleden 2000)
• 1909 - Arthur Jonath, Duits atleet (overleden 1963)
• 1911 - John Gorton, premier van Australië (overleden 2002)
• 1912 - Dalisay Aldaba, Filipijns operazangeres (overleden 2006)
• 1913 - Bert Garthoff, Nederlands presentator (overleden 1997)
• 1915 - Steven Barends, Nederlands schrijver (overleden 2008)
• 1918 - Oscar Luigi Scalfaro, negende president van Italië (overleden 2012)
• 1922 - Hans Dehmelt, Amerikaans natuurkundige en Nobelprijswinnaar (overleden 2017)
• 1923 - Daniel Carleton Gajdusek, Amerikaans viroloog en Nobelprijswinnaar (overleden 2008)
• 1923 - Jan Heijmans, Nederlands priester en politicus (overleden 1973)
• 1923 - Cliff Robertson, Amerikaans acteur (overleden 2011)
• 1924 - Sylvia Miles, Amerikaans actrice (overleden 2019)
• 1924 - Rik Van Steenbergen, Belgisch wielrenner (overleden 2003)
• 1926 - Hector Gosset, Belgisch atleet (overleden 2007)
• 1926 - Yusuf al-Qaradawi, Egyptisch islamtheoloog
• 1928 - Gaston Durnez, Vlaams dichter, schrijver en journalist (overleden 2019)
• 1928 - Sol LeWitt, Amerikaans object- en conceptkunstenaar (overleden 2007)
• 1932 - Ali Doelman-Pel, Nederlands politicus (overleden 2020)
• 1933 - Rafael Taléns Pello, Spaans componist en muziekpedagoog (overleden 2012)
• 1934 - Nicholas Liverpool, Dominicaans president (overleden 2015)
• 1934 - Waldo, Braziliaans voetballer (overleden 2019)
• 1935 - Chaim Topol, Israëlisch acteur
• 1939 - Reuven Rivlin, Israëlisch politicus; sinds 2014 president van Israël
• 1940 - Hans van Doorneveld, Nederlands voetballer en voetbalcoach (overleden 2008)
• 1941 - Otis Redding, Amerikaans soulzanger (overleden 1967)
• 1941 - Dennis Ritchie, Amerikaans informaticus (overleden 2011)
• 1942 - Ted Herold, Duits schlagerzanger
• 1943 - Jürgen Gosch, Duits toneelregisseur (overleden 2009)
• 1944 - Olga de Haas, Nederlands balletdanseres (overleden 1978)
• 1944 - Flávio Almeida da Fonseca, Braziliaans voetballer
• 1945 - Ton van Heugten, Nederlands motorcrossrijder (overleden 2008)
• 1945 - Dee Dee Sharp, Amerikaans zangeres
• 1946 - Evert Kroon, Nederlands waterpoloër (overleden 2018)
• 1946 - Bruce Palmer, Canadees bassist (overleden 2004)
• 1946 - Billy Preston, Amerikaans muzikant (overleden 2006)
• 1949 - John Curry, Brits kunstschaatser (overleden 1994)
• 1949 - Kristen Nygaard, Deens voetballer
• 1950 - René Mücher, Nederlands voetballer
• 1951 - Johan Van Wezer, Belgisch atleet
• 1951 - Tom Wopat, Amerikaans acteur
• 1952 - David A. Stewart, Brits muzikant
• 1955 - Marleen Mols, Belgisch atlete
• 1956 - Arjan Ederveen, Nederlands acteur
• 1956 - Édson Gomes Bonifácio, Braziliaans voetballer
• 1956 - Silviu Lung, Roemeens voetballer
• 1959 - René ten Bos, Nederlands filosoof en organisatiedeskunduge
• 1960 - Hugh Grant, Brits acteur
• 1960 - Miro Ukalovic, Zweeds voetbalscheidsrechter
• 1961 - Matjaž Kek, Sloveens voetballer en voetbalcoach
• 1963 - Roberto Donadoni, Italiaans voetballer en voetbalcoach
• 1963 - Markus Wasmeier, Duits alpineskiër
• 1965 - Peter Bulckaen, Vlaams acteur
• 1965 - Fiona Hering, Nederlands columniste, journaliste, publiciste en televisiepresentatrice
• 1965 - Marcel Peeper, Nederlands voetballer
• 1966 - Georg Hackl, Duits rodelaar
• 1966 - Christine van der Horst, Nederlands televisiepresentatrice
• 1966 - José Ferreira Neto, Braziliaans voetballer
• 1966 - Adam Sandler, Amerikaans acteur, komiek
• 1966 - Alison Sydor, Canadees mountainbikester en wielrenster
• 1966 - Simone Walraven, Nederlands televisiepresentatrice en actrice
• 1968 - Jon Drummond, Amerikaans atleet
• 1968 - Adrián Paz, Uruguayaans voetballer
• 1969 - Gert Aandewiel, Nederlands voetballer en voetbalcoach
• 1971 - Stella Gommans, Nederlands televisiepresentatrice
• 1971 - Eric Stonestreet, Amerikaans acteur
• 1972 - Jakko Jan Leeuwangh, Nederlands schaatser
• 1972 - Miriam Oremans, Nederlands tennisster
• 1972 - Goran Višnjić, Kroatisch-Amerikaans acteur
• 1973 - Jérôme Golmard, Frans tennisser (overleden 2017)
• 1973 - Karin Hoogesteger, Nederlands beeldend kunstenaar
• 1975 - Michael Bublé, Canadees jazzzanger
• 1976 - Helena Kirop, Keniaans atlete
• 1976 - Aki Riihilahti, Fins voetballer
• 1977 - Sisay Bezabeh, Australisch atleet
• 1977 - Piotr Bobras, Pools schaker
• 1978 - Robert Cheboror, Keniaans atleet
• 1979 - Igone de Jongh, Nederlands balletdanseres
• 1980 - Ragnhild Aamodt, Noors handbalster
• 1980 - Michelle Williams, Amerikaans actrice
• 1981 - Markus Fothen, Duits wielrenner
• 1981 - Wudstik, Nederlands muzikant
• 1982 - Francesco Gabbani, Italiaans zanger
• 1982 - Jonathan Jeremiah, Engelse zanger
• 1982 - Peter Kiplagat Chebet, Keniaans atleet
• 1982 - Tom Prinsen, Nederlands schaatser
• 1983 - Dewi Pechler, Nederlands zangeres
• 1983 - Vojtěch Schulmeister, Tsjechisch voetballer
• 1984 - Rosanne Hertzberger, Nederlands microbiologe, columniste en schrijfster
• 1984 - Andrej Silnov, Russisch atleet
• 1985 - Nassir Maachi, Nederlands voetballer
• 1985 - Luka Modrić, Kroatisch voetballer
• 1986 - Daniel Bailey, atleet uit Antigua en Barbuda
• 1986 - Brittney Reese, Amerikaans atlete
• 1987 - Nick van de Wall (Afrojack), Nederlands dj
• 1987 - Guy Barnea, Israëlisch zwemmer
• 1987 - Sebastian Colloredo, Italiaans schansspringer
• 1987 - Andrea Petković, Duits tennisster
• 1988 - Charlene Meulenberg, Nederlands zangeres
• 1989 - Amber Brantsen, Nederlands nieuwslezeres
• 1989 - Johnny Cecotto jr., Venezolaans autocoureur
• 1989 - Gylfi Sigurðsson, IJslands voetballer
• 1990 - Paul Eckert, Duits freestyleskiër
• 1990 - Ophélie-Cyrielle Étienne, Frans zwemster
• 1990 - Melody Klaver, Nederlands actrice
• 1990 - Mohamed Lemhadi, Marokkaans-Nederlands ondernemer en vlogger
• 1991 - Kelsey Chow, Amerikaans actrice
• 1991 - Jann Mardenborough, Brits autocoureur
• 1991 - Oscar, Braziliaans voetballer
• 1992 - Madiea Ghafoor, Nederlands atlete
• 1993 - Sharon van Rouwendaal, Nederlands zwemster
• 1993 - Javier Vet, Nederlands voetballer
• 1993 - Tessa Wallace, Australisch zwemster
• 1995 - André Rudersdorf, Duits autocoureur
• 1997 - Rachael Karker, Canadees freestyleskiester
• 1998 - Dorian Boccolacci, Frans autocoureur

Overleden

• 701 - Paus Sergius I
• 1000 - Olaf I van Noorwegen (ca. 37)
• 1087 - Willem I van Engeland (60)
• 1285 - Cunigonde van Slavonië (39), koningin van Bohemen
• 1488 - Frans II (53), graaf van Bretagne
• 1513 - Jacobus IV van Schotland
• 1569 - Pieter Bruegel de Oude (ca. 39-44), Nederlands kunstschilder
• 1599 - Magdalena van Waldeck-Wildungen (ca. 41), Duits gravin
• 1815 - John Singleton Copley (77), Amerikaans schilder
• 1868 - Mzilikazi (ca. 72), koning van de Noord-Ndebele
• 1901 - Henri de Toulouse-Lautrec (36), Frans schilder en graficus
• 1917 - Edward Hibberd Johnson (53), Amerikaans uitvinder
• 1922 - Warmolt Tonckens (73), Nederlands jurist en gouverneur van Suriname
• 1926 - Anton Jørgen Andersen (80), Noors componist/cellist
• 1944 - Oscar Naert (31), Belgisch atleet
• 1947 - Victor Horta (86), Belgisch architect
• 1959 - Ramón Fonst (76), Cubaans schermer
• 1963 - Thomas Beck, (63) Noors componist
• 1963 - Jan Schouten (80), Nederlands politicus
• 1969 - Willy Mairesse (40), Belgisch autocoureur
• 1969 - Fernand Wambst (56), Frans wielrenner
• 1976 - Willem van Cappellen (87), Nederlands hoorspelacteur en -regisseur
• 1976 - Mao Zedong (82) Chinees politicus en partijleider
• 1978 - Jack Warner (86), Amerikaans studio-oprichter Hollywood
• 1981 - Jacques Lacan (80), Frans psychoanalyticus en psychiater
• 1983 - Luis Monti (82), Italo-Argentijns voetballer
• 1987 - Gerrit Jan Heijn (56), Nederlands topman Ahold
• 1990 - Nicola Abbagnano (89), Italiaans filosoof
• 1990 - Samuel Doe (40), president van Liberia
• 1991 - Åke Holmberg (84), Zweeds schrijver en vertaler
• 1991 - Concetto Lo Bello (67), Italiaans voetbalscheidsrechter
• 1996 - Bill Monroe (84), Amerikaans zanger
• 1997 - Rowland George (92), Brits roeier
• 1997 - John Hackett (86), Brits militair en schrijver
• 1997 - Burgess Meredith (89), Amerikaans acteur
• 1999 - Fons van der Stee (71), Nederlands politicus en fiscalist
• 1999 - Arie de Vroet (80), Nederlands voetballer en voetbalcoach
• 2001 - Achmed Sjah Massoud (48), Afghaans militair leider
• 2002 - Peter Tetteroo (55), Nederlands zanger
• 2003 - Victor Max de Miranda (89), Surinaams politicus en bankpresident
• 2003 - Edward Teller (95), Hongaars-Amerikaans natuurkundige
• 2005 - Mil Lenssens (78), Vlaams televisieprogrammamaker (geestelijk vader van het kinderprogramma Tik Tak)
• 2006 - Émilie Mondor (25), Canadees Olympisch atleet
• 2007 - Hughie Thomasson (55), Amerikaans zanger, gitarist en tekstschrijver van The Outlaws
• 2009 - Andrzej Śliwiński (70), Pools bisschop
• 2010 - Peter Dzúrik (41), Slowaaks voetballer
• 2010 - Bent Larsen (75), Deens schaker
• 2012 - Ron Taylor (78), Australisch haaiexpert, onderwaterfilmer
• 2013 - Forrest Thomas (60), Amerikaans zanger
• 2015 - Bas Paauwe jr. (79), Nederlands voetballer en voetbaltrainer
• 2017 - Velasio De Paolis (81), Italiaans kardinaal
• 2018 - Silvio Grassetti (82), Italiaans motorcoureur
• 2019 - Brian Barnes (74), Schots golfspeler
• 2019 - Robert Frank (94), Amerikaans fotograaf
• 2019 - Pier van Gosliga (93), Nederlands burgemeester
• 2019 - Jarzinho Pieter (31), Curaçaos voetballer
• 2020 - Arnulfo Fuentebella (74), Filipijns politicus
• 2020 - Shere Hite (77), Duits seksvoorlichtster en feministe

Viering/herdenking

• De feestdag van Ciaran van Clonmacnoise
• Onafhankelijkheidsdag van Tadzjikistan
• Japan - Chrysanthemum dag (Kiku no Sekku)
• Rooms-katholieke kalender:
  • Heilige Audomar(us) (van St.-Omer) († 670)
  • Heilige Petrus Claver († 1654) - Vrije Gedachtenis
  • Heilige Wilfri(e)da (van Wilton) († 988)
  • Heilige Queranus († c. 546)
  • Zalige Eythemia Üffing († 1955)
  • Zalige Jacques Laval († 1864)

Weerextremen

Nederland

Dagrecords^[1]

• 1912 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 9,8 °C
• 2005 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 20,8 °C
• 1986 - Laagste minimumtemperatuur 3,7 °C
• 1928 - Hoogste maximumtemperatuur 29,6 °C
• 1908 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 11,3 m/s
• 2004 - Langste zonneschijnduur 12,1 uur
• 1984 - Langste neerslagduur 8,4 uur
• 1924 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 29 mm
• 1921 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 58 %

België

Dagrecords^[2]

• 1851 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 10,1 °C
• 1898 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 24,2 °C
• 1931 - Laagste minimumtemperatuur 4,4 °C
• 1898 - Hoogste maximumtemperatuur 30,9 °C
• 2001 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 28 mm

Bronnen, noten en/of referenties ↑ Afgeleid uit de door het KNMI gepubliceerde klimatologische gegevens 1901-2005 meetstation De Bilt ↑ KMI-Gegevens Ukkel 1833-2009 (temperaturen vóór juni 1983 gecorrigeerd naar gesloten thermometerhut)

Zie de categorie 9 September van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.