25 september

aug		september					okt
<<		1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30				>>

25 september is de 268ste dag van het jaar (de 269ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 97 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 233 - Keizer Severus Alexander keert in Rome terug en houdt een triomftocht, hij voert in de Senaat een "overwinningsrede" over zijn mislukte veldtocht in het Perzische Rijk.
  • 1973 - De Spaanse anarchist Salvador Puig Antich wordt in een hinderlaag gelokt en opgepakt. Salvador is een jaar later de laatste die de doodstraf krijgt onder het regime van Franco. In 2006 wordt er een film gemaakt over zijn leven.
  • 1983 - Uit de Maze-gevangenis in Belfast, Noord-Ierland ontsnappen 38 veroordeelde leden van de IRA. Daarbij wordt één bewaker gedood.
  • 1992 - Bengaalse ordetroepen openen in het zuidoosten van Bangladesh het vuur op Birmese moslimvluchtelingen die ageren tegen gedwongen repatriëring. Zeker vijf betogers worden gedood.
  • 2008 - Piraten kapen in de Indische Oceaan bij Somalië een Oekraïens vrachtschip met dertig T-72-tanks van Russische makelij aan boord.
•  Infrastructuur
  • 1978 - PSA-vlucht 182: Een Boeing 727 van PSA botst op een klein privévliegtuigje en stort neer in San Diego. 144 mensen komen om.
  • 1996 - Een Douglas DC-3 (Dakota) van de Dutch Dakota Association stort neer, waarbij alle 32 inzittenden om het leven komen. Het ongeluk staat bekend als de Dakotaramp.
  • 2016 - De Mat '64, het treinstel is ook bekend als "apekop" rijdt zijn allerlaatste ritje. Het traject is Maastricht-Utrecht, eindbestemming Spoorwegmuseum.
•  Kunst en cultuur
  • 1980 - De later met een Gouden Kalf bekroonde film Het teken van het beest van regisseur Pieter Verhoeff gaat in première.
•  Oorlog
  • 1066 - Slag bij Stamford Bridge markeert het eind van de overheersing van de Vikingen in Engeland.
  • 1396 - De Ottomaanse sultan Bayezid I verslaat een christenenleger in de slag bij Nicopolis.
  • 1915 - Begin van de Slag bij Loos.
  • 1944 - De bevrijding van Helmond tijdens de Tweede Wereldoorlog.
  • 1944 - Einde van Operatie Market Garden. Dit was grotendeels een mislukking voor de Geallieerden.
  • 1983 - Guerrillastrijders van het FMNL veroveren de stad Tenancingo in El Salvador.
  • 1990 - Golfoorlog - Het embargo tegen Irak wordt door de Verenigde Naties tot het luchtruim uitgebreid. De Russische overheid sluit VN-geweld tegen Irak niet uit.
  • 1993 - Drie Amerikaanse VN-soldaten komen in de Somalische hoofdstad Mogadishu om het leven als hun helikopter wordt getroffen door een granaat. De helikopter stort neer in een wijk die wordt beheerst door milities van krijgsheer Mohammed Farrah Aidid.
•  Politiek
  • 275 - Marcus Claudius Tacitus wordt door de senaat gekozen tot Romeins keizer.
  • 1918 - Oprichting van het (Nederlandse) Ministerie van Arbeid, voorloper van het Ministerie van SZW.
  • 1962 - In Algerije wordt officieel de onafhankelijke republiek uitgeroepen.
  • 1972 - De bevolking van Noorwegen stemt tegen lidmaatschap van de EEG.
  • 1977 - Begrafenis van Steve Biko in Zuid-Afrika.
  • 2017 - Japan maakt zich zo'n zorgen over de agressie van Noord-Korea nabij haar landsgrenzen dat premier Shinzo Abe vervroegde parlementsverkiezingen uitschrijft.
•  Religie
  • 235 - Paus Pontianus en tegenpaus Hippolytus, kerkleider van Rome, worden door keizer Maximinus I Thrax verbannen naar de mijnen op Sardinië.
  • 1993 - Bisschopswijding van Frans Wiertz, bisschop van Roermond, door kardinaal Simonis.
•  Sport
  • 1974 - In de tweede interland sinds het WK 1974 wint het Nederlands voetbalelftal in Helsinki met 3-1 van Finland in de kwalificatiereeks voor het Europees kampioenschap voetbal 1976. Johan Cruijff scoort tweemaal, nadat Timo Rahja de thuisploeg na zestien minuten op voorsprong heeft gezet.
  • 1979 - Oprichting van de Poolse voetbalclub RKS Radomsko.
  • 1994 - De handbalsters van Denemarken winnen in Berlijn het eerste Europees kampioenschap door in de finale gastland Duitsland met 27-23 te verslaan.
  • 1998 - Opening van het GN Bouw-stadion, de thuishaven van FC Dordrecht.
  • 2005 - Fernando Alonso wordt de jongste wereldkampioen Formule 1 (24 jaar en 59 dagen)
  • 2005 - Tom Boonen wordt wereldkampioen wielrennen in de Spaanse hoofdstad Madrid.
  • 2017 - Bierproducent Jupiler stopt na twaalf seizoenen als naamgever en hoofdsponsor van de eerste divisie.
  • 2019 - Remco Evenepoel pakt op zijn 19de zilver op het WK tijdrijden bij de mannen elite in Yorkshire, de beste Belgische prestatie ooit
•  Wetenschap en technologie
  • 1956 - De eerste trans-Atlantische telefoonkabel wordt in gebruik genomen.
  • 1974 - Voor het eerst wordt bekend dat freon, destijds het voornaamste drijfgas in spuitbussen, de ozonlaag aantast
  • 2005 - De World Solar Challenge gaat van start, de wedstrijd werd door het Delftse Nuon Solar Team met de Nuna 3 gewonnen.

Geboren

• 1617 - Simon Grundel-Helmfelt, Zweeds maarschalk en baron (overleden 1676)
• 1644 - Ole Rømer, Deens astronoom (overleden 1710)
• 1694 - Henry Pelham, Brits politicus (overleden 1754)
• 1718 - Martin Johann Schmidt, Oostenrijks kunstschilder (overleden 1801)
• 1744 - Frederik Willem II, koning van Pruisen (overleden 1797)
• 1749 - Abraham Gottlob Werner, Duits geoloog (overleden 1817)
• 1782 - Charles Maturin, Iers schrijver (overleden 1824)
• 1797 - Cornelis Kruseman, Nederlands kunstschilder (overleden 1857)
• 1807 - Alfred Vail, Amerikaans uitvinder (overleden 1859)
• 1825 - Herman van Cappelle, Nederlands medicus (overleden 1890)
• 1829 - William Michael Rossetti, Engels schrijver en dichter (overleden 1919)
• 1834 - Désiré Van Monckhoven, Belgisch wetenschapper (overleden 1882)
• 1839 - Mina Kruseman, Nederlands feministe, schrijfster, actrice en zangeres (overleden 1922)
• 1846 - Wladimir Köppen, Russisch-Oostenrijks bioloog (overleden 1940)
• 1871 - Benjamin Boers, Nederlands communistisch predikant (overleden 1952)
• 1879 - Hermann Barrelet, Frans roeier (overleden niet bekend)
• 1884 - Kees Boeke, Nederlands pedagoog (overleden 1966)
• 1886 - Jesús Guridi, Spaans componist (overleden 1961)
• 1887 - James Duncan, Amerikaans atleet (overleden 1955)
• 1896 - Sandro Pertini, zevende president van Italië (overleden 1990)
• 1897 - Lionel Blomme, Belgisch dirigent en componist (overleden 1984)
• 1897 - Wilhelm Falley, Duits generaal (overleden 1944)
• 1897 - William Faulkner, Amerikaans schrijver (overleden 1962)
• 1900 - Fritz Kolbe, Duits diplomaat en spion (overleden 1971)
• 1903 - Mark Rothko, Russisch schilder (overleden 1970)
• 1905 - Andreas Hermanus Buissink, Nederlands burgemeester (overleden 1959)
• 1906 - José Figueres Ferrer, Costa Ricaans staatsman (overleden 1990)
• 1906 - Jaroslav Ježek, Tsjechisch componist, dirigent (overleden 1942)
• 1906 - Dmitri Sjostakovitsj, Russisch componist (overleden 1975)
• 1908 - Roger Beaufrand, Frans wielrenner en olympisch kampioen (overleden 2007)
• 1913 - Josef Bican, Oostenrijks-Tsjechisch voetballer en trainer (overleden 2001)
• 1913 - Rob Delsing, Nederlands schrijver en dichter (overleden 1983)
• 1918 - Noronha, Braziliaans voetballer (overleden 2003)
• 1919 - Felipe Cruz, Filipijns ondernemer (overleden 2013)
• 1921 - Jacques Martin, Frans striptekenaar (overleden 2010)
• 1921 - Ted Meines, Nederlands verzetsman, luitenant-generaal en oprichter Stichting Veteranen Platform (overleden 2016)
• 1921 - Robert Muldoon, Nieuw-Zeelands politicus en premier (overleden 1992)
• 1922 - Roger Etchegaray, Frans curiekardinaal (overleden 2019)
• 1923 - Sam Rivers, Amerikaans jazz-muzikant en componist (overleden 2011)
• 1925 - Guus Beelen, Nederlands weerman en radiopersoonlijkheid
• 1926 - Sergej Filatov, Sovjet-Russisch ruiter (overleden 1997)
• 1929 - Ronnie Barker, Brits komiek en acteur (overleden 2005)
• 1929 - Alfred Langenus, Belgisch atleet (overleden 2005)
• 1929 - Barbara Walters, Amerikaans journalist, schrijver, televisiepresentator en mediapersoonlijkheid
• 1930 - Rinus van Galen, Nederlands componist (overleden 1989)
• 1931 - Bryan Birch, Brits wiskundige
• 1932 - Glenn Gould, Canadees pianist en componist (overleden 1982)
• 1932 - Adolfo Suárez, Spaans minister-president (overleden 2014)
• 1934 - Neil Coles, Engels golfprofessional en golfbaanarchitect
• 1934 - Jean Sorel, Frans acteur
• 1935 - Adrien Douady, Frans wiskundige (overleden 2006)
• 1935 - Bjarne Liller Pedersen, Deens zanger, songwriter en acteur (overleden 1993)
• 1935 - Maj Sjöwall, Zweeds detectiveschrijfster en vertaalster (overleden 2020)
• 1936 - Pierre Carniti, Italiaans politicus en vakbondsman (overleden 2018)
• 1938 - Augusto Lamo Castillo, Spaans voetbalscheidsrechter (overleden 2002)
• 1938 - Neville Lederle, Zuid-Afrikaans autocoureur (overleden 2019)
• 1938 - Jonathan Motzfeldt, eerste premier van Groenland (overleden 2010)
• 1939 - Leon Brittan, Brits politicus (overleden 2015)
• 1939 - Natascha Emanuels, Nederlands cabatetière (overleden 2018)
• 1939 - Artoer Tsjilingarov, Russisch poolonderzoeker en politicus
• 1940 - Jan Van Rompaey, Vlaams radio- en televisiepresentator
• 1942 - Henri Pescarolo, Frans autocoureur
• 1943 - Josh Taylor, Amerikaans acteur
• 1944 - Michael Douglas, Amerikaans filmproducer en -acteur
• 1944 - Vitali Tsesjkovski, Russisch schaakgrootmeester (overleden 2011)
• 1944 - Jean-Pierre Ricard, Frans kardinaal-aartsbisschop van Bordeaux
• 1946 - Dirk Sterckx, Belgisch journalist en politicus
• 1948 - Patricia Lasoen, Belgisch dichteres
• 1949 - Steve Mackay, Amerikaans saxofonist (overleden 2015)
• 1949 - Clodoaldo Tavares de Santana, Braziliaans voetballer
• 1949 - José De Cauwer, Belgisch wielrenner
• 1950 - André Alen, Belgisch rechter
• 1950 - Stanisław Szozda, Pools wielrenner (overleden 2013)
• 1951 - Yardena Arazi, Israëlisch zangeres
• 1951 - Mark Hamill, Amerikaans acteur
• 1952 - Ray Clarke, Engels voetballer
• 1952 - Mathilde Heuing, Duits atlete
• 1952 - bell hooks, Amerikaans schrijfster, professor, feministe en sociaal activiste
• 1952 - Christopher Reeve, Amerikaans acteur (overleden 2004)
• 1953 - Liuwe Tamminga, Nederlands organist en klavecinist (overleden 2021)
• 1954 - Joep Lange, Nederlands hoogleraar infectieziekten en aidsdeskundige (overleden 2014)
• 1954 - Juande Ramos, Spaans voetballer en voetbaltrainer
• 1955 - Ludo Coeck, Belgisch voetballer (overleden 1985)
• 1955 - Karl-Heinz Rummenigge, Duits voetballer
• 1955 - Zucchero, Italiaans singer-songwriter, componist en muziekproducent
• 1956 - Salvatore Bagni, Italiaans voetballer
• 1956 - Jamie Hyneman, Amerikaans ondernemer en presentator
• 1956 - Gábor Szücs, Hongaars wielrenner
• 1958 - Michael Madsen, Amerikaans acteur
• 1959 - Eduardo Acevedo, Uruguayaans voetballer en voetbaltrainer
• 1960 - Ihor Bilanov, Sovjet-Oekraïens voetballer
• 1960 - Saskia Dekkers, Nederlands televisiejournaliste
• 1961 - Heather Locklear, Amerikaans model en actrice
• 1961 - Eduardo Esteban Martínez, Argentijns volleyballer en beachvolleyballer
• 1961 - Marnix Verhegghe, Belgisch atleet
• 1962 - Aida Turturro, Amerikaans actrice
• 1962 - Dariusz Wdowczyk, Pools voetballer en voetbalcoach
• 1963 - Inez van Lamsweerde, Nederlands kunstfotografe
• 1964 - Carlos Ruiz Zafón, Spaans schrijver (overleden 2020)
• 1966 - Niccolò Ammaniti, Italiaans schrijver
• 1967 - Jeff Hartwig, Amerikaans atleet
• 1968 - Friso van Oranje-Nassau van Amsberg, Nederlands prins (overleden 2013)
• 1968 - Will Smith, Amerikaans rapper en acteur
• 1969 - Hansie Cronjé, Zuid-Afrikaans cricketer (overleden 2002)
• 1969 - Malin Persson Giolito, Zweeds auteur en advocaat
• 1969 - Sara Symington, Engels wielrenster
• 1969 - Maximilian Weigend, Duits botanicus
• 1969 - Catherine Zeta-Jones, Brits actrice
• 1970 - Jolanta en Rasa Polikevičiūtė, Litouws wielrensters
• 1971 - Marjon Hoffman, Nederlands kinderboekenschrijfster
• 1971 - Mika Saiki, Japans (beach)volleybalster
• 1973 - Tijjani Babangida, Nigeriaans voetballer
• 1974 - Olivier Dacourt, Frans voetballer
• 1974 - Aleksej Prosjin, Russisch schaatser
• 1975 - Daniela Ceccarelli, Italiaans alpineskiester
• 1975 - Grace Upshaw, Amerikaans atlete
• 1975 - Hannelore Zwitserlood, Nederlands nieuwslezeres
• 1976 - Chauncey Billups, Amerikaans basketbalspeler
• 1976 - Petit, Portugees voetballer
• 1976 - Denys Sylantjev, Oekraïens zwemmer
• 1977 - Rinaldo Nocentini, Italiaans wielrenner
• 1978 - Ricardo Gardner, Jamaicaans voetballer
• 1978 - Mher Hovhanisian, Armeens schaker
• 1978 - Stanislav Kravtsjoek, Oekraïens freestyleskiër
• 1978 - Denise Mosbach, Nederlands hockeyster
• 1979 - Jason Koumas, Welsh voetballer
• 1980 - Matej Jug, Sloveens voetbalscheidsrechter
• 1980 - Walter López, Guatemalteeks voetbalscheidsrechter
• 1980 - Nikola Žigić, Servisch voetballer
• 1981 - Van Hansis, Amerikaans acteur
• 1982 - Innocent Anyanwu, Nederlands-Nigeriaans bokser
• 1982 - Nelson van der Pol, Nederlands autocoureur
• 1984 - Marshevet Hooker, Amerikaans atlete
• 1984 - Barak Itzhaki, Israëlisch voetballer
• 1984 - Siphiwe Tshabalala, Zuid-Afrikaans voetballer
• 1985 - Nery Brenes, Costa Ricaans atleet
• 1985 - Marvin Matip, Duits voetballer
• 1986 - Albert Subirats, Venezolaans zwemmer
• 1986 - Wesley Verhoek, Nederlands voetballer
• 1987 - Anthony Benna, Frans freestyleskiër
• 1987 - Kamila Hájková, Tsjechisch kunstschaatsster
• 1987 - Monica Niculescu, Roemeens tennisster
• 1987 - Joachim Puchner, Oostenrijks alpineskiër
• 1988 - Kataryna Dolzjikova, Oekraïens schaakster
• 1989 - Junko Hoshino, Japans freestyleskiester
• 1989 - Fernanda da Silva, Braziliaans handbalster
• 1990 - Mao Asada, Japans kunstschaatsster
• 1990 - Ismael Debjani, Belgisch atleet
• 1990 - Ina Meschik, Oostenrijks snowboardster
• 1990 - Darwin Pantoja, Colombiaans wielrenner
• 1991 - Athanasios Karagounis, Grieks voetballer
• 1992 - Zoël Amberg, Zwitsers autocoureur
• 1992 - Kim Ju-sik, Noord-Koreaans kunstschaatser
• 1992 - Roeslan Zjigansjin, Russisch kunstschaatser
• 1993 - Arlind Ajeti, Zwitsers-Albanees voetballer
• 1994 - Mashu Baker, Japans judoka
• 1994 - Kai Verbij, Nederlands schaatser
• 1996 - Mie Nielsen, Deens zwemster
• 1997 - Clyde Lewis, Australisch zwemmer
• 1997 - Suzanne Schulting, Nederlands schaatsster

Overleden

• 1066 - Harald III van Noorwegen (51), koning van Noorwegen
• 1086 - Willem VIII van Aquitanië (61), graaf van Aquitanië
• 1506 - Filips de Schone (28), vorst van de Bourgondische Nederlanden
• 1621 - Mary Sidney, Engels schrijfster
• 1628 - Magdalena van Beieren (41), Duits edelvrouwe
• 1680 - Samuel Butler (68), Engels dichter
• 1792 - Jacques Cazotte (72), Frans schrijver en filosoof
• 1849 - Johann Strauss sr. (45), Oostenrijks componist
• 1882 - Désiré Van Monckhoven (48), Belgisch wetenschapper
• 1889 - Charles-Louis Verboeckhoven (87), Belgisch marineschilder
• 1893 - Adolphe Sellenick (67), Frans componist, dirigent, violist en cornettist
• 1914 - Theodore Nicholas Gill (77), Amerikaans ichtylogist, mammalogist, malacologist en bibliothecaris
• 1930 - Mimi Hamminck Schepel (90), Nederlands schrijfster
• 1933 - Paul Ehrenfest (53), Oostenrijks natuurkundige
• 1945 - Leo Vindevogel (56), Vlaams burgemeester en parlementslid
• 1955 - Martha Norelius (46), Amerikaans zwemster
• 1958 - Ludwig Crüwell (66), Duits generaal
• 1958 - John Broadus Watson (80), Amerikaans psycholoog
• 1963 - Kurt Zeitzler (68), Duits generaal
• 1967 - Stanisław Sosabowski (75), Pools generaal
• 1970 - Erich Maria Remarque (72), Duits schrijver
• 1972 - Friedrich Schröder (62), Duits componist, dirigent en muziekuitgever
• 1976 - Frans Houben (78), Nederlands bestuurder
• 1977 - Peter Stæchelin (54), Zwitsers autocoureur
• 1977 - Gerhard Winkler (71), Duits componist
• 1979 - Tapio Rautavaara (64), Fins atleet, zanger en acteur
• 1980 - John Bonham (32), Brits drummer
• 1980 - Lewis Milestone (84), Amerikaans filmregisseur
• 1980 - Wim de Vreng (50), Nederlands zwemmer
• 1983 - Leopold III (81), koning der Belgen
• 1987 - Mary Astor (81), Amerikaans actrice
• 1989 - George Tichenor (69), Amerikaans autocoureur
• 1991 - Klaus Barbie (77), Duits oorlogsmisdadiger
• 1992 - César Manrique (73), Spaans kunstenaar
• 2001 - Michel Stockx, Belgisch meervoudig kindermoordenaar
• 2008 - Patrick d'Udekem d'Acoz (72), Belgisch aristocraat, politicus en vader van de Belgische koningin Mathilde
• 2008 - Kees Otten (83), Nederlands blokfluitspeler
• 2011 - Theyab Awana (21), voetballer uit de Verenigde Arabische Emiraten
• 2011 - Wangari Maathai (71), Keniaans milieu- en politiekactivist
• 2011 - Floris Meydam (91), Nederlands glaskunstenaar
• 2012 - Neşet Ertaş (74), Turks zanger
• 2012 - Alonso Lujambio (50), Mexicaans politicoloog en minister
• 2012 - Andy Williams (84), Amerikaans zanger
• 2013 - Hans-Joachim Rotzsch (84), Duits tenor en koordirigent
• 2014 - Vladimir Dolbonosov (65), Sovjet voetballer
• 2016 - Nahed Hattar (56), Jordaans schrijver en journalist
• 2016 - Arnold Palmer (87), Amerikaans golfer
• 2017 - Folke Rabe (81), Zweeds componist en trombonist
• 2018 - Anthon Beeke (78), Nederlands grafisch ontwerper
• 2019 - Paul Badura-Skoda (91), Oostenrijks pianist

Viering/herdenking

• Rooms-katholieke kalender, Heiligen:
  • Firminus de Oude († c. 272)
  • Kleofas († 1e eeuw)
  • Vincenzo Maria Strambi († 1824)
  • Cadoc († c. 580)
  • Sergius van Radonezj († 1392)
  • Albertus van Jeruzalem († 1149)
  • Finbarr († 623)
• Zaligen
  • Giuseppe Dusmet († 1894)

Weerextremen

Nederland

Dagrecords^[1]

• 1906 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 7,3 °C
• 1949 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 18,4 °C
• 1906 - Laagste minimumtemperatuur −0,1 °C
• 2016 - Hoogste maximumtemperatuur 24,3 °C
• 1935 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 15,4 m/s
• 1997 - Langste zonneschijnduur 11,2 uur
• 1993 - Langste neerslagduur 16,8 uur
• 1984 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 17,9 mm
• 1929 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 64 %

België

Dagrecords^[2]

• 1912 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 7,2 °C
• 1895 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 21,8 °C
• 1912 - Laagste minimumtemperatuur 2,5 °C
• 1895 - Hoogste maximumtemperatuur 28,8 °C
• 1975 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 19,2 mm

Bronnen, noten en/of referenties ↑ Afgeleid uit de door het KNMI gepubliceerde klimatologische gegevens 1901-2006 meetstation De Bilt ↑ KMI-Gegevens Ukkel 1833-2009 (temperaturen vóór juni 1983 gecorrigeerd naar gesloten thermometerhut)

Zie de categorie 25 September van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.