15 september

aug		september					okt
<<		1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30				>>

15 september is de 258ste dag van het jaar (259ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 107 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1903 - Drie schepen uit Arnemuiden vergaan tijdens stormweer, 10 vissers verdrinken.
  • 1908 - Explosie in stoomketel van kolenmijn Laura te Eygelshoven, 7 doden.

•  Economie
  • 2013 - Duizenden Roemenen protesteren in Boekarest tegen plannen van een Canadees bedrijf om in Roemenië de grootste goudmijn van Europa te openen.

•  Kunst en cultuur
  • 1990 - De Gouden Leeuw van het Filmfestival van Venetië gaat naar Rosencrantz & Guildenstern Are Dead van Tom Stoppard.

•  Media
  • 1887 - De Texelse Courant wordt opgericht.
  • 1964 - In Amerika begint de soap-televisieserie Peyton Place.
  • 1997 - De zoekmachine-website Google wordt gelanceerd.
  • 2008 - Eerste uitzending van het Spaanse satirische tv-programma Crackòvia.

•  Muziek
  • 1975 - De rockband Pink Floyd brengt een van zijn succesvolste albums uit: Wish You Were Here.

•  Oorlog
  • 1916 - Voor het eerst worden tanks ingezet op een slagveld. Tijdens de Slag aan de Somme zetten de Britten 49 Mark I-tanks in.
  • 1940 - De Duitse Luftwaffe lanceert een grootscheepse aanval op Londen: 60 vliegtuigen gaan verloren. Feitelijke einde van de Slag om Engeland.
  • 1988 - De Angolese verzetsorganisatie UNITA moet na hevige gevechten met regeringtroepen een aantal strategische posities aan de Benguela-spoorweg in Midden-Angola prijsgeven.
  • 1991 - De Angolese rebellenleider Jonas Savimbi belooft de Amerikaanse vice-president Dan Quayle dat zijn UNITA-beweging de vredesonderhandelingen met de linkse regering in Angola zal hervatten.
  • 1993 - De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties treft de Angolese guerrillabeweging UNITA met sancties, maar op verzoek van secretaris-generaal Boutros Boutros-Ghali treden ze nog niet meteen in werking.

•  Politiek
  • 1935 - In Duitsland worden de Neurenberger wetten ingevoerd door de nazi's.
  • 1973 - Karel XVI Gustaaf volgt zijn overleden grootvader Gustaaf VI Adolf op als koning van Zweden.
  • 1983 - In Sri Lanka wordt de op 25 juli ingesteld avondklok weer opgeheven.
  • 2011 - Een halfbroer van president Faure Eyadéma van Togo wordt veroordeeld tot twintig jaar cel, omdat hij in 2009 een staatsgreep zou hebben beraamd in het West-Afrikaanse land. Een tweede halfbroer van het staatshoofd kreeg twee jaar cel.

•  Recreatie
  • 1996 - In Epcot wordt de attractie Ellen's Energy Adventure geopend.
  • 1973 - In het Magic Kingdom wordt de attractie Pirates of the Caribbean geopend.
  • 2003 - In de Efteling vindt een ongeval plaats met de attractie Piraña. Een van de boten kantelt.

•  Religie
  • 1590 - Kardinaal Giambattista Castagna wordt gekozen tot Paus Urbanus VII.
  • 1644 - Kardinaal Giambattista Pamphili wordt gekozen tot Paus Innocentius X.
  • 1951 - Encycliek Ingruentium Malorum van Paus Pius XII over het bidden van de rozenkrans.
  • 2018 - De Sint-Urbanuskerk in Amstelveen wordt door een felle uitslaande brand grotendeels verwoest.

•  Sport
  • 1879 - In Haarlem wordt de eerste voetbalclub van Nederland opgericht, door de 14-jarige Pim Mulier. Hij noemt de club HFC, de Haarlemsche Football Club.
  • 1934 - De Nederlandse wielrenners Sam Hoevens, Klaas van Nek jr. en Flip Reijnders komen bij Schoorldam om het leven nadat hun auto in botsing komt met een stoomtram.
  • 2003 - Hestrie Cloete (Zuid-Afrika) en Hicham El Guerrouj (Marokko) worden in Monaco door de IAAF uitgeroepen tot de beste atleten van 2003.
  • 2012 - Voetballer Alexander Büttner luistert zijn debuut bij Manchester United op met een assist en een doelpunt tegen Wigan Athletic (4-0).

•  Wetenschap en technologie
  • 1784 - Vincenzo Lunardi laat de eerste waterstofballon op.
  • 1910 - Theodor Wulf publiceert in Physikalische Zeitschrift over de door hem ontdekte kosmische straling.
  • 2017 - Einde van de Cassini-Huygens-ruimtevaartmissie.

Geboren

• 767 - Saichō, Japans boeddhistische monnik (overleden 822)
• 973 - Al-Biruni, Perzisch geneeskundige, astronoom en wiskundige (overleden 1048)
• 1254 - Marco Polo, Italiaans handelaar en ontdekkingsreiziger (overleden 1324)
• 1533 - Catharina van Oostenrijk , Koningin van Polen en Litouwen (overleden 1572)
• 1613 - François de La Rochefoucauld, Frans schrijver, adellijk militair en hoveling
• 1737 - Jakob Philipp Hackert, Duits kunstschilder (overleden 1807)
• 1787 - Guillaume Henri Dufour, Zwitsers generaal en topograaf (overleden 1875)
• 1811 - Willem Josephus van Zeggelen, Nederlands dichter (overleden 1879)
• 1814 - Pedro Payo, Spaans aartsbisschop van Manilla (overleden 1889)
• 1830 - Porfirio Díaz, Mexicaans generaal en dictator (overleden 1915)
• 1843 - Maurits der Nederlanden, tweede zoon van koning Willem III (overleden 1850)
• 1852 - Jan Ernst Matzeliger, Surinaams uitvinder (overleden 1889)
• 1857 - William Howard Taft, Amerikaans president (overleden 1930)
• 1858 - Charles de Foucauld, Frans zalige, priester en kluizenaar in Algerije (overleden 1916)
• 1866 - Henry de Groux, Belgisch kunstschilder (overleden 1930)
• 1872 - Max Factor, Pools-Amerikaans zakenman, oprichter van het gelijknamig cosmeticaconcern (overleden 1938)
• 1881 - Ettore Bugatti, Italiaans autoconstructeur (overleden 1947)
• 1889 - Gustaaf Magnel, Belgisch ingenieur (overleden 1955)
• 1890 - Agatha Christie, Engels detectiveschrijfster (overleden 1976)
• 1894 - Artur Dubravčić, Kroatisch voetballer (overleden 1969)
• 1894 - Jean Renoir, Frans-Amerikaans filmregisseur (overleden 1979)
• 1898 - J. Slauerhoff, Nederlands schrijver (overleden 1936)
• 1899 - Jan Buiskool, Nederlands jurist en politicus (overleden 1960)
• 1904 - Umberto II, koning van Italië (overleden 1983)
• 1905 - Pat O'Callaghan, Iers atleet (overleden 1991)
• 1906 - Irving Jaffee, Amerikaans schaatser (overleden 1981)
• 1907 - Fay Wray, Amerikaans actrice (overleden 2004)
• 1908 - Dolf Benz, Nederlands atleet (overleden 1988)
• 1911 - Franz Weissmann, Braziliaans beeldhouwer (overleden 2005)
• 1913 - Henry Brant, Amerikaans componist (overleden 2008)
• 1913 - Hans Filbinger, Duits jurist en politicus (overleden 2007)
• 1914 - Jens Otto Krag, Deens politicus (overleden 2009)
• 1915 - Meindert Boekel, Nederlands componist, organist en dirigent (overleden 1989)
• 1915 - Helmut Schön, Duits voetballer en voetbaltrainer (overleden 1996)
• 1916 - Antonio Branca, Italiaans autocoureur (overleden 1985)
• 1916 - Margaret Lockwood, Engels actrice (overleden 1990)
• 1916 - Madelon Verstijnen, Nederlandse vrouw die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog tijdens een dodenmars ontsnapte (overleden 2017)
• 1918 - Alfred Chandler, Amerikaans historicus en bedrijfskundige (overleden in 2007)
• 1919 - Kees Bitter, Nederlands verzetsstrijder en verrader (overleden 1945)
• 1919 - Fausto Coppi, Italiaans wielrenner (overleden 1960)
• 1921 - William Yates, Brits politicus (overleden (2010)
• 1924 - Lucebert, Nederlands schilder, dichter, tekenaar en lithograaf (overleden 1994)
• 1925 - Kirill Lavrov, Russisch theater-, film- en televisieacteur (overleden 2007)
• 1925 - Dicky Rogmans, Nederlands kunstschilderes (overleden 1992)
• 1925 - Helle Virkner, Deens filmactrice (overleden 2009)
• 1926 - Shohei Imamura, Japans filmregisseur (overleden 2006)
• 1926 - Jean-Pierre Serre, Frans wiskundige
• 1926 - Jenny Tanghe, Belgisch actrice (overleden 2009)
• 1927 - Erika Köth, Duits operazangeres (overleden 1989)
• 1929 - David Clarke, Brits autocoureur (overleden 2002)
• 1929 - Murray Gell-Mann, Amerikaans natuurkundige en Nobelprijswinnaar (overleden 2019)
• 1929 - Dick Latessa, Amerikaans acteur (overleden 2016)
• 1929 - John Julius Norwich, Brits historicus en politicus (overleden 2018)
• 1931 - Jac Holzman, oprichter van Elektra Records
• 1931 - Walter Marciano, Braziliaans voetballer (overleden 1961)
• 1933 - Henry Darrow, Amerikaans acteur (overleden 2021)
• 1933 - Paulinho, Braziliaans voetballer (overleden 2013)
• 1933 - Quarentinha, Braziliaans voetballer (overleden 1996)
• 1937 - Jacques d'Ancona, Nederlands journalist
• 1940 - Tineke Lodders, Nederlands politica
• 1941 - Flórián Albert, Hongaars voetballer (overleden 2011)
• 1942 - Lee Dorman, Amerikaans basgitarist (overleden 2012)
• 1943 - Cees Waal, Nederlands burgemeester, jurist en politicus (overleden 2011)
• 1944 - Hans Ree, Nederlands schaker
• 1944 - Graham Taylor, Engels voetballer en voetbalcoach (overleden 2017)
• 1945 - Carmen Maura, Spaans actrice
• 1945 - Jessye Norman, Amerikaans operazangeres (overleden 2019)
• 1946 - Ola Brunkert, Zweeds drummer (ABBA) (overleden 2008)
• 1946 - Tommy Lee Jones, Amerikaans acteur
• 1946 - Oliver Stone, Amerikaans filmregisseur
• 1947 - Viggo Jensen, Deens voetballer en voetbalcoach
• 1947 - Charles 'Bobo' Shaw, Amerikaans drummer (overleden 2017)
• 1949 - Daan Hugaert, Belgisch acteur
• 1951 - Johan Neeskens, Nederlands voetballer en voetbaltrainer
• 1951 - Dadi Pudumjee, Indiaas poppenspeler
• 1951 - Tarciso, Braziliaans voetballer (overleden 2018)
• 1952 - Gerrie Kleton, Nederlands voetballer (overleden 2006)
• 1952 - Peter Römer, Nederlands acteur, regisseur en (scenario)schrijver
• 1954 - Hrant Dink, Armeens-Turks journalist en columnist (overleden in 2007)
• 1955 - Xue Hanqin, Chinees diplomaat, hoogleraar en rechter
• 1955 - Renzo Rosso, Italiaans modeontwerper
• 1956 - Juan Ramón Carrasco, Uruguayaans voetballer en voetbalcoach
• 1956 - Engin Verel, Turks voetballer
• 1958 - Eric Schreurs, Nederlands striptekenaar (overleden 2020)
• 1958 - Kari Virtanen, Fins voetballer en voetbalcoach
• 1959 - Andreas Eschbach, Duits auteur
• 1960 - Ton Blanker, Nederlands voetballer
• 1960 - Hans Smolders, Nederlands politicus, oud-chauffeur van Pim Fortuyn en oud-ijshockeyer
• 1961 - Rick van Velthuysen, Nederlands radiomaker en dj
• 1962 - Peter Callenbach, Nederlands honkballer
• 1964 - Robert Fico, premier van Slowakije
• 1965 - Stefan Kruger, Nederlands drummer en componist
• 1966 - Dejan Savićević, Montenegrijns voetballer
• 1967 - Wilmer Cabrera, Colombiaans voetballer
• 1967 - Marko Myyry, Fins voetballer
• 1968 - Tony Asumaa, Fins voetbalscheidsrechter
• 1968 - Juan Carlos Garay, Ecuadoraans voetballer
• 1968 - Raymond Joval, Nederlands bokser
• 1968 - Dirk Medved, Belgisch voetballer
• 1968 - Kaspars Ozers, Lets wielrenner
• 1969 - Guy Fays, Belgisch atleet
• 1969 - Dirk Heesen, Nederlands voetballer en voetbaltrainer
• 1969 - Márcio Roberto dos Santos, Braziliaans voetballer
• 1970 - Matthias Dolderer, Duits piloot
• 1970 - Pieter van Woensel, Nederlands politicus (o.a. wethouder van Den Haag)
• 1970 - Svetlana Zacharova, Russisch atlete
• 1971 - Josh Charles, Amerikaans acteur
• 1971 - Annamarie Thomas, Nederlands schaatsster
• 1972 - Jimmy Carr, Iers-Brits komiek en presentator
• 1972 - Alan Culpepper, Amerikaans atleet
• 1972 - Letizia Ortiz Rocasolano, vrouw van koning Felipe van Spanje
• 1973 - Daniel Westling, echtgenoot van kroonprinses Victoria van Zweden
• 1974 - Saskia Bosch, Nederlands trampolinespringster
• 1974 - Krista van Velzen, Nederlands politica
• 1974 - Murat Yakin, Zwitsers voetballer
• 1975 - Dino Gillarduzzi, Duits schaatser
• 1975 - Xian Dongmei, Chinees judoka
• 1976 - Martijn Meerdink, Nederlands voetballer
• 1976 - Paul Thomson, Schots drummer (Franz Ferdinand)
• 1977 - René Haselbacher, Oostenrijks wielrenner
• 1977 - Jason Terry, Amerikaans basketballer
• 1978 - Eiður Guðjohnsen, IJslands voetballer
• 1978 - Kew Jaliens, Nederlands voetballer
• 1978 - Francis Kibiwott Larabal, Keniaans atleet
• 1978 - Marko Pantelić, Servisch voetballer
• 1979 - Edna Kiplagat, Keniaans atlete
• 1979 - Sebastian Lang, Duits wielrenner
• 1980 - Jolin Tsai, Taiwanees zangeres
• 1980 - Ben Woolf, Amerikaans acteur en dwerg (overleden 2015)
• 1981 - Dave Mantel, Nederlands acteur (overleden 2018)
• 1982 - Ray Fränkel, Nederlands-Surinaams voetballer
• 1982 - Sofia Jannok, Zweeds-Samische joiker, zangeres
• 1982 - Shayne Reese, Australisch zwemster
• 1983 - Ashleigh McIvor, Canadees freestyleskiester
• 1983 - Mohammad Shamsuddin, Bengalees atleet
• 1984 - Prins Harry, Brits prins
• 1984 - Loek van Mil, Nederlands honkballer (overleden 2019)
• 1985 - Ian Dyk, Australisch-Nederlands autocoureur
• 1985 - Kayden Kross, Amerikaans pornoactrice
• 1986 - Aleksandr Bessmertnych, Russisch langlaufer
• 1986 - Sanja Jovanović, Kroatisch zwemster
• 1987 - Clare Maguire, Brits zangeres
• 1987 - Kelly van Zon, Nederlands paralympisch sportster
• 1988 - Jukka Raitala, Fins voetballer
• 1988 - Tanja Žakelj, Sloveens mountainbikester
• 1989 - Abraham Kiptum, Keniaans atleet
• 1989 - Tomoki Nojiri, Japans autocoureur
• 1990 - Matt Shively, Amerikaans acteur
• 1994 - Wout van Aert, Belgisch wielrenner
• 1995 - Tsegaye Mekonnen, Ethiopische atleet
• 2001 - Emma Fuhrmann, Amerikaans actrice

Overleden

• 1830 - William Huskisson (60), Brits politicus
• 1859 - Isambard Kingdom Brunel (53), Brits ingenieur
• 1864 - John Hanning Speke (37), Brits ontdekkingsreiziger en officier
• 1883 - Joseph Plateau (81), Belgisch wis- en natuurkundige
• 1885 - Juliusz Zarębski (31), Pools-Oekraïens componist en pianist
• 1891 - Karel Marinus Giltay (80), Nederlands arts
• 1914 - Koos de la Rey (66), Zuid-Afrikaans generaal
• 1915 - Benedetto Lorenzelli (62), Italiaans nuntius in België en curiekardinaal
• 1916 - Julius Fučík (44), Tsjechisch componist en dirigent
• 1927 - Herman Gorter (62), Nederlands dichter
• 1937 - Herman Robbers (69), Nederlands schrijver
• 1940 - Dick Ket (37), Nederlands kunstschilder
• 1942 - Severino Reyes (71), Filipijns schrijver
• 1946 - Tjerk Luitjes (79), Nederlands anarchist
• 1947 - Nancy Riach (20), Schots zwemster
• 1967 - Jacoba van Tongeren, Nederlands verzetsstrijdster
• 1972 - Ásgeir Ásgeirsson (78), IJslands president
• 1973 - Koning Gustaaf VI Adolf van Zweden (90)
• 1975 - Franco Bordoni (62), Italiaans piloot en autocoureur
• 1976 - Petrus Antonius Nierman (75), Nederlands bisschop van Groningen
• 1978 - Willy Messerschmitt (80), Duits vliegtuigbouwer
• 1979 - Caro van Eyck (63), Nederlands actrice
• 1980 - Bill Evans (51), Amerikaans jazzpianist
• 1981 - Harold Bennett (81), Brits acteur
• 1982 - Karen Aabye (77), Deens schrijfster en journaliste
• 1990 - Gerard Veldkamp (69), Nederlands politicus
• 1991 - Petronella Burgerhof (82), Nederlands gymnaste
• 1995 - Dirceu José Guimarães (43), Braziliaans voetballer
• 1995 - Rien Poortvliet (64), Nederlands schilder en tekenaar
• 1998 - Viljo Heino (84), Fins atleet
• 2004 - Johnny Ramone (55), Amerikaans gitarist
• 2006 - Oriana Fallaci (77), Italiaans verzetsstrijdster, journaliste, publiciste en schrijfster
• 2007 - Colin McRae (39), Brits rallyrijder
• 2008 - Richard 'Rick' Wright (65), Brits toetsenist (Pink Floyd)
• 2008 - Getúlio (77), Braziliaans voetballer
• 2011 - Georges Fillioud (82), Frans politicus en minister
• 2012 - Pierre Mondy (87), Frans acteur
• 2013 - Arend van der Wel (80), Nederlands voetballer
• 2014 - Thomas Lenk (81), Duits beeldhouwer, graficus en tekenaar
• 2015 - Bernard Van De Kerckhove (74), Belgisch wielrenner
• 2016 - James Stacy (79), Amerikaans acteur
• 2017 - Violet Brown (117), Jamaicaanse oudste mens ter wereld
• 2017 - Frode Granhus (52), Noors auteur
• 2017 - Ata Kandó (103), Hongaars-Nederlands fotografe
• 2017 - Albert Speer jr. (83), Duits architect
• 2017 - Harry Dean Stanton (91), Amerikaans acteur
• 2018 - Clara Haesaert (94), Belgisch dichteres
• 2018 - Dudley Sutton (85), Brits acteur
• 2019 - Nel Barendregt (83), Nederlands politica
• 2019 - Heikki Häiväoja (90), Fins medailleur en beeldhouwer
• 2019 - Willem Gerrit Klooster (84), Nederlandse taalkundige, dichter en schrijver
• 2019 - Ric Ocasek (75), Amerikaans zanger
• 2019 - Hans van der Voet (89), Nederlands bestuurder
• 2020 - Caroline Kaart (88), Schots-Nederlands zangeres en presentatrice
• 2020 - Momčilo Krajišnik (75), Servisch politicus
• 2020 - Mykola Sjmatko (77), Oekraïens beeldhouwer en kunstschilder
• 2020 - Moussa Traoré (83), Malinees militair en politicus

Viering/herdenking

• Honduras - Onafhankelijkheidsdag
• Guatemala - Onafhankelijkheidsdag
• Costa Rica - Onafhankelijkheidsdag
• Nicaragua - Onafhankelijkheidsdag
• El Salvador - Onafhankelijkheidsdag
• Verenigd Koninkrijk - Slag om Engeland Dag
• Rooms-katholieke kalender:
  • Onze-Lieve-Vrouw van Smarten - Gedachtenis
  • Heilige Nicomedus (van Rome) († c. 71)
  • Heilige Melitina († c. 150)
  • Zalige Ro(e)land (de' Medici) († 1386)
• World Cleanup Day

Weerextremen

Nederland

Dagrecords^[1]

• 1986 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 9,3 °C
• 1947 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 21,5 °C
• 1931 - Laagste minimumtemperatuur 2,3 °C
• 2020 - Hoogste maximumtemperatuur 31,4 °C
• 1954 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 11,3 m/s
• 1963 - Langste zonneschijnduur 11,7 uur
• 1994 - Langste neerslagduur 12,6 uur
• 1966 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 26,7 mm
• 1973 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 57 %

België

Dagrecords^[2]

• 1882 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 7,4 °C
• 1947 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 22,8 °C
• 1882 - Laagste minimumtemperatuur 4 °C
• 1947 - Hoogste maximumtemperatuur 30,1 °C
• 1986 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 41,6 mm

Uitzonderlijke gebeurtenissen^[3]

• 1904 - Tornado in Wiers (Péruwelz) met schade.
• 1970 - Neerslagtotaal van 63 mm in Stabroek.
• 1998 - Uitzonderlijke neerslag: 168 mm in Brasschaat.
• 2000 - Tornado's in de Zwalmstreek, de streek rond Erpe-Mere en rond Antwerpen. Overstromingen rond Gent en Kortrijk.

Bronnen, noten en/of referenties ↑ Afgeleid uit de door het KNMI gepubliceerde klimatologische gegevens 1901 - november 2005 meetstation De Bilt ↑ KMI-Gegevens Ukkel 1833-2009 (temperaturen vóór juni 1983 gecorrigeerd naar gesloten thermometerhut) ↑ KMI Gegevens Ukkel 1901-2003 met aanvullingen

Zie de categorie 15 September van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.