Partia Republikańska (Stany Zjednoczone)

Ten artykuł dotyczy amerykańskiej partii politycznej. Zobacz też: Republikanie.
Partia Republikańska
Ilustracja
Państwo  Stany Zjednoczone
Skrót GOP
Lider Ronna McDaniel
Data założenia 28 lutego 1854
Adres siedziby 310 First Street SE Washington, D. C. 20003
Ideologia polityczna konserwatyzm, konserwatywny liberalizm, narodowy konserwatyzm
Poglądy gospodarcze liberalizm gospodarczy
Liczba członków 30 000 000
Członkostwo
międzynarodowe
Międzynarodowa Unia Demokratyczna
Młodzieżówka Młodzi Republikanie
Barwy      czerwień
Obecni posłowie
211/435
Obecni senatorowie
50/100
Strona internetowa
Stany Zjednoczone
Godło USA
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Stanów Zjednoczonych

Portal:Stany Zjednoczone

Partia Republikańska (ang. Republican Party) – amerykańska konserwatywna partia polityczna założona w 1854. Jedna z dwóch głównych sił politycznych w Stanach Zjednoczonych, obok Partii Demokratycznej. Potocznie nazywana „Grand Old Party” (GOP).

Współcześni Republikanie są konserwatystami w kwestiach społecznych, w ekonomii opowiadają się za minimalną ingerencją państwa w gospodarkę, są bliscy neoliberalizmowi. Po ataku na Kapitol Stanów Zjednoczonych przez zwolenników Donalda Trumpa część komentatorów politycznych i członków GOP określiło Partię Republikańską mianem skrajnie prawicowej[1][2][3].

Historia

Początki partii sięgają okresu sprzed wojny secesyjnej, kiedy to rósł w siłę ruch przeciwników niewolnictwa. Niektórzy z nich szukali metod politycznej walki z tym zjawiskiem. Nie znajdując poparcia u żadnej z liczących się ówcześnie sił politycznych (Partii Demokratycznej i Partii Wigów), założyli w 1840 roku własną Partię Wolności. Wkrótce organizacje przeciwników niewolnictwa zaczęły zwalczać niewolnictwo na terenie samych Stanów Zjednoczonych. Powstała Partia Wolnej Ziemi (Free Soil Party). Podobne organizacje pojawiały się i znikały, prowadziły jednak do wykrystalizowania się postaw i programów.

W latach pięćdziesiątych XIX wieku doszło do upadku systemu politycznego. Zniknęła Partia Wigów i doszło do rozłamu w Partii Demokratycznej[4].

Wskutek sporu wokół Ustawy o Kansas i Nebrasce (rok 1854) pojawiła się Partia Republikańska. Ustawa przewidywała bowiem, że kwestia niewolnictwa w tych dwóch stanach zostanie pozostawiona do rozstrzygnięcia mieszkańcom tych stanów. Wywołało to wściekłość abolicjonistów, gdyż łamało postanowienia Układu z 1820 roku, kiedy to ustalono, że niewolnictwo na tych terytoriach będzie zakazane. Przeciwnicy niewolnictwa odbyli w związku z tą sprawą szereg spotkań, które uznawane są za początki Partii Republikańskiej[5].

Republikanie już w 1856 roku wystawili swojego kandydata w wyborach prezydenckich. John C. Frémont zdobył 33% głosów.

Cztery lata później Partia Republikańska była jedną z głównych sił politycznych w kraju. Zdobycie tej pozycji ułatwiła jej sytuacja w kraju. Partia Wigów zniknęła ze sceny, a Partia Demokratyczna była głęboko podzielona.

Po secesji Południa Republikanie zdobyli większość w rządzie, a po wojnie secesyjnej uzyskali trwałą przewagę i mogli samodzielnie sprawować władzę mniej więcej do końca XIX wieku. Uchodzili za partię ludzi bogatych, a następny okres ich wpływu na władzę to początek lat 70. XX wieku.

Od tamtego czasu partia ta pozostaje jedną z dwóch najważniejszych organizacji politycznych w USA. Według badań ankietowych Instytutu Gallupa identyfikację z Partią Republikańską w latach 1988–2013 deklarowało od 25 do 34 proc. Amerykanów[6].

Program polityczny

Wśród Republikanów można wyróżnić cztery grupy ideowe: liberałów (w znaczeniu amerykańskim; stanowią oni większość tzw. Republikanów tylko z nazwy), konserwatywnych liberałów, konserwatystów i neokonserwatystów. Od czasów rządów prezydenta Ronalda Reagana dominuje ta druga grupa. Republikanie popierają:

  • wolny rynek
  • niskie podatki
  • walkę z monopolami
  • mniej ograniczeń dla wielkich korporacji
  • walkę z przestępczością
  • prawo do posiadania broni palnej dla każdego
  • ograniczenie wydatków na pomoc socjalną
  • rozwój armii
  • walkę z terroryzmem

Partia Republikańska bardziej niż Partia Demokratyczna akcentuje przywiązanie do wartości chrześcijańskich, np. Republikanie sprzeciwiają się legalizacji aborcji, eutanazji, narkotyków czy związków homoseksualnych. Są zwolennikami prawa uczniów do modlitwy w szkołach publicznych. Republikanie sprzeciwiają się również większemu napływowi nielegalnych imigrantów do USA. Są też zwolennikami surowego, prostego prawa, np. stosowania kary śmierci. Uważają, że przestępców należy surowo karać, co ma samo w sobie odstraszać od popełniania przestępstw.

Obecne kierownictwo

Prezydenci z ramienia Partii Republikańskiej

Imię i nazwisko Wizerunek Stan Od Do
Abraham Lincoln Abraham Lincoln head on shoulders photo portrait.jpg Flag map of Illinois.svg

Illinois

4 marca 1861 15 kwietnia 1865
Ulysses S. Grant Ulysses S. Grant 1870-1880.jpg Flag map of Illinois.svg

Illinois

4 marca 1869 4 marca 1877
Rutherford B. Hayes President Rutherford Hayes 1870 - 1880.jpg Flag Map of Ohio.svg

Ohio

4 marca 1877 4 marca 1881
James A. Garfield James Abram Garfield, photo portrait seated.jpg Flag Map of Ohio.svg

Ohio

4 marca 1881 19 września 1881
Chester A. Arthur Chester a arthur illustration.3.jpg Flag-map of New York.svg

Nowy Jork

19 września 1881 4 marca 1885
Benjamin Harrison Pach Brothers - Benjamin Harrison.jpg Flag map of Indiana.svg

Indiana

4 marca 1889 4 marca 1893
William McKinley Mckinley.jpg Flag Map of Ohio.svg

Ohio

4 marca 1897 14 września 1901
Theodore Roosevelt President Theodore Roosevelt, 1904.jpg Flag-map of New York.svg

Nowy Jork

14 września 1901 4 marca 1909
William H. Taft William Howard Taft, Bain bw photo portrait, 1908.jpg Flag Map of Ohio.svg

Ohio

4 marca 1909 4 marca 1913
Warren G. Harding Warren G Harding-Harris & Ewing.jpg Flag Map of Ohio.svg

Ohio

4 marca 1921 2 sierpnia 1923
John C. Coolidge Jr. 29 Calvin Coolidge 3x4.jpg Flag-map of Massachusetts.svg

Massachusetts

2 sierpnia 1923 4 marca 1929
Herbert C. Hoover Herbert Hoover.jpg Flag-map of California.svg

Kalifornia

4 marca 1929 4 marca 1933
Dwight D. Eisenhower Dwight D. Eisenhower, official photo portrait, May 29, 1959.jpg Flag-map of Pennsylvania.svg

Pensylwania

20 stycznia 1953 20 stycznia 1961
Richard M. Nixon Richard M. Nixon, ca. 1935 - 1982 - NARA - 530679.jpg Flag-map of California.svg

Kalifornia

20 stycznia 1969 9 sierpnia 1974
Gerald R. Ford Jr. Gerald Ford.jpg Flag map of Michigan.svg

Michigan

9 sierpnia 1974 20 stycznia 1977
Ronald W. Reagan Official Portrait of President Reagan 1981.jpg Flag-map of California.svg

Kalifornia

20 stycznia 1981 20 stycznia 1989
George H.W. Bush George H. W. Bush, President of the United States, 1989 official portrait.jpg Flag-map of Texas.svg

Teksas

20 stycznia 1989 20 stycznia 1993
George W. Bush George-W-Bush.jpeg Flag-map of Texas.svg

Teksas

20 stycznia 2001 20 stycznia 2009
Donald J. Trump Donald Trump official portrait (cropped).jpg Flag-map of Florida.svg

Floryda


(do 2019 Nowy Jork)

20 stycznia 2017 20 stycznia 2021

Urzędujący gubernatorzy stanów z ramienia Partii Republikańskiej

Stan Pieczęć stanu Gubernator Wizerunek Od
Flag-map of Alabama.svg

Alabama

Seal of Alabama.svg Kay Ivey Portrait-Governor-Kay-Ivey.jpg 10 kwietnia 2017
Flag map of Arizona.svg

Arizona

Seal of Arizona.svg Doug Ducey Doug Ducey by Gage Skidmore 8.jpg 5 stycznia 2015
Flag-map of Arkansas.svg

Arkansas

Seal of Arkansas.svg Asa Hutchinson Asa Hutchinson 2019.jpg 13 stycznia 2015
Flag-map of South Dakota.svg

Dakota Południowa

Seal of South Dakota.svg Kristi Noem Kristi Noem portrait.jpg 5 stycznia 2019
Flag-map of North Dakota.svg

Dakota Północna

Seal of North Dakota.svg Doug Burgum Governor Doug Burgum (cropped).jpg 15 Grudnia 2016
Flag-map of Florida.svg

Floryda

Seal of Florida.svg Ron DeSantis Gov Ron DeSantis Portrait (cropped).jpg 8 stycznia 2019
Flag-map of Georgia (U.S. state).svg

Georgia

Seal of Georgia.svg Brian Kemp David Perdue and Brian Kemp (cropped).jpg 14 stycznia 2019
Flag-map of Idaho.svg

Idaho

Seal of Idaho.svg Brad Little Brad Little official photo (cropped).jpg 7 stycznia 2019
Flag map of Indiana.svg

Indiana

Seal of Indiana.svg Eric Holcomb Lt Gov Holcomb (2).jpg 9 stycznia 2017
Flag-map of Iowa.svg

Iowa

Seal of Iowa.svg Kim Reynolds Kim Reynolds by Gage Skidmore (cropped).jpg 24 maja 2017
Flag-map of South Carolina.svg

Karolina Południowa

Seal of South Carolina.svg Henry McMaster SC Governor Henry McMaster 2019 (cropped).jpg 24 stycznia 2017
Flag-map of Maryland.svg

Maryland

Seal of Maryland.svg Larry Hogan Larry-Hogan.JPG 21 stycznia 2015
Flag-map of Massachusetts.svg

Massachusetts

Seal of Massachusetts.svg Charlie Baker Charlie Baker official photo (cropped).jpg 8 stycznia 2015
Flag-map of Mississippi.svg

Missisipi

Seal of Mississippi (2014).svg Tate Reeves Tate Reeves 2019.jpg 14 stycznia 2020
Flag-map of Missouri.svg

Missouri

Seal of Missouri.svg Mike Parson Mike Parson official photo (cropped).jpg 1 czerwca 2018
Flag-map of Nebraska.svg

Nebraska

Seal of Nebraska.svg Pete Ricketts Ricketts, Pete 2013-11-04a.JPG 8 stycznia 2015
Flag map of New Hampshire.svg

New Hampshire

Seal of New Hampshire.svg Chris Sununu Christopher T Sununu.jpg 5 stycznia 2017
Flag Map of Ohio.svg

Ohio

Seal of Ohio.svg Mike DeWine Gov-Mike-DeWine (cropped).jpg 14 stycznia 2019
Flag-map of Oklahoma.svg

Oklahoma

Seal of Oklahoma.svg Kevin Stitt Kevin Stitt 2020 (cropped).png 14 stycznia 2019
Flag-map of Tennessee.svg

Tennessee

Seal of Tennessee.svg Bill Lee Bill Lee 2020.jpg 19 stycznia 2019
Flag-map of Texas.svg

Teksas

Seal of Texas.svg Greg Abbott Greg Abbott by Gage Skidmore.jpg 20 stycznia 2015
Flag-map of Utah.svg

Utah

Seal of Utah.svg Gary Herbert 2013-05-23 Gary R Herbert.JPG 11 sierpnia 2009
Flag-map of Vermont.svg

Vermont

Seal of Vermont.svg Phil Scott Phil Scott.jpg 5 stycznia 2017
Flag-map of Wyoming.svg

Wyoming

Seal of Wyoming.svg Mark Gordon Mark Gordon of Wyoming.jpg 7 stycznia 2019

Zobacz też

 Zobacz też kategorię: Republikanie (Stany Zjednoczone).

Przypisy

  1. Elizabeth Neumann, Far-right extremists went mainstream under Trump. The Capitol attack cements his legacy., usatoday.com/ [dostęp 2021-02-19] (ang.).
  2. Burlington GOP chair resigns, says party 'hijacked by far-right extremists', vtdigger.org, 18 lutego 2021 [dostęp 2021-02-19] (ang.).
  3. Brian Flood, ‘The View’ co-host Sunny Hostin claims GOP now ‘far-right extremist party,’ ‘the kids-in-a cage party’, foxnews.com, 27 stycznia 2021 [dostęp 2021-02-19] (ang.).
  4. Paweł Zaremba: Historia Stanów Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992, s. 147–149. ISBN 83-11-07991-9.
  5. Paweł Zaremba: Historia Stanów Zjednoczonych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992, s. 149. ISBN 83-11-07991-9.
  6. Loren Fulton (red.): The Cook Political Report. The 2014 Political Environment (ang.). Cook Political Report, 6 marca 2014. s. 11. [dostęp 2014-03-11].Sprawdź autora:1.

Linki zewnętrzne

Informacja

Artykuł Partia Republikańska (Stany Zjednoczone) w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2021-06-13 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=50503