Gatunek | |
---|---|
Rok produkcji |
1990 |
Data premiery | |
Kraj produkcji | |
Język | |
Czas trwania |
103 min |
Reżyseria | |
Scenariusz | |
Główne role | |
Muzyka | |
Zdjęcia | |
Scenografia | |
Kostiumy | |
Montaż | |
Produkcja | |
Wytwórnia | |
Dystrybucja | |
Budżet |
15 000 000 USD |
Kontynuacja |
Kevin sam w Nowym Jorku (1992) |
Kevin sam w domu (ang. Home Alone) – amerykański film fabularny z 1990 w reżyserii Chrisa Columbusa. Pierwszy film z serii Sam w domu.
McCallisterowie wyjeżdżają na święta Bożego Narodzenia do Paryża. Z powodu porannego pośpiechu wywołanego możliwością spóźnienia się na samolot rodzina leci do Francji bez najmłodszego syna, Kevina. W Domu w którym pozostał chłopiec, zaczynają interesować się włamywacze – Harry i Marv.
Akcja filmu dzieje się od wieczora 21 grudnia do poranka 25 grudnia, głównie w domu rodziny McCallisterów w Chicago, ale również w innych częściach tego miasta oraz na lotniskach i w hotelu w Paryżu, na lotniskach w Dallas i Scranton oraz w ciężarówce jadącej ze Scranton do Chicago.
Początkowo film miał powstać w wytwórni Warner Bros., a jego budżet ustalono na 14 mln dolarów amerykańskich. Jednak projekt przejęła 20th Century Fox i zwiększyła budżet do kwoty 17 mln dol[2].
Większość scen nakręcono w Chicago i jego okolicach. Pozostałe, jak np. te z Paryża, to filmowe triki: ujęcia na lotnisku Paryż – Orly sfilmowano w porcie lotniczym Chicago-O’Hare, a scena, w której Kevin brnie przez zalaną piwnicę, próbując przechytrzyć włamywaczy, została nagrana na basenie szkoły New Trier High School. Scenografię wnętrza samolotu, którym McCallisterowie lecą do Paryża, ulokowano za to na szkolnym boisku do koszykówki[3].
Wiele scen nakręcono w dwupiętrowym, jednorodzinnym domu mieszczącym się przy 671 Lincoln Avenue[4] w miejscowości Winnetka, leżącej na przedmieściach Chicago. W filmie pojawia się kuchnia wraz z głównymi schodami, piwnica oraz większa część pierwszego piętra, ale już jadalnia i wszystkie pomieszczenia na parterze (poza kuchnią) zostały zbudowane jako scenografia filmowa. Także znajdujący się na przydomowym podwórku domek na drzewie powstał specjalnie na potrzeby filmu, a po zakończeniu zdjęć został rozebrany. Sam budynek powstał w 1921 i miał pięć sypialni, strych, podwójny wolnostojący garaż i szklarnię[5].
W scenie, w której Harry gryzie Kevina, grający włamywacza Joe Pesci naprawdę ugryzł Macaulaya Culkina, zostawiając na jego palcu bliznę.
Kaskaderem, który zastępował Macaulaya Culkina w niebezpiecznych scenach, był 30-letni Larry Nicholas.
Na kilka miesięcy przed premierą filmu wydano książkę dla dzieci bazującą na filmie. Zawierała ona kilka rozdziałów i scen, które sfilmowano, ale nie umieszczono ich w ostatecznej wersji filmu. Jedną z nich jest scena, w której Marv podaje się za policjanta. Ma to miejsce zaraz po przylocie rodziny Kevina z wakacji w Paryżu. Również z książki wiadomo, jakie nazwiska noszą włamywacze.
W maju 2011 filmowy dom został wystawiony na sprzedaż za 2,4 mln dol. W marcu 2012 nabywca zakupił go za 1,585 mln dol[4].
Recenzje | ||||
---|---|---|---|---|
Publikacja | Ocena | |||
AllMovie | [6] |
W pierwszy weekend film zarobił 17 mln dol. i stał się tak popularny, że wyświetlano go w kinach jeszcze długo po okresie świątecznym. Przez 12 tygodni utrzymywał się na pierwszym miejscu amerykańskiego box office’u, a przez kolejnych 10 tygodni plasował się w pierwszej dziesiątce. Film zarobił łącznie ponad 477 mln dol. na całym świecie, z czego w samych Stanach Zjednoczonych przyniósł zysk w wysokości 285 mln dol. dolarów, stając się najbardziej kasowym filmem roku w Ameryce Północnej[7]. Znalazł się także w Księdze rekordów Guinnessa jako najbardziej dochodowa komedia wszech czasów[8].
Film, mimo dużej popularności wśród widzów, został przyjęty z mieszanymi ocenami przez krytyków. Internetowy serwis Rotten Tomatoes, opierając się na 41 recenzjach ze średnią ocen 5.2/10, przyznał mu 54%, czyli „zgniły”[9]. Z kolei Metacritic, który stosuje standardową skalę ocen, po przejrzeniu 100 recenzji oszacował jego wynik na 63, ze wskazaniem na „ogólnie sprzyjające”[10].
Roger Ebert z Chicago Sun-Times przyznał filmowi dwie i pół gwiazdki z czterech, uznając, że ośmiolatek potrafiłby wymyślić tak skomplikowane pułapki tylko, jeśli miałby do dyspozycji dziesiątki tysięcy dolarów, a fabuła jest tak nieprawdopodobna, że trudno było mu przejmować się stanem radzącego sobie z praktycznie każdym problemem Kevina. Pochwalił jednak grę aktorską Macaulaya Culkina[11] i wymyślne pułapki. Recenzentka New York Timesa, Caryn James, skarżyła się na to, że pierwsza połowa filmu jest „monotonna i przewidywalna”, w przeciwieństwie do drugiej, którą pochwaliła za prawdziwie komediowy humor. Z uznaniem odniosła się również do rozmowy Kevina z panem Marleyem, jak również końcowych scen filmu[12]. Magazyn Variety zwrócił uwagę na trafny dobór obsady, a Jeanne Cooper z The Washington Post na komediowe podejście.
W 2023 roku został wprowadzony do Narodowego Rejestru Filmowego Stanów Zjednoczonych jako film „znaczący kulturowo, historycznie bądź estetycznie”[13].
W Polsce film stał się fenomenem i częścią świątecznej tradycji. Do polskich kin trafił 22 maja 1992[14]. W przypadku polskiej telewizji film zadebiutował na antenie TVP1 w Boże Narodzenie 1995 o godzinie 20:10. Następnie trzy razy, 26 grudnia 1997 oraz 24 i 25 grudnia 1999, był emitowany w telewizji TVN[15]. Popularność filmowi przyniosła jednak coroczna (z wyjątkiem 2002, gdy w zamian 1 stycznia 2003 wyemitowano część trzecią filmu) jego emisja w telewizji Polsat rozpoczęta 29 grudnia 2000. Na antenie Polsatu w latach 2000–2001 oraz 2003–2013 film był emitowany naprzemiennie, zarówno w okresie świątecznym (po raz pierwszy 24 grudnia 2003) lub w okresie go poprzedzającym (wtedy w święta emitowany był sequel filmu lub oba filmy pojawiały się na antenie Polsatu w okresie przedświątecznym) albo poświątecznym, jednak nie później niż przed Sylwestrem.
W 2010 telewizja Polsat nie uwzględniła filmu w świątecznej ramówce, co spotkało się z protestem ponad 90 tysięcy osób na Facebooku. Pod naporem opinii społecznej Polsat zmienił zdanie, emitując jednak film w Boże Narodzenie (25 grudnia) o godzinie 20:00 oraz dodatkowo w Drugi Dzień Świąt o godzinie 12:45[16].
Począwszy od 2014 (z wyjątkiem 2015, gdy emisja filmu miała miejsce dopiero w Boże Narodzenie tj. 25 grudnia o godzinie 16:40) komedia pokazywana jest na antenie Polsatu zawsze w Wigilię (24 grudnia) około godziny 20:00.
W Wigilię 2018 film zanotował największą oglądalność z wynikiem 4,51 mln widzów[17].
Wykonawca ścieżki dźwiękowej | |
różni wykonawcy | |
Wydany | |
---|---|
Wydawnictwo |
Ścieżka dźwiękowa z filmu została wydana w 1990 roku przez Sony Music Entertainment i zawierała 19 utworów skomponowanych przez Johna Williamsa i piosenek świątecznych użytych w filmie.
Artykuł Kevin sam w domu w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:
Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2024-01-02 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=752412