Ignacy Gogolewski

  1. Strona główna
  2. Polska Wikipedia
  3. Ignacy Gogolewski
Ignacy Gogolewski
Ilustracja
Ignacy Gogolewski (2010)
foto: Paweł Matyka
Data i miejsce urodzenia

17 czerwca 1931
Ciechanów

Data śmierci

15 maja 2022

Zawód

aktor teatralny i filmowy, reżyser, scenarzysta, pedagog

Współmałżonek

Katarzyna Łaniewska (1954–1964)
Marina Niecikowska (1978; jej śmierć)

Lata aktywności

1953–2020

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 40-lecia Polski Ludowej Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Portret Ignacego Gogolewskiego z roku 1984, z okresu pracy w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie.
Odcisk dłoni i podpis I. Gogolewskiego w Alei Gwiazd w Międzyzdrojach

Ignacy Gogolewski (ur. 17 czerwca 1931 w Ciechanowie, zm. 15 maja 2022[1]) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser, scenarzysta.

Życiorys

Maturę uzyskał w Otwocku i w 1949 rozpoczął studia na wydziale teatralnym w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, gdzie w 1953 zdał egzamin dyplomowy[2].

Debiutował rolą Demetriusza w przedstawieniu PWST Sen nocy letniej Williama Szekspira, w reżyserii Jana Kreczmara (premiera 26 stycznia 1953). Pierwszą rolą w zawodowym teatrze był Sekretarz w Lalce Bolesława Prusa w reż. Bronisława Dąbrowskiego (Teatr Polski w Warszawie, 1 stycznia 1954), jednak prawdziwy rozgłos przyniosła mu rola Gustawa w Dziadach Adama Mickiewicza w reż. Aleksandra Bardiniego. Z warszawską sceną związany był do 1959, a później także w latach 1975–1980 i 1992–2000.

Był aktorem Teatru Dramatycznego w Warszawie (1959–1962 i 1968–1971) i Teatru Współczesnego w Warszawie (1965–1968). Był dyrektorem Teatru Śląskiego w Katowicach (1971–1974), Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie (1980–1985) i Teatru Rozmaitości w Warszawie (1985–1989). Po pożarze tego ostatniego teatru w 1989, Gogolewski na dłuższy czas wycofał się z aktywnego życia zawodowego. W ostatnim czasie był aktorem Teatru Narodowego w Warszawie.

Członek Rady Krajowej PRON w 1983 roku[3], członek Narodowej Rady Kultury w 1986 roku[4], w latach 2005–2006 był prezesem ZASP-u.

W 1992 ukazała się książka Ignacego Gogolewskiego Wszyscy jesteśmy aktorami. Składają się na nią wspomnienia aktora oraz refleksje na temat pracy zawodowej. W 2008 opublikowano wywiad-rzekę Od Gustawa-Konrada do... Antka Boryny, będący swoistą autobiografią filmową i teatralną Gogolewskiego. Książka ujawnia również sporo faktów z życia prywatnego aktora. Rozmowy przeprowadziła Jolanta Ciosek.

Ignacy Gogolewski bywa czasem określany mianem jednego z ostatnich mistrzów starej szkoły aktorskiej, opierającej się na szacunku dla słowa, dbałości o frazę muzyczną tekstu, uwzględnianiu rytmu prozy i poezji oraz właściwym operowaniu głosem[5]. Początkowo w szkole teatralnej mówił typową gwarą warszawską, co było rzekomo powodem żartów ze strony kolegów[6].

W 2020 ogłosił zakończenie kariery aktorskiej[7].

Postawa w stanie wojennym

W stanie wojennym Ignacy Gogolewski, wówczas dyrektor teatru w Lublinie, zdecydował się złamać bojkot środowiska i podjął współpracę z telewizją publiczną, przenosząc do Teatru Telewizji lubelskie przedstawienia, m.in. wyreżyserowany przez siebie Pierwszy dzień wolności Leona Kruczkowskiego (1982). Później wielokrotnie bronił swej decyzji, uzasadniając ją wykorzystaniem szansy, jaka pojawiła się przed prowincjonalnym teatrem[8].

W stanie wojennym występował w filmach Ryszarda Filipskiego i Bohdana Poręby, krytykował też w prasie aktorów bojkotujących reżim. W 1983 r. w wywiadzie dla pisma „Ekran” mówił: „To środowisko to zgrupowanie niebywale wybujałych indywidualności. Może to była obawa przed nieuniknioną stratą pozycji, jaką w latach 60. ten zawód sobie wywalczył”[9].

Życie prywatne

Jego pierwszą żoną (od 1954 do 1964 roku) była aktorka Katarzyna Łaniewska (1933–2020), z tego małżeństwa ma córkę Agnieszkę[10]. Para rozwiodła się w 1964 roku.

Drugą żoną była dziennikarka telewizyjna Marina Samet-Niecikowska (1941–1978), dyrektorka Departamentu Programowego Naczelnego Zarządu Kinematografii, którą poślubił w styczniu 1978 roku. Zginęła w katastrofie lotniczej w Gabare[11] 16 marca 1978 roku.

Miał syna Tadeusza (ur. 1975) z nieformalnego związku[12] z Elżbietą, pracownicą Ministerstwa Kultury i Sztuki z lat 70. Zmarł 15 maja 2022 roku. Został pochowany 23 maja na cmentarzu parafialnym w Otwocku[13].

Dorobek zawodowy

Jako aktor

Role teatralne

Role w Teatrze Telewizji

Filmografia

Role serialowe

Role dubbingowe

Jako reżyser

Filmy

Przedstawienia teatralne

Przedstawienia w Teatrze Telewizji

Nagrody

Odznaczenia

kolejność według rangi

Przypisy

  1. ↑ Ignacy Gogolewski nie żyje. Aktor miał 90 lat. kultura.onet.pl. [dostęp 2022-05-15].
  2. ↑ Anna Małgorzata Pycka: Powróćmy do rozmowy... 12 spotkań z Warszawą w tle. Łomianki: Wydawnictwo LTW, 2015, s. 112, 114–115. ISBN 978-83-7565-422-6.
  3. ↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 109 (12961), 10 maja 1983 roku, s. 6.
  4. ↑ Marzec 1968 w dokumentach MSW, t. 1: Niepokorni, red. naukowa Franciszek Dąbrowski, Piotr Gontarczyk, Paweł Tomasik, Warszawa 2008, s. 105.
  5. ↑ Ignacy Gogolewski w serwisie culture.pl.
  6. ↑ Piotr K. Piotrowski: 'Ignacy Gogolewski, czyli pół wieku na scenie’. „Gazeta Pomorska” nr 124, 28-05-2004. Wortal teatralny e-teatr.
  7. ↑ Maciej Friedrich: Ignacy Gogolewski kończy karierę. Wielkiemu aktorowi przeszkodził koronawirus. rozrywka.radiozet.pl, 2020-11-03. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-05-16)].
  8. ↑ Aktor tłumaczył: „Przecież ja to robiłem dla zespołu, nie dla siebie. Ja miałem ugruntowaną pozycję artystyczną; to zespół lubelski miał szansę pokazać się w telewizji”. Fragment wypowiedzi z tekstu Jacka Szczerby „Ja Gustaw, Ty Ignacy”, zamieszczonego w „Gazecie Wyborczej” nr 158, 8.07.2008. Cyt. za: e-teatr.pl – polski wortal teatralny.
  9. ↑ Roman Pawłowski: „Gogolewski wygrywa i przeprasza”. „Gazeta Wyborcza” nr 72, 26.03.2005. Cyt. za: e-teatr.pl – polski wortal teatralny.
  10. ↑ Program Grunt to rodzinka – Katarzyna Łaniewska, Polsat, dostęp na internetowej platformie Ipla.
  11. ↑ Tygodnik „Rewia”, 2 grudnia 2015 Nr 49, s. 44–45.
  12. ↑ Tygodnik „Życie na Gorąco” nr 25, 23 czerwca 2016, s. 5.
  13. ↑ Ignacy Gogolewski: Pogrzeb legendarnego polskiego aktora. film.interia.pl, 2022-05-23. [dostęp 2022-05-23].
  14. ↑ 32 omdlenia – spektakl Teatru Polonia, Warszawa. teatrpolonia.pl. [dostęp 2022-05-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-05-17)].
  15. ↑ Dziennik Polski, rok XX, nr 171 (6363), s. 3.
  16. ↑ Wielki Splendor – nagrody Teatru Polskiego Radia wręczone. prsa.pl, 2008-12-01. [dostęp 2010-12-06].
  17. ↑ Polony i Gogolewski nagrodzeni na Festiwalu Dwa Teatry. Polskie Radio SA, 2013-06-01. [dostęp 2013-06-02].
  18. ↑ M.P. z 1999 r. nr 20, poz. 277.
  19. ↑ XXXVIII Krakowski Salon Poezji w Gliwicach.. teatr.gliwice.p, 8 lutego 2009. [dostęp 2011-06-23].
  20. ↑ Pro Masovia – 2011 r.. mazovia.pl. [dostęp 2018-02-10].
  21. ↑ Ignacy Gogolewski – honorowy obywatel. ciech24.pl, 2020-09. [dostęp 2022-05-17].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Laureaci Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego
1957–1959
1960–1969
1970–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
Prezesi Związku Artystów Scen Polskich (ZASP)

W latach 1950–1952 Stowarzyszenie Polskich Artystów Teatru i Filmu (SPATiF), w latach 1952–1981 SPATiF-ZASP.

Informacja

Artykuł Ignacy Gogolewski w polskiej Wikipedii zajął następujące miejsca w lokalnym rankingu popularności:

O stronie

Prezentowana treść artykułu Wikipedii została wyodrębniona w 2022-05-24 na podstawie https://pl.wikipedia.org/?curid=142678